فریده گلبو (کردوانی)
زندگینامه و معرفی کتاب‌های فریده گلبو
فریده گلبو (Farideh Golboo) نویسنده و پژوهشگر است. آثار منتشرشده توسط این داستان‌نویس، تاکنون جوایز مختلفی مانند جایزه‌ی قلم زرین و مجله‌ی گردون برای رمان «حکایت روزگار» را به دست آورده و اثر دیگر او به نام «دو غریب» نیز به انگلیسی ترجمه شده است. یکی از کارهای شاخص گلبو را می‌توان به نثر درآوردن آثار کلاسیک ادبیات فارسی مانند، هفت‌پیکر، لیلی و مجنون و... دانست.
بیوگرافی فریده گلبو
فریده گلبو (کردوانی)، در سال ۱۳۲۹، در خانواده‌ای ملاک به دنیا آمد. او نوشتن را از نوجوانی با قلم‌زدن در مطبوعات آغاز کرد و با تحصیل در رشته‌ی روزنامه‌نگاری، آن را به‌صورت حرفه‌ای ادامه داد. ذوق، استعداد و علاقه به نویسندگی، از کودکی با او همراه بود و خیلی زود، در نوجوانی سراغ مطبوعات رفت و در ۱۵ سالگی کار خود را در مجله‌ی فردوسی، به سردبیری، محمود عنایت، آغاز کرد. نخستین مسئولیتی که در این مجله برعهده گرفت، خلاصه‌کردن آثار نویسندگان شاخص ادبیات کلاسیک مانند «جک لندن» و «بالزاک» بود که با تحسین روبه‌رو شد؛ پس از آن شروع به قلم‌زدن در بخش‌های مختلف مطبوعات کرد تا اینکه سرانجام در ۱۸سالگی نخستین رمان خود را با نام «جاده‌ی کور» منتشر کرد که یک تریلوژی یا سه‌گانه بود که عنوان جلد نخست آن بن‌بست و موضوع دو جلد دیگر، یک رپورتاژ اجتماعی و روحی سرگردان در شهر بود. این رمان در زمان انتشارش، مورد نقد و بررسی‌های زیادی قرار گرفت از جمله آنکه یکی از روزنامه‌نگاران مطرح آن زمان «دکتر رحمت مصطفوی»، سرمقاله‌‌ای برای این کتاب نوشت؛ بنابراین پس از تجربه‌ی نه‌چندان مثبت اثرش، کار خود را با کیهان و سپس زن روز ادامه داد.
او در دانشگاه در رشته‌ی روزنامه‌نگاری به تحصیل پرداخت؛ اما پس از آن به‌عنوان معلم ادبیات فارسی در مدارس شروع به کار کرد و با پروفسور پرویز کردوانی، پدر کویرشناسی ایران، ازدواج کرد.
گلبو پس از انقلاب اسلامی، آثارش را در سکوت، تنها برای خود می‌نوشت تا اینکه با انتشار کتاب «ثریا در اغما» توسط اسماعیل فصیح، بار دیگر توان خود را برای انتشار آثارش به کار بست. گلبو که سال‌ها به‌عنوان معلم مشغول به کار بود، از تجربیات خود برای انتشار آثار جدیدش کمک گرفت. بر اساس تجربیات او، آثار کلاسیک ایرانی برای رسیدن به دست مخاطب عام، باید به نثر در می‌آمد. او کار خود را شروع کرد و طی سال‌ها آثاری مانند، هفت‌پیکر، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین و ویس و رامین را به نثر تبدیل کرد؛ اما همچنان رمان نیز می‌نوشت؛ یک سال به نوشتن رمان مشغول بود و سال بعد به آثار کلاسیک می‌پرداخت.
«بوف کور» صادق هدایت، یکی از آثاری است که تأثیر زیادی بر گلبو داشته است و آن را به معنای واقعی، رمانی سوررئال می‌داند.
پروفسور کردوانی در نشستی درباره‌ی او می‌گوید: «رمان‌نویسان نفس چند نفر دیگر را می‌گیرند. آثارشان بسیار دقیق است. اگر تپه‌ای باشد و شخصیت داستان قرار است بر روی آن سر بخورد، مطالعه کرده و نام تپه و منطقه‌ی جغرافیایی و ویژگی‌های آن را بررسی می‌کنند و در واقع آثارشان مستند است. این حاصل و نتیجه‌ی کارهای فریده گلبو است.»
مروری بر کتاب‌ها و آثار فریده گلبو
جادو، بعد از عشق، دو غریب، تجربه‌ی چهارم، جادو، کنتس سلما، لغزش و ساقی، پانزده روز در پاریس، چهارتا جماد، بعد از عشق، میراث تاجماه، توران و تندیس تن، آوای مقدس و دختر خیاط، ویس و رامین، لیلی و مجنون، هفت‌پیکر، خسرو و شیرین، عناوین آثار منتشرشده توسط فریده گلبو هستند که در ادامه برخی از آثار معرفی شده‌اند:
حکایت روزگار
«حکایت روزگار» براساس واقعیت و در سه بخش با عنوان‌‌های،«آمنه»، «آقا» و «آقا و آمنه» نوشته شده است. داستان درباره‌ی زن جوانی است که با مرد ثروتمندی ازدواج کرده و مرد نیز رفاه و مادیات زندگی او را تأمین کرده است؛ اما در عوض، آرامش را از زندگی زن ربوده است. زن، علاوه بر اینکه استقلال خود را ازدست‌داده، مورد ضرب‌وشتم نیز قرار می‌گیرد. به‌طورکلی اثر، درباره نسل جوانی است که جز مادیات، چشم‌انداز دیگری ندارد. محمدعلی سپانلو، پس از مطالعه‌ی آن به نویسنده گفته است: «به دلیل جذابیت داستان تا صبح بیدار ماندم و کتاب را خواندم.» نشر آسیم این اثر را در ۴۴۳ صفحه منتشر کرده است.
خواب و بیدار
فریده گلبو در «خواب‌وبیدار»، به شیوه‌ی متفاوتی به ادبیات کلاسیک فارسی پرداخته است. سوژه‌ی این اثر، ناصرخسروست و نویسنده به سبب تحقیقات گسترده درباره‌ی زندگی شخصی و آشنایی با اتفاقات تاریخی آن دوره، عقاید و... به نگارش این اثر پرداخته است. بااین‌حال گلبو تأکید میکند، این کتاب، نه یک اثر تحقیقی و نه رمان است؛ اما با دیدی دیگر هم می‌تواند اثر تحقیقی باشد و هم رمان. عنوان فصل‌های این اثر، یا خواب است یا بیداری؛ خواب در قرن پنجم و بیداری در زمان حال رخ می‌دهد که اثر را چالش‌برانگیزتر کرده است. کتاب در ۲۱۶ صفحه توسط نشر معین منتشر شده است.
بعد از عشق
همان‌طور که از نام رمان «بعد از عشق»، پیداست، کتاب پر است از احساس؛ اما نباید این اثر را، عامه‌پسند دانست. چرا که گلبو معتقد است، رمان، انعکاس زندگی است و در زندگی عشق، نفرت، شجاعت، فقر، ثروت و... وجود دارد. زمان این رمان، طی سال‌های پایانی پهلوی دوم و اوایل انقلاب اسلامی می‌گذرد و درباره‌ی دختر دانشجویی است که به‌تازگی به تهران آمده است و در زمان اوج فعالیت‌های سیاسی، وارد ماجرایی عاشقانه با مردی می‌شود که تفاوت سنی زیادی با او دارد. فیلم سینمایی «نیمه‌ی پنهان»، به کارگردانی تهمینه میلانی، با اقتباس از این اثر ساخته شده است و انتشارات کتاب‌سرا آن را در ۲۳۳ صفحه به مخاطبان ارائه کرده است.
جادو
کتاب جادو نوشته‌ی گلبو داستان سه نسل از یک خانواده را روایت میکند. وقایع داستان از سال ۱۳۰۶ آغاز شده و تا اوایل دهه‌ی ۷۰ ادامه می‌یابد. نسل اول در روستاهای اطراف دامغان و دو نسل بعدی در تهران زندگی می‌کنند. ساختار رمان غیرخطی است و به‌صورت هم‌زمان به سه زمان مختلف می‌پردازد. این کتاب با زبان شیرین و روایتی جادویی، مسائل اجتماعی و احساسی خانواده‌ها را بررسی میکند و درعین‌حال، به شیوه‌ای ابداعی، ماجراهای نسل‌ها را به هم پیوند می‌زند.
تلاش برای آشنایی مخاطبان با آثار فاخر ادبیات فارسی
فریده گلبو به سبب تجربه‌ی خود در آموزش ادبیات فارسی به نسل جوان، متوجه خلأ ارتباطی بین این آثار و مخاطبان شد، او معتقد است مخاطب امروزی نمی‌تواند به‌تنهایی مقصود آثار را دریابد؛ چراکه آثار، دارای پیچیدگی‌های بسیارند؛ بنابراین بدون لطمه به اثر و با استفاده از عنصر داستان، آثار را به‌صورت رمان به نثر درآورده است. او تاکنون توانسته، خسرو شیرین، لیلی و مجنون و هفت‌پیکر را از خمسه نظامی و ویس و رامین را از فخرالدین اسعد گرگانی به نثر درآورد. این آثار موردتوجه زیادی قرار گرفته‌اند، از جمله آنکه، مایکل بری، یکی از بزرگ‌ترین نظامی‌شناسان جهان، تقدیرنامه‌ای برای هفت‌پیکر نوشته و عنوان کرده است: «وقتی هفت‌پیکر شما را خواندم انگار این اثر را در زیر نورافکنی جدید می‌خواندم». همچنین خسرو و شیرین نیز مورد اقتباس عباس کیارستمی برای فیلم «شیرین» قرار گرفته است و لیلی مجنون نیز بیش از ۲۰ نوبت منتشر شده است.
ویس و رامین
کتاب ویس و رامین که برگرفته از اثر فخرالدین اسعد گرگانی است، داستانی عاشقانه و حماسی را روایت میکند. این قصه با تمرکز بر هیجانات انسانی و تمایلات بشری در چارچوب زندگی دنیوی شکل می‌گیرد. برخلاف بسیاری از حماسه‌های عاشقانه که با رنج، درد، هجران و مرگ پایان می‌یابند، سرگذشت ویس و رامین در منظومه‌ی گرگانی، ازاین‌جهت خاص و کم‌نظیر است که در آن، عشق بدون چالش‌های دردناک و مرگ‌آور به تصویر کشیده می‌شود. این رمان به‌گونه‌ای بازنگری شده که وفاداری به اصل اثر حفظ شده است.
خسرو و شیرین
کتاب خسرو و شیرین اثر فریده گلبو، برگردانی از این منظومه‌ی معروف نظامی گنجوی به نثر است. این اثر، داستانی عاشقانه در قالب رمان به شمار می‌آید و از دل ۶۵۰۰ بیت شعر غنایی نظامی در بحر هزج مسدس مقصور بر وزن مفاعیلن، مفاعیلن فعولن برگزیده شده است. منظومه‌ی خسرو و شیرین که در اواخر قرن ۶ هجری سروده شد، روایتگر عشق خسروپرویز، پادشاه سلسله ساسانی، به شیرین است و در ابتدا به نام طغرل بن ارسلان سلجوقی و جهان‌پهلوان ایلدگز آغاز شد و پس از چند سال به پایان رسید. این اثر در تاریخ‌ادبیات فارسی از محبوب‌ترین و مهم‌ترین داستان‌های عاشقانه به شمار می‌رود.
هفت‌پیکر
کتاب هفت‌پیکر، چهارمین مثنوی از خمسه نظامی گنجوی است که به نام‌های هفت‌گنبد و بهرام‌نامه نیز شناخته می‌شود. این اثر، سومین کتابی است که فریده گلبو به نثر برگردانده است. در هفت‌پیکر، جنبه‌های تاریخی چندان برجسته نیست، اما این اثر به‌عنوان گنجینه‌ای از حکمت، اندرز، سخنان نغز و عقاید فلسفی و علمی شاعر شناخته می‌شود. نظامی در این منظومه، علاوه بر افسانه‌سرایی، به نکات دقیقی از روان‌شناسی و جامعه‌شناسی نیز پرداخته است و به شیوه‌ای زیبا مفاهیم عمیق و پیچیده را با زبان ساده بیان کرده است.
پانزده روز در پاریس
نویسنده، کتاب «پانزده روز در پاریس» را در ۲۹ روز به سرانجام رسانده است و طی سفری که به این مکان داشت، در هواپیما طرح داستان و در پاریس، یادداشت‌برداری را به پایان رساند. این اثر دارای دو بخش و دو روایت درباره‌ی یک موضوع است. بخشی با این جمله آغاز می‌شود: «اگر ابتدا دنیای شیدا را خوانده‌اید، به‌موقع سراغ دنیای رامین آمده‌اید، اگر نه لازم است، اول با دنیای شیدا آشنا شوید.» و بخش دیگر با این جمله: «کتاب را درست باز کرده‌اید، ابتدا باید دنیای شیدا را بخوانید و بعد به سراغ دنیای رامین بروید.» در واقع این کتاب به‌صورت سروته منتشر شده است و هر دو بخش از دو سمت‌وسوی متفاوت منتشر شده است. انتشارات کتاب‌سرا، سفارش‌دهنده‌ی اثری با این نوع کتاب‌سازی به نویسنده بوده است.
لغزش ساقی
روند داستانی کتاب «لغزش ساقی» به‌گونه‌ای است که وقتی مخاطب گمان میکند به انتها رسیده است، داستان آغاز می‌شود. ساقی و سعید، زوجی هستند که تازگی با یکدیگر نامزد کرده‌اند و تصمیم به کوه‌نوردی می‌گیرند؛ اما نزدیک به قله، ساقی که قصد تماشای دره را داشت، سقوط میکند و حال کتاب، ماجراهای سعید برای پیداکردن ساقی را روایت خواهد کرد. انتشارات کتاب‌سرا، انتشار این اثر را برعهده گرفته است.
کنتس سلما
کنتس سلما، روایت دختر فقیری است که در سال ۱۳۵۸ در حاشیه‌ی شهر زندگی میکند و تنها ۱۵ سال بعد، نه‌تنها کنتس شده است، بلکه وارث یک کنت فرانسوی نیز است. اثر درباره‌ی راهی است که دختر برای رسیدن به این جایگاه طی کرده است و یکی از مهم‌ترین پیام‌های نویسنده در این اثر، ایستادگی در برابر عقاید و باورهای غلط است. حسن فتحی، کارگردان سینما و تلویزیون، قصد اقتباس از این اثر برای تولید سریال را داشت.
میراث تاجماه
سوژه‌ی کتاب «میراث تاجماه»، از همان ابتدا مخاطب را میخکوب میکند. در این داستان طمع، نقشی اساسی دارد. زیور، زنی بااصل‌ونسب است که پزشک بیمارستان معتقد است به قتل رسیده است؛ بنابراین خانواده‌اش اجازه‌ی دفن ندارند. دراین‌بین، صمصام، همسر زیور، مادر زیور را که تاجماه نام دارد و از نسل قاجار است به قتل می‌رساند و برای اینکه بتواند تکلیف ارث‌ومیراث تاجماه را مشخص کند، اعلام میکند او قبل از زیور مرده است.
