داوود منشی زاده
زندگینامه و آثار داوود منشی‌زاده
داوود منشی‌زاده Davud Monshizadeh) زبان‌شناس، فعال سیاسی، مترجم و مؤلف ایرانی بود. شهرت منشی‌زاده بیشتر به‌خاطر خدمات ارزنده‌ای است که درباره‌ی زبان‌شنا‌سی ایرانی انجام داده است، به‌خصوص مطالعه بر روی زبان‌های میانه و مدرن ایرانی. البته آوازه‌ی او فقط به اینجا ختم نمی‌شود، او تقریبا بیشتر سال‌های عمرش را صرف فعالیت‌های سیاسی نمود و رهبر سومکا، همان حزب سوسیالیست ملی کارگران ایران، بود.
بیوگرافی داوود منشی زاده
داوود منشی‌زاده در ۶ شهریور ۱۲۹۳ در تهران زاده شد و در ۲۲ تیر ۱۳۶۸ در شهر اوپسالا در سوئد درگذشت. او پسر میرزا ابراهیم منشی‌زاده و نوه‌ی کریم‌بیک بود که هر دو از صاحب منصبان دولت قاجار بودند. منشی‌زاده بعد از اتمام تحصیلاتش در دبیرستان امیرکبیر تهران با بورسیه‌ی دولتی برای ادامه‌ی تحصیل به فرانسه رفت؛ ولی به دلیل گرایش‌ها و فعالیت‌های ضدپهلوی خود از بورسیه‌ی دولتی محروم شد و با هزینه‌ی خود تحصیلاتش را ادامه داد و در رشته‌ی ادبیات از دانشگاه دیژون فرانسه فارغ‌التحصیل شد.
علم‌اندوزی منشی‌زاده به همین جا ختم نشد و او به آلمان رفت و این بار در دانشگاه‌های مونیخ و برلین در رشته‌ی مطالعات ایرانی، اسلامی و هندی در سال ۱۹۴۵ دکترا گرفت و حتی به مقام استادی دانشگاه مونیخ هم رسید و چند سالی را در این دانشگاه زبان و ادبیات فارسی تدریس کرد. او همچنین یک سال (۱۹۵۰-۱۹۵۱) در دانشگاه اسکندریه‌ی مصر به تدریس زبان فارسی پرداخت. پس از آن دوباره به تهران آمد و بیشتر روی فعالیت‌های سیاسی متمرکز شد و در سال ۱۹۵۱ (۱۳۳۰) حزب سیاسی سومکا را تأسیس کرد که در ایدئولوژی و ساختار کاملا از حزب سوسیالیست آلمان نازی تأسی می‌گرفت. این حزب بعد از کودتای سال ۱۹۵۳ (کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲) منحل شد. پس از انحلال حزب منشی‌زاده به آمریکا رفت و چند سالی در آنجا زندگی کرد و به عضویت در کتابخانه‌ی کنگره درآمد. منشی‌زاده در اوایل دهه‌ی ۴۰ شمسی برای تصدی‌گری شهردار تهران به ایران بازگشت، ولی درنهایت به سوئد رفت و تا آخر عمر در آنجا ماند و به ترجمه و تألیف کتاب پرداخت.
منشی‌زاده تنها ایرانی عضو حزب نازی
سال‌های تحصیل منشی‌زاده در آلمان که مصادف بود با قدرت‌گرفتن حزب نازی و جنگ جهانی دوم، به احتمال زیاد زمینه‌ساز پیوستن او به حزب نازی و علاقه‌مندی شدیدش به این حزب شده بود. او همچنین عضو اس‌اس و از مریدان و وفاداران سرسخت هیتلر بود. ارادت قلبی او به هیتلر به‌قدری شدید بود که حتی در سخن‌گفتن و ظاهر خود نیز از او تقلید می‌کرد. منشی‌زاده همراه با نازی‌ها در زمان سقوط و اشغال برلین علیه متفقین نیز جنگیده و مجروح شده بود.
رهبری حزب سومکا
منشی‌زاده که در زمان جنگ جهانی دوم و پس از آن همواره حامی نازیسم بود، به تقلید از آن حزب سومکا را در ایران تأسیس کرد. سومکا هرچند از نظر ایدئولوژیکی دنباله‌رو ایدئولوژی حزب نازی بود و حتی اعضای حزب از صلیب شکسته و نمادها و رنگ‌های سیاه و قهوه‌ای در یونیفرم‌هایشان استفاده می‌کردند، عملا قابل مقایسه با حزب نازی نبود و یک نمونه‌ی ناشیانه از آن بود. این حزب برای مقابله با افزایش قدرت حزب کمونیسم و حزب توده در ایران ایجاد شده بود. حزب سومکای منشی‌زاده یک حزب ملی‌گرای افراطی بود که با سقوط دولت مصدق تضعیف و در نهایت منحل شد. این حزب در سال‌های اخیر در میان نسل جوان ایران پیروان خود را یافته است که بیشتر در فضای مجازی فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند.
معرفی برخی از آثار داوود منشی‌زاده
منشی‌زاده جدا از فعالیت‌های سیاسی و رهبری حزب سومکا و تدریس در دانشگاه به ترجمه و تألیف کتاب نیز پرداخته است که در اینجا مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم. منشی‌زاده در دهه‌ی ۱۹۵۰ شروع به ترجمه‌ی آثار تعدادی از فلاسفه و متفکران اروپایی کرد.
کتاب گیلگمش ترجمه داوود منشی زاده
او کتاب افسانه‌ی گیلگمش؛ کهن‌ترین حما‌سه‌ی بشری را از روی ترجمه‌ی آلمانی گئورگ بورکهارت به فارسی برگردانده است که در سال ۱۹۵۴ در تهران به چاپ رسید و بعد از انقلاب نیز اولین بار در سال ۱۳۷۸ توسط نشر جاجرمی منتشر شد. افسانه‌ی گیلگمش کهن‌ترین اثر ادبی نگاشته‌شده به زبان‌های باستا‌نی بر روی لوحه‌های خشتی است که جورج اسمیت از روی لوحه‌ها آن‌ها را به انگلیسی ترجمه کرده است. این کتاب درباره‌ی گیلگمش پادشاه سرزمین اوروک است که انسانی بسیار قدرتمند با نیرویی خدایی و زمینی است که کسی حریفش نمی‌شود، به جز انیکدوی وحشی که گیلگمش او را رام می‌کند و در ادامه با هم دوست می‌شوند.
کتاب دوراندیشی در تکنیک
کتاب دوراندیشی در تکنیک از خوزه اورتگای گاست در سال ۱۹۵۵ در تهران به چاپ رسید و پس از انقلاب با نام تأملات فلسفی در تکنیک در آبادان و توسط نشر پرسش در سال ۱۴۰۲ منتشر شد. اورتگای گاست در این کتاب به ریشه و سرمنشأ روابط تکنیسیسم جدید با علوم مختلف می‌پردازد.
کتاب پادشاه پارسی
داریوش یکم، پادشاه پارسی نوشته‌ی پیتر یولیوس یونگ است که منشی‌زاده آن را در سال ۱۹۵۷ ترجمه کرده و در تهران منتشر شده است. این اثر در دهه‌های اخیر توسط نشر ثالث در سال ۱۳۸۶ به چاپ رسیده است. این کتاب همان‌طور که از نا‌مش برمی‌آید درباره‌ی چهارمین پادشاه سلسه‌ی هخامنشیان داریوش بزرگ است.
کتاب آسیا در کشمکش با اروپا
کتاب آسیا در کشمکش با اروپا: هون‌ها، ساسانیان اثر فرانتس آلتهایم است که منشی‌زاده آن را در سال ۱۳۴۲ توسط نشر کتابخانه‌ی ا‌بن سینا منتشر کرده است.
کتاب وهرود و ارنگ
ترجمه‌ی کتاب وهرود و ارنگ اثر یوزف مارکوارت، این کتاب جستاری است کمیاب درباره‌ی جغرافیای اساطیری و تاریخی ایران شرقی که در سال ۱۳۹۹ توسط نشر سخن منتشر شد.
کتاب طغیان توده‌ها
منشی‌زاده کتاب طغیان توده‌ها از خوزه اورتگای گاست را در نشر حزب سومکا در سال ۱۳۳۴ منتشر کرد. این کتاب در سال ۱۳۸۶ توسط نشر اختران به چاپ رسید. اورتگای گاست در این کتاب به نقد مردم عادی که در کتابش آن‌ها را با عنوان توده‌ها مورد خطاب قرار داده، پرداخته است که بدون داشتن هیچ‌گونه آموزش و تربیت سیاسی اجتماعی به عرصه‌های اجتماعی ورود کرده‌اند و در تمام امور مشارکت می‌کنند. او در این کتاب از تحولات و انقلاب‌ها که فقط منجر به جابه‌جایی قدرت‌ها می‌شدند و بهبودی در روابط اجتماعی ایجاد نمی‌کردند و نیز از پیشرفت روزافزون فناوری که در آن از فرهنگ و معنویت خبری نبود سخت ابراز نگرانی کرده است.
کتاب پیکار با اهریمن
کتاب پیکار با اهریمن اثر تألیفی منشی‌زاده است که درباره‌ی آداب و رسوم و زندگی اجتماعی ایران است. این کتاب در سال ۱۳۳۲ توسط نشر فرهنگ سومکا منتشر شده است. کتاب دیگر او دربه‌در در پی بهشت نام دارد که در سال ۱۳۳۳ در نشر فرهنگ سومکا به چاپ رسید. این کتاب شرح حا‌لی از زندگی شخصی خود داوود منشی‌زاده است.
