کتاب کرامت ذاتی انسان در فقه

کتاب کرامت ذاتی انسان در فقه به کوشش مهدی پورحسین اثری پژوهشی است که به بررسی جایگاه و نقش مفهوم کرامت ذاتی انسان در فقه اسلامی می‌پردازد. این کتاب مجموعه‌ای از گفت‌وگوها و مقالات با حضور اساتید برجسته حوزه و دانشگاه است که هر یک از منظر تخصصی خود به ابعاد مختلف این موضوع پرداخته‌اند. انتشارات میراث شرق آن را به‌صورت الکترونیکی منتشر کرده است. کتاب حاضر با رویکردی تحلیلی و انتقادی، تلاش می‌کند تا ضمن واکاوی مبانی دینی و فلسفی کرامت انسان، ظرفیت‌ها و چالش‌های ورود این مفهوم به عرصه استنباط فقهی را بررسی کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب کرامت ذاتی انسان در فقه

کرامت ذاتی انسان در فقه اثری است که به یکی از مفاهیم بنیادین و بحث‌برانگیز در اندیشه دینی و فقه اسلامی می‌پردازد. این کتاب با گردآوری دیدگاه‌های مختلف از اساتید حوزه و دانشگاه، تلاش کرده است تا تصویری جامع از جایگاه کرامت انسان در فقه شیعه ارائه دهد. ساختار کتاب بر پایه گفت‌وگوهای تفصیلی با صاحب‌نظران شکل گرفته و هر فصل به یکی از ابعاد نظری یا عملی این موضوع اختصاص یافته است. نویسنده، مهدی پورحسین، با طرح پرسش‌هایی کلیدی، زمینه را برای بررسی انتقادی و تطبیقی فراهم کرده است. کتاب به موضوعاتی چون مبانی قرآنی و روایی کرامت، نسبت آن با حقوق بشر، امکان قاعده‌سازی فقهی، چالش‌های استنباطی و پیامدهای پذیرش یا رد این اصل در فقه معاصر می‌پردازد. همچنین، تفاوت میان کرامت ذاتی و اکتسابی، نقش عقل و عرف در تعیین مصادیق کرامت، و نسبت آن با مفاهیمی چون حیثیت انسانی و آزادی مورد بحث قرار گرفته است. این اثر نه‌تنها به جنبه‌های نظری بسنده نکرده، بلکه پیامدهای عملی و اجتماعی ورود اصل کرامت به فقه را نیز بررسی کرده است.

خلاصه کتاب کرامت ذاتی انسان در فقه

کرامت ذاتی انسان در فقه با طرح این پرسش آغاز می‌شود که آیا انسان به صرف انسان بودن، دارای کرامتی ذاتی است که بتواند مبنای حقوق و احکام شرعی قرار گیرد یا خیر. کتاب با مروری بر آیات و روایات، نشان می‌دهد که در متون دینی، انسان به عنوان موجودی دارای ارزش و جایگاه ویژه معرفی شده است؛ برای نمونه، آیه «لقد کرمنا بنی آدم» به عنوان شاهدی بر کرامت همگانی انسان‌ها ذکر می‌شود. در ادامه، نویسنده به تفاوت میان کرامت ذاتی و اکتسابی می‌پردازد و این بحث را مطرح می‌کند که آیا کرامت، امری تکوینی و غیرقابل‌سلب است یا می‌تواند با رفتار و انتخاب انسان کاهش یا افزایش یابد. کتاب سپس به بررسی امکان قاعده‌سازی فقهی بر مبنای کرامت می‌پردازد و دیدگاه‌های مختلف را در این زمینه بازتاب می‌دهد. برخی از اساتید معتقدند که کرامت می‌تواند به عنوان یک اصل یا قاعده فقهی در استنباط احکام نقش داشته باشد و حتی در تعارض یا تزاحم ادله، به عنوان مرجح مورد استفاده قرار گیرد. در مقابل، برخی دیگر کرامت را بیشتر یک مبنای فلسفی یا هرمنوتیکی می‌دانند که جهت‌دهنده فهم متون دینی است، اما به تنهایی نمی‌تواند منشأ صدور حکم شرعی باشد. در بخش‌های بعدی، کتاب به چالش‌های عملی ورود اصل کرامت به فقه می‌پردازد؛ از جمله این‌که برخی احکام سنتی فقهی ممکن است با برداشت امروزی از کرامت انسانی ناسازگار به نظر برسند. نویسنده با نقل دیدگاه‌های مختلف، نشان می‌دهد که راه‌حل‌هایی مانند بازخوانی احکام در پرتو شرایط زمانی و مکانی، یا تفسیر کرامت‌محور از متون دینی، می‌تواند به تحول در فقه منجر شود. در نهایت، کتاب با جمع‌بندی دیدگاه‌ها، چهار رویکرد اصلی را در نسبت کرامت و فقه معرفی می‌کند: انکار امکان اثبات کرامت ذاتی در فقه موجود، پذیرش آن به عنوان مبنای فلسفی، ارتقای آن به سطح قاعده فقهی، و توقف در حد اصل یا مرجح در استنباط احکام.

چرا باید کتاب کرامت ذاتی انسان در فقه را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری دیدگاه‌های متنوع و گاه متعارض درباره کرامت ذاتی انسان، فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با یکی از مهم‌ترین مباحث فقه معاصر فراهم کرده است. ویژگی شاخص اثر، رویکرد گفت‌وگومحور و طرح پرسش‌های چالشی است که خواننده را با زوایای پنهان و اختلافی موضوع روبه‌رو می‌کند. همچنین، کتاب به جای ارائه یک پاسخ قطعی، امکان مقایسه و داوری میان رویکردهای مختلف را فراهم آورده است. پرداختن به نسبت کرامت با حقوق بشر، آزادی، عدالت و عقلانیت، این اثر را به منبعی ارزشمند برای پژوهشگران حوزه دین، حقوق و علوم انسانی تبدیل کرده است. علاوه‌براین، کتاب با بررسی پیامدهای عملی پذیرش یا رد اصل کرامت در فقه، به دغدغه‌های اجتماعی و حقوقی روز نیز پاسخ داده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌های فقه، حقوق، فلسفه و مطالعات اسلامی، علاقه‌مندان به مباحث حقوق بشر و عدالت اجتماعی، و کسانی که دغدغه نسبت دین و انسان‌محوری را دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که به دنبال فهم عمیق‌تر از تحولات فقه معاصر و چالش‌های نظری آن هستند، این اثر مفید خواهد بود.