کتاب فقه بازار سرمایه

کتاب فقه بازار سرمایه نوشته غلامرضا مصباحی مقدم با همکاری محمدمهدی شریعتی‌نژاد اثری تخصصی در حوزه فقه مالی و اقتصاد اسلامی است که توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) منتشر شده است. این کتاب به بررسی مبانی فقهی بازار سرمایه، ابزارها و نهادهای مالی اسلامی و تطبیق آن‌ها با اصول شریعت می‌پردازد. ساختار کتاب بر پایه درس‌های ارائه‌شده در حوزه علمیه قم و تجربه نویسندگان در کمیته‌های فقهی بازار سرمایه و بانک مرکزی شکل گرفته است. اثر حاضر با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، موضوعات کلیدی بازار سرمایه را از منظر فقه امامیه بررسی می‌کند و تلاش دارد راهکارهایی برای انطباق فعالیت‌های مالی با ارزش‌های اسلامی ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب فقه بازار سرمایه

کتاب فقه بازار سرمایه با تکیه‌بر دانش و تجربه غلامرضا مصباحی مقدم و محمدمهدی شریعتی‌نژاد، به‌عنوان اثری مرجع در حوزه فقه مالی اسلامی شناخته می‌شود. این کتاب با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای نوظهور نظام اقتصادی ایران و ایجاد پیوند میان فقه و اقتصاد معاصر تدوین شده است. ساختار کتاب شامل سه فصل اصلی است: کلیات بازار سرمایه اسلامی، اوراق مالی اسلامی و بررسی فارکس، قراردادهای مشتقه و قراردادهای خاص. هر فصل با مقدمه‌ای آغاز می‌شود و سپس به تفصیل به موضوعات مرتبط می‌پردازد. در این اثر، علاوه‌بر تحلیل فقهی ابزارها و نهادهای بازار سرمایه، نظریات کمیته‌های تخصصی فقهی سازمان بورس و بانک مرکزی نیز ارائه شده است. نویسندگان با رویکردی ترکیبی، هم به موضوع‌شناسی اقتصادی و هم به استنباط فقهی پرداخته‌اند و تلاش کرده‌اند تا مباحث را با استناد به آیات قرآن، روایات و دیدگاه‌های فقها بررسی کنند. این کتاب نه‌تنها برای پژوهشگران و دانشجویان حوزه مالی اسلامی، بلکه برای فعالان بازار سرمایه و سیاست‌گذاران اقتصادی نیز قابل استفاده است.

خلاصه کتاب فقه بازار سرمایه

کتاب فقه بازار سرمایه با هدف تبیین مبانی فقهی بازار سرمایه و ابزارهای مالی اسلامی تدوین شده است. در فصل نخست، نویسندگان به معرفی انواع بازارها (کالا، پول، ارز و سرمایه) و تفاوت‌های بنیادین بازار سرمایه اسلامی با بازار متعارف می‌پردازند. بازار سرمایه اسلامی بر اصولی چون اجتناب از ربا، غرر، قمار و اکل مال به باطل استوار است و تمامی ابزارها و نهادهای آن باید با شریعت اسلامی سازگار باشند. نقش شورای فقهی در نظارت بر معاملات و ابزارها، شفافیت و عدالت در معاملات و تمرکز بر دارایی‌های واقعی از ویژگی‌های این بازار است. در ادامه، اجزا و ارکان بازار سرمایه اسلامی شامل ابزارهای مالی (سهام، اوراق بهادار اسلامی)، نهادهای مالی (بورس، شرکت‌های تأمین سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری) و بازارهای مرتبط (بازار اولیه و ثانویه) معرفی می‌شوند. نویسندگان به تفصیل به انواع شرکت‌ها، شخصیت حقوقی از منظر فقه و حقوق، و انواع سهام و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازند. همچنین، خرید و فروش سهام، اجاره سهام و احکام فقهی مرتبط با این معاملات مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل‌های بعدی، اوراق مالی اسلامی مانند مرابحه، سلف، اجاره، منفعت، جعاله، استصناع، وکالت، بیمه اتکایی، گواهی صرفه‌جویی انرژی، اوراق حق تقدم، گواهی ظرفیت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات و قرض‌الحسنه به‌صورت جداگانه تحلیل می‌شوند. هر ابزار مالی با استناد به آیات، روایات و دیدگاه‌های فقها بررسی شده و کاربرد آن در بازار سرمایه ایران توضیح داده شده است. در فصل سوم، موضوعاتی مانند معاملات ارزی، بازار فارکس، قراردادهای مشتقه (آتی، اختیار معامله، سوآپ)، و معاملات کپی و تقلیدی مطرح شده و از منظر فقهی تحلیل می‌شوند. نویسندگان تلاش کرده‌اند تا ضمن ارائه راهکارهای فقهی برای استفاده از ابزارهای نوین مالی، چالش‌های موجود را نیز شناسایی و بررسی کنند.

چرا باید کتاب فقه بازار سرمایه را بخوانیم؟

کتاب فقه بازار سرمایه با رویکردی جامع و تحلیلی، به بررسی دقیق ابزارها و نهادهای بازار سرمایه از منظر فقه امامیه می‌پردازد. این اثر با ترکیب موضوع‌شناسی اقتصادی و استنباط فقهی، به سؤالات و دغدغه‌های فعالان بازار سرمایه درباره مشروعیت ابزارهای مالی پاسخ می‌دهد. ارائه نظریات کمیته‌های تخصصی فقهی و تحلیل کاربردی ابزارهای مالی اسلامی، امکان بهره‌برداری عملی از مباحث کتاب را برای پژوهشگران، دانشجویان و سیاست‌گذاران فراهم می‌کند. همچنین، این کتاب به‌عنوان پلی میان فقه سنتی و نیازهای اقتصاد معاصر، راهکارهایی برای انطباق فعالیت‌های مالی با ارزش‌های اسلامی ارائه داده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌های فقه، حقوق و اقتصاد اسلامی، فعالان بازار سرمایه، مدیران نهادهای مالی و سیاست‌گذاران اقتصادی که دغدغه انطباق فعالیت‌های مالی با شریعت اسلامی را دارند، پیشنهاد می‌شود.