کتاب جوانان، هویت و تعلیم و تربیت دینی

جوانان، هویت و تعلیم و تربیت دینی مجموعه‌ای از مقالات و سخنرانی‌هاست که به همت گروه گفتگوی اسلام با مسیحیت کاتولیک و یهودیت گردآوری شده است. این کتاب حاصل دور سوم گفتگوی دینی مرکز گفتگوی ادیان و فرهنگ‌ها با شورای پاپی گفتگوی ادیان واتیکان است که در تهران برگزار شد. نویسندگان و سخنرانان این مجموعه از میان اندیشمندان و صاحب‌نظران ایرانی و بین‌المللی انتخاب شده‌اند؛ از جمله سیدکاظم اکرمی، علی‌اصغر احمدی، علیرضا اعرافی، محمدرضا شرفی، پیرو کودا، آندرا پاچینی و دونا ارسوتو. انتشارات بین‌المللی الهدی آن را به‌صورت الکترونیکی منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جوانان، هویت و تعلیم و تربیت دینی

کتاب جوانان، هویت و تعلیم و تربیت دینی به بررسی ابعاد مختلف هویت‌یابی و تربیت دینی در نسل جوان می‌پردازد. این اثر مجموعه‌ای از مقالات و سخنرانی‌های ارائه‌شده در یک نشست بین‌المللی است که با حضور اندیشمندان مسلمان و مسیحی برگزار شده است. موضوعات اصلی کتاب حول محورهایی چون بحران هویت جوانان، تمایلات و آرمان‌های آنان، نقش دین در شکل‌گیری هویت و تربیت دینی، و تأثیر آموزش‌های دینی بر رفتار و نگرش جوانان می‌چرخد. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هر مقاله یا سخنرانی به یکی از جنبه‌های روان‌شناختی، اجتماعی یا فلسفی هویت و تربیت دینی می‌پردازد و تلاش می‌کند با رویکردی تطبیقی، نقاط اشتراک و تفاوت میان دیدگاه‌های اسلامی و مسیحی را برجسته کند. نویسندگان با استناد به پژوهش‌های میدانی، متون دینی و تجربه‌های زیسته، تصویری چندلایه از دغدغه‌های جوانان در دنیای معاصر ارائه داده‌اند. این کتاب نه‌تنها به مسائل نظری می‌پردازد، بلکه نمونه‌هایی از تحقیقات میدانی درباره دینداری و رفتار اجتماعی جوانان ایرانی را نیز مطرح کرده است.

خلاصه کتاب جوانان، هویت و تعلیم و تربیت دینی

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند! کتاب با مقدمه‌ای آغاز می‌شود که اهمیت گفت‌وگوی بین‌ادیانی و تمرکز بر نقاط مشترک ادیان، به‌ویژه معنویت، را برجسته می‌کند. سپس در مقاله‌ای از سیدکاظم اکرمی، ویژگی‌های روان‌شناختی و اجتماعی دوره نوجوانی و جوانی بررسی شده است؛ از جمله تمایل به هویت‌یابی، بیداری مذهبی، عدالت‌جویی و استقلال‌طلبی. نویسنده با اشاره به پژوهش‌های میدانی، نشان داده است که اکثریت جوانان ایرانی به اصول دینی پایبند هستند و دینداری با کاهش بزهکاری ارتباط دارد. در ادامه، مقالاتی به آرمان‌ها و دغدغه‌های جوانان در فرهنگ‌های مختلف می‌پردازند. دونا ارسوتو با بهره‌گیری از استعاره سایه‌روشن در نقاشی، به دوگانگی امید و ناامیدی در آرمان‌های جوانان اشاره کرده و نقش محیط و فرهنگ را در شکل‌گیری این آرمان‌ها تحلیل کرده است. او همچنین مسئولیت رهبران دینی را در جهت‌دهی به آمال جوانان و کمک به یافتن معنای زندگی برجسته کرده است. مقاله‌های دیگر به ساختار روانی انسان از منظر اسلامی و روان‌شناسی پرداخته‌اند. علی‌اصغر احمدی با تفکیک عقل، امیال و قلب، نقش هرکدام را در تربیت دینی توضیح داده و تأکید کرده است که ایمان، نه صرفاً شناخت یا تمایل، بلکه کیفیتی قلبی است که رفتار و نگرش فرد را شکل می‌دهد. آسیب‌های قلبی مانند قساوت و مرض نیز به‌عنوان موانع تربیت دینی معرفی شده‌اند. در بخش‌هایی از کتاب، به نقش الگوهای اخلاقی، مشارکت اجتماعی، و اهمیت معلمان معتقد در تربیت دینی جوانان اشاره شده است. همچنین، تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی جوانان در کشورهای مختلف و تأثیر جهانی‌شدن بر هویت و دینداری آنان مورد بحث قرار گرفته است.

چرا باید کتاب جوانان، هویت و تعلیم و تربیت دینی را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری دیدگاه‌های متنوع از اندیشمندان مسلمان و مسیحی، فرصتی برای شناخت عمیق‌تر دغدغه‌های هویتی و دینی نسل جوان فراهم کرده است. ویژگی شاخص آن، رویکرد تطبیقی و بین‌فرهنگی است که امکان مقایسه تجربه‌های جوانان در جوامع مختلف را می‌دهد. همچنین، با تکیه بر پژوهش‌های میدانی و تحلیل‌های روان‌شناختی، تصویری واقع‌بینانه از وضعیت دینداری و هویت‌یابی جوانان ارائه شده است. خواننده با مطالعه این اثر می‌تواند با چالش‌های تربیت دینی، نقش آموزش و الگوهای اخلاقی، و اهمیت گفت‌وگوی بین‌ادیانی در جهان امروز آشنا شود. این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از پیوند دین، هویت و جوانی هستند، منبعی غنی و چندوجهی به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران حوزه دین، تعلیم و تربیت، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی، معلمان و مربیان دینی، و همچنین والدینی که دغدغه تربیت معنوی و هویتی فرزندان خود را دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای علاقه‌مندان به گفت‌وگوی بین‌ادیانی و کسانی که با مسائل هویت و دینداری جوانان روبه‌رو هستند، مفید است.

بخشی از کتاب جوانان، هویت و تعلیم و تربیت دینی

تربیت به معنای هدایت جریان رشد به سوی هدف‌های مطلوب و مورد نظر است. پیش‌فرض این تعریف این است که رشد، مقتضیاتی دارد که باید آن را شناخت و سپس آن را به سوی آرمان‌ها و مقاصد مورد قبول سوق داد. علی علیه‌السلام فرموده است: «دل‌ها خواهش‌ها و تمایلاتی دارند. به چیزهایی رو می‌آورند و از چیزهایی رو برمی‌گردانند. بنابراین اگر می‌خواهید دلی را به کاری وادار کنید از مسیر خواهش‌های دل وارد شوید. زیرا هر گاه که قلب انسان را به انجام کاری مجبور کنند بی‌نتیجه می‌ماند.» خواجه نصیرالدین طوسی قرن‌ها قبل از روسو و دیگر طبیعت‌گرایان و کودک‌محوران گفته است: «چون تهذیب اخلاق و اکتساب فضایل، امری صناعی است، در آن باب اقتدا به طبیعت لازم بود و آن چنان باشد که تأمل کنیم تا با وجود قوی و ملکات در بدو خلقت بر چه سیاقت بوده است، پس در تهذیب همان تدریج نگاه داریم.» بر این اساس باید برای تربیت دینی جوانان، جوانی و تمایلات ویژه را شناخت و آن خواسته‌ها را متوجه پرورش دینی و معنوی نمود. یکی از تمایلات مهم دوره نوجوانی و جوانی کسب هویت است. البته هویت ابعاد گوناگونی دارد، اما مهم‌ترین بُعد آن بُعد فلسفی است که منجر به بیداری مذهبی جوان می‌گردد. مولانا همه خواست آدمی را که ممکن است سال‌ها پس از جوانی هم مطرح باشد در یک بیت شعر خلاصه کرده است: «از کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود؟ به کجا می‌روم آخر ننمایی وطنم.»