کتاب اخلاق فناوری اطلاعات

کتاب اخلاق فناوری اطلاعات نوشته‌ی حمید شهریاری اثری تخصصی در حوزه‌ی بررسی مسائل اخلاقی مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات است. این کتاب توسط انتشارات سمت منتشر شده است و به‌عنوان منبعی دانشگاهی برای دانشجویان علوم انسانی، دانشجویان رشته‌های فنی مرتبط با فناوری و ارتباطات، مدیران و علاقه‌مندان به حوزه فناوری اطلاعات تدوین شده است. نویسنده با رویکردی میان‌رشته‌ای، تلاش کرده است تا مباحث اخلاقی را در بستر تحولات فناوری اطلاعات و فضای مجازی بررسی کند و ضمن تبیین مفاهیم پایه‌ای اخلاق، به چالش‌ها و فرصت‌های نوپدید در این عرصه بپردازد. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که هم به مبانی نظری اخلاق و هم به مسائل کاربردی و معاصر فناوری اطلاعات توجه دارد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اخلاق فناوری اطلاعات

کتاب اخلاق فناوری اطلاعات اثر حمید شهریاری به بررسی ابعاد اخلاقی فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌پردازد و تلاش دارد تا با نگاهی تحلیلی و تطبیقی، مسائل نوظهور این حوزه را از منظر اخلاقی واکاوی کند. این کتاب در قالب یک منبع درسی دانشگاهی تدوین شده و ساختار آن شامل مقدمه‌ای مبسوط درباره اهمیت پژوهش میان‌رشته‌ای در علوم انسانی و فناوری، و هشت فصل است که هر یک به یکی از موضوعات کلیدی اخلاق فناوری اطلاعات اختصاص یافته‌اند. موضوعاتی مانند تعاریف و تقسیم‌بندی مباحث اخلاقی، تاریخچه و کلیات اخلاق فناوری اطلاعات، حریم خصوصی، امنیت اطلاعات، حقوق مالکیت فکری، پالایش محتوا، مردم‌سالاری در فضای مجازی و هوش مصنوعی در این کتاب بررسی شده‌اند. نویسنده ضمن ارائه‌ی مبانی نظری اخلاق، به مسائل کاربردی و چالش‌های معاصر نیز پرداخته است و تلاش کرده تا با تلفیق دیدگاه‌های سنتی و مدرن، راهکارهایی برای مواجهه با مسائل اخلاقی فضای مجازی ارائه دهد. این کتاب به‌ویژه برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های علوم انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیران مرتبط با این حوزه‌ها قابل استفاده است.

خلاصه کتاب اخلاق فناوری اطلاعات

کتاب اخلاق فناوری اطلاعات با طرح مبانی نظری اخلاق آغاز می‌شود و ابتدا به تعریف علم اخلاق، اوصاف انسان، مفاهیم ارزشی و تفاوت‌های اخلاق و فقه می‌پردازد. سپس با تقسیم‌بندی مباحث اخلاقی به فرااخلاق، اخلاق توصیفی، اخلاق هنجاری و اخلاق کاربردی، جایگاه اخلاق فناوری اطلاعات را در میان این شاخه‌ها مشخص می‌کند. در ادامه، فناوری اطلاعات و ارتباطات تعریف و بخش‌های اصلی آن مانند زیرساخت‌های شبکه، جامعه شبکه‌ای، اقتصاد شبکه‌ای و سیاست‌گذاری شبکه‌ای معرفی می‌شوند. کتاب در فصل دوم به تاریخچه و کلیات اخلاق فناوری اطلاعات می‌پردازد و روند شکل‌گیری اینترنت، فرصت‌ها و چالش‌های آن، و ظهور مباحث اخلاقی مرتبط با فناوری اطلاعات را بررسی می‌کند. نویسنده با اشاره به تحولات جهانی و ملی، به اهمیت توجه به ارزش‌هایی مانند حریم خصوصی، امنیت، عدالت و آزادی بیان در جامعه اطلاعاتی تأکید کرده است. در فصل‌های بعدی، موضوعاتی مانند حریم خصوصی و تهدیدهای ناشی از انباشت و بازیابی اطلاعات، امنیت اطلاعات و تفاوت آن با امنیت رایانه، حقوق مالکیت فکری و چالش‌های مربوط به تکثیر و سرقت اطلاعات، پالایش محتوا و اخلاق سانسور، مردم‌سالاری و فضای مجازی، و در نهایت هوش مصنوعی و ابعاد اخلاقی آن مورد بحث قرار می‌گیرند. نویسنده در هر بخش تلاش کرده است تا ضمن ارائه‌ی مبانی نظری، نمونه‌هایی از مسائل واقعی و چالش‌های روز را مطرح کند و به مسئولیت‌های فردی، اجتماعی و نهادی در مواجهه با این مسائل بپردازد. در مجموع، کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، به دنبال ارائه‌ی تصویری جامع از مسائل اخلاقی فناوری اطلاعات و راهکارهای مواجهه با آن‌ها است.

چرا باید کتاب اخلاق فناوری اطلاعات را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر مسائل اخلاقی فناوری اطلاعات، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های عصر دیجیتال می‌پردازد و تلاش می‌کند تا با رویکردی میان‌رشته‌ای، هم مبانی نظری اخلاق را روشن کند و هم به مسائل کاربردی و چالش‌های معاصر پاسخ دهد. ویژگی شاخص این اثر، توجه به تلفیق دیدگاه‌های سنتی و مدرن و ارائه‌ی راهکارهایی متناسب با فرهنگ و ارزش‌های بومی است. خواننده با مطالعه‌ی این کتاب می‌تواند درک عمیق‌تری از مفاهیمی مانند حریم خصوصی، امنیت اطلاعات، حقوق مالکیت فکری و مردم‌سالاری در فضای مجازی به دست آورد و با چالش‌های اخلاقی نوپدید در حوزه فناوری اطلاعات آشنا شود. همچنین، کتاب با مثال‌های متنوع و تحلیل‌های دقیق، زمینه‌ای برای تفکر انتقادی و تصمیم‌گیری اخلاقی در فضای دیجیتال فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران علوم انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیران حوزه فناوری، فعالان حوزه حقوق دیجیتال و علاقه‌مندان به مسائل اخلاقی فضای مجازی پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌هایی مانند حفظ حریم خصوصی، امنیت اطلاعات یا حقوق مالکیت فکری دارند، این کتاب مفید است.

بخشی از کتاب اخلاق فناوری اطلاعات

«امروزه فناوری اطلاعات ذخیره‌سازی اطلاعاتی را ممکن ساخته است که در گذشته جز با انبارهایی بزرگ از پرونده‌های قطور ممکن نبوده است؛ اما این امر کمّی تنها خصوصیت عصر اطلاعات نیست. امروزه فناوری اطلاعات بازیابی اطلاعاتی را میسور ساخته که در گذشته یا بسیار مشکل بوده یا اصلاً ممکن نبوده است. اگر می‌خواستیم از مجموعه لغات یک کتاب حجیم بیست جلدی به صورت دستی فهرست‌نویسی کنیم، اتمام آن سال‌ها به طول می‌انجامید و خطاهای انسانی در آن بسیار محتمل بود؛ اما امروزه این کار با کمک فناوری اطلاعات با دقت بسیار بیشتر و کمیتی قطعی‌تر میسر است. شاید بعضی وقت‌ها در محاورات خصوصی چیزی را بگوییم که امید داشته باشیم شنوندگان آن را به فراموشی بسپارند یا چیزی را بنویسیم که بعدها از آن پشیمان گشته و امیدوار باشیم که خوانندگان برگه‌های ما را در لابلای دیگر برگه‌های متعدد و متفرق بایگانی خویش گم کنند و دیگر به خواندن آن‌ها مبادرت نورزند؛ ولی فناوری اطلاعات به همه این امکان را می‌دهد که اطلاعات حال و گذشته را به نحوی سامانمند بایگانی و ذخیره کنند و هر وقت آن را لازم داشتند فوراً بیابند. از این جهت اگر حریم خصوصی شما در زمان و مکانی خاص افشا گردد، امید نداشته باشید که کاربران رایانه‌ها آن را فراموش کنند، چرا که فناوری اطلاعات این امکان را سلب کرده است.»