آلن واتس
زندگینامه و معرفی کتاب‌های الن واتس
آلن واتس (Alan Watts) نویسنده و فیلسوف، عارف و مفسر مشهور بریتانیایی است که در ژانویه‌ی ۱۹۱۵ در انگلستان به دنیا آمد. نام او برای بسیاری از علاقه‌مندان به فلسفه‌ی شرق و ادیان شرقی، آشنا و الهام‌بخش است. او در این زمینه کتاب‌های بسیاری را به چاپ رسانده، در مورد ادیان گوناگون پژوهش‌هایی خواندنی داشته و سخنرانی‌های جذابی ارائه داده است. آلن واتس در نوامبر ۱۹۷۳، در سن ۵۸سالگی در کالیفرنیای آمریکا دیده از جهان فرو بست.
بیوگرافی آلن واتس
این مفسر برجسته‌ی اندیشه و فلسفه‌ی شرقی، از تأثیراتی سخن می‌گوید که در کودکی و نوجوانی مسیر آینده‌اش را شکل داده‌اند. یکی از این تأثیرات، علاقه‌ی شگفت‌انگیزش به ملیله‌ها و چاپ‌های شرقی بود که به‌عنوان هدیه‌ای از سوی یکی از مبلغان مذهبی، پس از بازگشت از چین و ژاپن، به مادرش داده شده بود. ظرافت و جزئی‌نگری پیچیده‌ای که در هنر شرقی به چشم می‌خورد، آلن واتس را بر آن داشت تا با اشتیاق بیشتری به کشف این فرهنگ و شناخت عمیق‌تر آن بپردازد.
آلن واتس از همان سن کم و در دوران مدرسه، دانش‌آموزی درس‌خوان و ممتاز بود. او از ۱۵ سالگی به‌طور جدی علایق شخصی‌اش را دنبال کرد و در لژ بودایی لندن به عضویت درآمد. او توانست در ۱۹۳۲ اولین اثر مکتوب خودش را با عنوان طرح کلی ذن بودیسم منتشر کند. او پس از این نیز در کنگره‌های بین‌المللی دانشگاهی بودیسم و ذن شرکت کرد، با افراد مشهوری در این زمینه آشنا شد و سپس به ایالات متحده مهاجرت کرد و به‌طور رسمی آموزش ذن بودیسم را در نیویورک آغاز کرد. او در سال ۱۹۴۵ مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی الهیات از مدرسه علمیه الهیات اوانستون دریافت کرد. رساله‌ی تئوری دفاع او در این مقطع تحصیلی که بسیار مورد توجه قرار گرفت، ادغام الهیات مسیحی با عرفان و فلسفه‌ی شرق بود. آلن واتس تا ۱۹۵۰ به‌عنوان کشیش در کلیسای اسقفی در دانشگاه نورث وسترن خدمت کرد.
شخصیت آلن واتس تأثیر قابل‌توجهی در انقلاب ضدفرهنگی دهه‌ی ۱۹۶۰ در ایالات متحده‌ی آمریکا و بریتانیا داشت. در آن دوره، بسیاری از مردم به گیاه‌خواری، مدیتیشن، یوگا و سایر روش‌های معنوی و سبک‌های زندگی جایگزین علاقه پیدا کرده بودند. او در این مسیر همراهان بسیاری را جذب کرد. بااین‌حال، شخصیت واتس جلوه‌ای متناقض داشت. باوجود جایگاه او به‌عنوان روشنفکر و متفکر، زندگی شخصی‌اش پر از آشفتگی‌های عاطفی بود. او به سیگار و الکل اعتیاد شدیدی داشت، سه بار ازدواج کرد و از این ازدواج‌های پر چالش هفت فرزند به جا ماند. برخی از او به‌عنوان پدری غافل و مردی بی‌ثبات در روابط زناشویی یاد می‌کنند.
مروری بر کتاب‌ها و آثار آلن واتس
مهارت واتس در سخنوری و جذب مخاطبان علاقه‌مند به فلسفه و معنویت، کاملاً چشمگیر بود. قدرت شگفت‌انگیزش در بیان، او را به جایگاهی مشابه یک رهبر معنوی رساند. این ویژگی، در کنار تلاش‌های شخصی و آثاری که به نگارش درآورده بود، توجه مخاطبان را در سراسر جهان به خود جلب کرد.
کتاب طریقت ذن
کتاب طریقت ذن، یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار آلن واتس است که در آن تلاش کرده مفاهیم عمیق و پیچیده‌ی فلسفه‌ی شرقی را به ساده‌ترین و جذاب‌ترین شکل ممکن بیان کند. واتس معتقد است که ذن نه یک فلسفه و نه صرفاً یک آیین برای زندگی، بلکه راهی برای رهایی است، راهی برای گریز از مشکلات روحی و رنج‌های روانی مانند اضطراب. نگرش خاص او به ذن باعث شد این طریقت به‌عنوان الگویی برای رهایی از رنج‌های درونی در میان بسیاری از مردم گسترش پیدا کند.
کتاب آیین تائو
کتاب آیین تائو طریقت ماورای پویندگی یکی دیگر از کتاب‌های آلن واتس است که بر اساس سخنرانی‌هایش در طی سال‌های ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۳ گردآوری شده است. این کتاب یکی از دستورهای دینی و اخلاقی است که بر پایه‌ی اندیشه‌های کنفوسیوس ارائه شده است. جهان‌بینی مطرح‌شده در این اثر بر مفاهیمی چون ارتباطات انسانی و ارزش‌های انسان‌دوستانه تأکید دارد. این آموزه‌ها بر پرهیز از اعمال زور تأکید کرده و دوستی و رفتار ملایم را به‌عنوان مهم‌ترین اصول برای زندگی انسان معرفی می‌کنند.
کتاب فراتر از ذهن
فراتر از ذهن: پیدا و پنهان بازی‌های کیهانی یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار آلن واتس است که در اواسط دهه‌ی ۵۰ و اوایل دهه‌ی ۶۰ میلادی منتشر شد. این کتاب حاصل گردآوری دیدگاه‌ها و مباحثی است که واتس در سخنرانی‌های رادیویی و سمینارهای دانشگاهی خود مطرح کرده بود. او در این اثر، از منظر روان‌شناسی غربی به حکمت‌های آسیایی می‌نگرد و دیدگاه‌هایی تازه و جذاب ارائه می‌دهد. واتس در این کتاب به ظرفیت‌های فلسفه‌ی بودا و مفاهیم عمیق نهفته در آن نیز می‌پردازد. او بودیسم را نه شبیه ادیان سنتی غرب، بلکه روشی درمانگر برای انسان‌های امروزی می‌بیند. شکل‌گیری اندیشه‌های نسل پسااتم، آرای واتس را به‌عنوان مسیری تازه در جهان مدرن برجسته‌تر کرد. فصل‌های گوناگون این کتاب موضوعاتی مهم مانند ادراک مشترک، کیهان‌شناسی مقایسه‌ای و جایگاه نوع بشر در جهان طبیعی را بررسی می‌کنند. واتس نشان می‌دهد که چگونه خرد جمعی دنیای غرب هنوز به علم منسوخ و ساختارهای فرهنگی قرن نوزدهم وابسته است. او با تحلیل‌های دقیق و تفسیرهایی خواندنی، جهان مدرن و ارزش‌های غربی را به چالش می‌کشد و چشم‌اندازی نوین برای درک جایگاه انسان در کیهان ارائه می‌دهد.
کتاب همان شو که هستی
همان شو که هستی یکی دیگر از کتاب‌هایی است که آلن واتس با نگرش عمیقی نسبت به تائوئیسم، مسیحیت و سایر ادیان گردآوری کرده. دغدغه‌ی اصلی و والای این اثر یافتن درون انسان و کشف خود واقعی است. نویسنده در این کتاب با بهره‌گیری از هوش، اندیشه، و زبانی ساده، موضوعاتی چون چالش درک زندگی را شرح می‌دهد و حقیقتی معنوی و وصف‌ناپذیر را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد. آلن واتس با قیاس مسیحیت و معنویتی که با عنوان تائوئیسم مطرح می‌کند، مذهب مسیحیت را برای لحظه‌ی اکنون و حال انسان دور از دسترس می‌داند؛ به‌گونه‌ای که تا بخواهیم آن را درک یا اندازه‌گیری کنیم، از میان رفته است. او با تأکید بر زندگی در لحظه‌ی اکنون، تفاسیری ارائه می‌دهد که نه‌تنها برای خواننده‌ی غربی جذاب و خواندنی است، بلکه برای مخاطب شرقی نیز بینش‌های ارزشمندی به همراه دارد. کتاب همان شو که هستی از هفت فصل تشکیل شده که هرکدام به تجاربی اسرارآمیز و ارتباط آن‌ها با علوم طبیعی می‌پردازد. این اثر و مقالات گردآوری‌شده در آن، از زمان خود بسیار فراتر بوده و اندیشه‌ی شرقی، فیزیک، فلسفه، و دین غربی را با زبانی ساده و جذاب به‌سوی برداشتی شگفت‌انگیز از زندگی پیوند می‌دهد. عناوین فصل‌های کتاب عبارت‌اند از: تناقض انکار خود، انگشت و ماه، سبکباری روح، راه رفتن روی چرخ، زبان تجربه متافیزیکی، نیت خیر، رویداد خدایی دوردست و ... . هر یک از این بخش‌ها مسیری برای آگاهی و رهایی ذهن خواننده ترسیم می‌کند و او را به تفکر و درنگی عمیق در معنای زندگی دعوت می‌کند.
کتاب فلسفه‌های آسیا
فلسفه‌های آسیا نام یکی دیگر از آثار مهم آلن واتس هست که به کوشش پسرش تنظیم و گردآوری شده است. این کتاب سفری عمیق به روح و بینش اندیشه‌ی شرقی است. این کتاب که در سال ۱۹۷۳ و پس از درگذشت آلن واتس به چاپ رسیده است، مروری جامع بر مهم‌ترین ارکان فلسفه‌ی شرقی ارائه می‌دهد.
آلن واتس با بهره‌گیری از تجربه‌ی زیسته، اندیشه‌های فردی، و دانش گسترده‌ی خود، عمیق‌ترین موضوعات فلسفی را که ممکن است درک آن‌ها برای عموم مردم دشوار و حتی ناامیدکننده باشد، با زبانی ساده و جذاب مطرح کرده است. این کتاب که مورد توجه پژوهشگران ادیان نیز قرار گرفته، شامل هفت فصل است. فصل نخست به اهمیت فلسفه‌ی شرق پرداخته و هم‌زمان نگاهی انتقادی به نهادهای مذهبی غربی دارد. واتس در این فصل بر این باور است که جوهره‌ی تمام مذاهب واقعی، تجربه‌ی اصیل و شعور کیهانی است که باید روشنگر و آگاهی‌بخش باشد.
فصل دوم نگاهی اسطوره محور به هندوئیسم و پیدایش این آیین دارد. در فصل سوم، به موضوع «اکو-ذن» پرداخته است و رابطه‌ی بین آگاهی زیست‌محیطی و تجربه‌ی عرفانی را تحلیل می‌کند. فصل چهارم که عنوان جالب «بلعیدن یک توپ آهنی داغ» را دارد، به رابطه‌ی میان استاد و شاگرد در مکتب ذن می‌پردازد و جنبه‌های آموزشی آن را بررسی می‌کند. فصل پنجم با عنوان «یوگای ذهنی» به روشن‌سازی ذهن و قرار گرفتن در مسیر روشنگری اختصاص دارد و به شکلی عمیق، این مسیر و روش‌های تجربی آن را شرح می‌دهد. در فصل ششم، بودیسم و مکاتب گوناگون آن به طور مفصل بررسی شده و مقایسه‌هایی جذاب میان این مکاتب ارائه شده است. فصل پایانی به تائوئیسم و کارما اختصاص دارد. در این فصل، واتس به توصیف مکتب کارما و ارتباط انسان با طبیعت می‌پردازد و دیدگاه‌های دائویی را دسته‌بندی و توضیح می‌دهد. این کتاب، همچون دیگر آثار آلن واتس که به فارسی ترجمه شده‌اند، تلاشی است برای روشن‌کردن رازهای نهفته در دل طبیعت، با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای معنوی انسان در دنیای امروز.
کتاب راز کائنات
آلن واتس در کتاب راز کائنات به بررسی مفهوم خودآگاهی و شناخت درونی از دیدگاه اشراقی پرداخته و آن را با دیدگاه‌های مسیحی و علم‌گرای غرب مقایسه کرده است. او در این اثر درباره‌ی حقیقت وجود اطلاعات ارزشمندی ارائه داده است و چالش‌های وجودی و فلسفی انسان را در مواجهه با مفاهیم پیچیده تحلیل کرده است.
کتاب حکمت بی‌قراری
کتاب حکمت بی‌قراری به بررسی معنا و فلسفه‌ی زندگی در مواجهه با اضطراب و بی‌قراری می‌پردازد. آلن واتس عقیده دارد که انسان در دنیای مدرن روزانه با نگرانی‌های بیشتری روبه‌رو می‌شود و باید بتواند تا از طریق آموزه‌های فلسفی، راهی برای آرامش پیدا کند.
کتاب حقیقت من
کتاب حقیقت من به بررسی مفهوم فردیت و چگونگی شکل‌گیری آن در زندگی مدرن می‌پردازد و جنبه‌های مختلف ابعاد وجودی انسان و همچنین مفاهیم رایج فلسفی را تحلیل می‌کند.
نگاهی به کتاب‌های صوتی الن واتس
مؤسسه انتشارات فلسفه کتاب همان شو که هستی را با گویندگی مهدی سعادتی منتشر کرده است. انتشارات آوانامه نیز این کتاب را با عنوان آن شو که هستی و با گویندگی ایمان رئیسی به انتشار رسانده است.
