پروانه پورشریعتی
زندگینامه و معرفی کتابهای پروانه پورشریعتی
پروانه پورشریعتی (Parvaneh Pourshariati) ایرانشناس و استاد رشتهی تاریخ در کالج تکنولوژی دانشگاه نیویورک است. این مورخ و اسلامشناس ایرانی بهدلیل ۱۴ سال فعالیت آموزشی در بخش زبان و فرهنگ دانشگاه ایالتی اوهایو و همچنین پژوهشهای برجستهاش در زمینهی تاریخ ساسانیان در میان مردم شهرت پیدا کرده است.
بیوگرافی پروانه پورشریعتی
پروانه پورشریعتی، فرزند هوشنگ و بیتا، در سال ۱۳۴۵ خورشیدی در تهران متولد شد. پدر او، هوشنگ پورشریعتی، از چهرههای برجسته حوزه رسانه بود که فعالیت خود را با روزنامه «اطلاعات» آغاز کرد. او یکی از بنیانگذاران سندیکای خبرنگاران ایران به شمار میرود و بهعنوان آخرین مدیرعامل خبرگزاری «پارس» پیش از انقلاب ۱۳۵۷، که امروزه با نام «ایرنا» شناخته میشود، شناخته میشود.
خانوادهی پورشریعتی
پروانه پورشریعتی در خانوادهای اهل فرهنگ بزرگ شده است. پورشریعتی در مصاحبهها و نوشتههای خود از تأثیر عمیق پدرش، هوشنگ پورشریعتی، بر شکلگیری علایق و افکارش در زمینهی تاریخ و فرهنگ ایران سخن گفته است. او تأکید دارد که پدرش نهتنها بهعنوان یک چهره برجسته رسانهای، بلکه بهعنوان الگویی الهامبخش و راهنمایی تأثیرگذار در زندگیاش حضور داشته است.
ورود به نیویورک
در سال ۱۹۷۷ میلادی (۱۳۵۵-۱۳۵۶ خورشیدی)، پروانه پورشریعتی از تهران به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و در رشتهی روزنامهنگاری ثبتنام کرد تا راه پدر را ادامه دهد. با آغاز کلاسها، از او خواسته شد که پشت یک ماشینتحریر بنشیند و مطلبی دربارهی جشن هالووین بنویسد، اما به دلیل آشنایی محدود با این جشن، پورشریعتی در همان ابتدای راه با چالش مواجه شد. این تجربه مسیر تحصیلی او را تغییر داد و سبب شد که بهجای روزنامهنگاری، رشتهی جامعهشناسی را برای ادامه تحصیل انتخاب کند.
تحصیلات تکمیلی در کلمبیا و خواندن رشتهی تاریخ
او پس از دریافت مدرک کارشناسی در رشتهی جامعهشناسی، برای تحصیل در رشتهی تاریخ ایران به دانشگاه کلمبیا رفت. «سلطانیه؛ پایتخت مغولان» عنوان پایاننامهی او در دورهی کارشناسیارشد بود. رسالهی دکترای او نیز با عنوان «سنت ایرانی و توس و حضور عربها در خراسان» نوشته شده بود و پس از ۱۰ سال مطالعه و پژوهش در سال ۱۹۹۵ به پایان رسید.
تدریس در دانشگاههای معتبر آمریکا
در سال ۲۰۰۰ میلادی، پروانه پورشریعتی برای تدریس به دانشگاه ایالتی اوهایو در کلمبوس پیوست و این همکاری تا سال ۲۰۱۴ ادامه پیدا کرد. پس از آن، به کالج فناوری دانشگاه نیویورک راه یافت و از آن زمان تاکنون به تدریس تاریخ در این مؤسسه مشغول است. علاوهبر این، او یکی از اعضای هیئت تحریریه نشریهی «مطالعات ایرانی» است.
جایزهی هوشنگ پورشریعتی
ازجمله اقدامات پروانه پورشریعتی تأسیس جایزهای خانوادگی با عنوان «هوشنگ پورشریعتی» است. این جایزه از طرف «انجمن مطالعات خاورمیانه» به افراد تأثیرگذار در حوزهی فرهنگ ایران اهدا میشود.
مروری بر آثار و کتابهای پروانه پورشریعتی
«افول و سقوط شاهنشاهی؛ اتحادیهی ساسانی - پارتی و فتح ایران به دست عربها» که اصل آن به زبان انگلیسی است، معروفترین و چالشبرانگیزترین پژوهش پورشریعتی محسوب میشود. این اثر اولین بار در سال ۲۰۰۸ به انتشار رسید و به زبان عربی نیز ترجمه شد. کتاب بهکوشش آوا واحدی نوایی و نشر نی از سال ۱۳۹۸ در اختیار فارسیزبانان قرار گرفته است. این پژوهش نظریهها و تحلیلهای نوینی درخصوص انقراض ساسانیان و اسلامآوردن ایرانیان دارد که با تحقیقات گذشته ازجمله آثار آرتور کریستنسن تفاوتهای زیادی دارد.
نظر دیگران درباره پورشریعتی و آثارش
کتاب «افول و سقوط شاهنشاهی؛ اتحادیهی ساسانی - پارتی و فتح ایران به دست عربها» تاکنون نقد و بازتابهای متعددی دریافت کرده است. پروفسور استفن همفری، استاد دانشگاه سانترا باربارا در کالیفرنیا، دربارهی این اثر میگوید: «کتاب تصویری تازه و روشن از دلایل افول و سقوط امپراتوری ساسانی است و ابتکاری شجاعانه، نو و اثرگذار محسوب میشود.»
ژاله آموزگار تسلط او را بر زبان فارسی علیرغم سالها دوری از ایران قابل تحسین میداند.