کتاب گاو و گرامافون

کتاب گاو و گرامافون نوشته‌ی مجید نظری نسب، اثری در قالب نمایشنامه رادیویی است که توسط انتشارات پژوهش‌سرا با همکاری اداره کل هنرهای نمایشی رادیو منتشر شده است. این کتاب با بهره‌گیری از عناصر شنیداری و دیالوگ‌محور، داستانی روستایی را در بستر جنگ و قحطی روایت می‌کند و به‌خوبی فضای خاص نمایشنامه‌های رادیویی را به متن مکتوب منتقل کرده است. گاو و گرامافون با تکیه بر زبان محاوره‌ای و شخصیت‌پردازی دقیق، تصویری زنده از زندگی مردم یک روستا در دوران دشوار را ارائه می‌دهد و دغدغه‌های اجتماعی، انسانی و حتی طنز تلخ روزمره را در قالبی نمایشی و شنیداری بازتاب می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گاو و گرامافون

گاو و گرامافون، نمایشنامه‌ای رادیویی از مجید نظری نسب است که در دو بخش اصلی روایت می‌شود و فضای روستایی ایران را در دوران جنگ و قحطی به تصویر می‌کشد. این اثر با محوریت خانواده‌ای روستایی و گاوی که برای آن‌ها حکم سرمایه و امید را دارد، به مسائل اجتماعی، اقتصادی و روابط انسانی می‌پردازد. ساختار کتاب بر پایه دیالوگ‌های زنده و فضاسازی شنیداری استوار است و با بهره‌گیری از زبان محلی و طنز تلخ، موقعیت‌های پیچیده و گاه تراژیک زندگی روستایی را به نمایش می‌گذارد. نویسنده با استفاده از عناصر صوتی، موسیقی و افکت‌های محیطی، تلاش کرده است تا تجربه‌ای نزدیک به شنیدن یک نمایش رادیویی را برای خواننده بازآفرینی کند. کتاب نه‌تنها به روایت داستانی جذاب بسنده نکرده، بلکه به‌نوعی مستندسازی از سبک زندگی، باورها و مناسبات اجتماعی یک جامعه کوچک در بستر تحولات تاریخی نیز پرداخته است. مجید نظری نسب در این نمایشنامه، دغدغه‌های معیشتی، روابط قدرت، سنت‌ها و حتی تأثیر جنگ بر زندگی روزمره را با نگاهی موشکافانه و گاه انتقادی بررسی کرده است.

خلاصه کتاب گاو و گرامافون

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند! داستان گاو و گرامافون در روستایی کوچک و در دل زمستانی سرد آغاز می‌شود. یوسف، مردی روستایی، آماده رفتن به خدمت سربازی است و همسرش معصومه با نگرانی و دلسوزی او را بدرقه می‌کند. گاو خانواده، که منبع اصلی درآمد و امید آن‌هاست، محور بسیاری از گفت‌وگوها و دغدغه‌هاست. در نبود یوسف، معصومه مسئول نگهداری از گاو می‌شود و باید با مشکلات معیشتی، قحطی و فشارهای اجتماعی دست‌وپنجه نرم کند. در روستا، قحطی و جنگ سایه انداخته و مردم برای تهیه شیر و مواد غذایی با هم چانه می‌زنند. معصومه مجبور است شیر را فقط نقدی بفروشد و حتی به همسایه‌های نزدیک هم نسیه نمی‌دهد، که این موضوع باعث دلخوری و حتی نفرین بی‌بی ربابه، پیرزن روستا، می‌شود. در همین حال، قنبر گاریچی با گاری‌اش در روستا رفت‌وآمد می‌کند و خبرهایی از جنگ و گرانی می‌آورد. او جنازه‌ای را از شهر به روستا می‌آورد که بعدها مشخص می‌شود متعلق به فردی بی‌کس است. در ادامه، حادثه‌ای رخ می‌دهد: گاو یوسف گم می‌شود. معصومه و اهالی روستا به جست‌وجوی گاو می‌پردازند و در این میان، شایعات و ترس‌ها شدت می‌گیرد. سقوط یک هواپیمای نظامی خارجی در نزدیکی روستا، ماجرا را پیچیده‌تر می‌کند و پای نیروهای نظامی و پاسگاه را به روستا باز می‌کند. در نهایت، گاو پیدا می‌شود اما این اتفاقات، روابط میان اهالی، ترس‌ها، خرافات و باورهای جمعی را به چالش می‌کشد. داستان با بازگشت آرامش نسبی به روستا و ادامه زندگی روزمره، اما با زخمی از تجربه‌های تلخ و شیرین، به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب گاو و گرامافون را بخوانیم؟

گاو و گرامافون با بهره‌گیری از قالب نمایشنامه رادیویی، تجربه‌ای متفاوت از روایت داستانی را ارائه می‌دهد. این کتاب نه‌تنها به بازنمایی زندگی روستایی در دوران بحران می‌پردازد، بلکه با زبان محلی و طنز تلخ، لایه‌های پنهان روابط انسانی، فقر، امید و مقاومت را آشکار می‌کند. ساختار دیالوگ‌محور و فضاسازی شنیداری، خواننده را به دل ماجرا می‌برد و امکان لمس فضای روستا و شخصیت‌هایش را فراهم می‌کند. همچنین، اثر به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه بحران‌های اجتماعی و جنگ می‌توانند مناسبات انسانی را دگرگون کنند و حتی ساده‌ترین روابط را به چالش بکشند. برای علاقه‌مندان به ادبیات نمایشی، نمایشنامه‌نویسی رادیویی و کسانی که به دنبال تجربه‌ای متفاوت از داستان‌گویی هستند، این کتاب فرصتی برای آشنایی با ظرفیت‌های روایت شنیداری و فرهنگ روستایی ایران فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان نمایشنامه، دانشجویان و پژوهشگران هنرهای نمایشی، دوستداران ادبیات روستایی و کسانی که به تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران علاقه دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه شناخت سبک زندگی و مناسبات انسانی در بستر بحران‌های اجتماعی را دارند، این اثر انتخاب مناسبی است.