کتاب آیه ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه های ایران زمین

کتاب الکترونیکی «آیهٔ ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه‌های ایران‌زمین» نوشتهٔ سیدمهدی مهدوی و با دبیری محمدرضا گیاه‌پور، توسط نشر مسیر منتشر شده است. این اثر به بررسی حضور و بازتاب آیهٔ ولایت (آیهٔ ۵۵ سورهٔ مائده) در کتیبه‌های تاریخی ایران و سرزمین‌های پیرامونی می‌پردازد و جایگاه این آیه را در فرهنگ مادی و آثار هنری اسلامی ایران واکاوی می‌کند. کتاب بخشی از مجموعهٔ «موزهٔ جیبی» است و با رویکردی پژوهشی، نمونه‌هایی از کتیبه‌ها، سنگ‌نوشته‌ها و آثار معماری را معرفی و تحلیل می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب آیه ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه های ایران زمین

«آیهٔ ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه‌های ایران‌زمین» اثری پژوهشی در حوزهٔ تاریخ اسلام و هنر اسلامی است که به بررسی نقش آیهٔ ولایت در آثار مادی و کتیبه‌های تاریخی ایران و برخی کشورهای اسلامی می‌پردازد. سیدمهدی مهدوی در این کتاب، با گردآوری نمونه‌هایی از کتیبه‌ها، سنگ‌نوشته‌ها و کاشی‌کاری‌های برجسته، نشان می‌دهد که چگونه آیهٔ ولایت به‌عنوان نشانه‌ای از باورهای شیعی و هویت مذهبی در معماری و هنر ایران بازتاب یافته است. ساختار کتاب به‌صورت ناداستان و پژوهشی است و هر فصل به معرفی یک یا چند کتیبهٔ شاخص اختصاص دارد. تصاویر و بازخوانی متن کتیبه‌ها، همراه با توضیحات تاریخی و هنری، به خواننده کمک می‌کند تا با اهمیت فرهنگی و مذهبی این آثار آشنا شود. کتاب نه‌تنها به کتیبه‌های ایران، بلکه به نمونه‌هایی از عراق، سوریه، بحرین و حتی موزه‌های بین‌المللی نیز می‌پردازد و گسترهٔ جغرافیایی و تاریخی حضور آیهٔ ولایت را به تصویر می‌کشد.

خلاصه کتاب آیه ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه های ایران زمین

کتاب «آیهٔ ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه‌های ایران‌زمین» با مقدمه‌ای دربارهٔ جایگاه علی بن ابی‌طالب در تاریخ اسلام و اهمیت آیهٔ ولایت آغاز می‌شود. نویسنده توضیح می‌دهد که چگونه این آیه، که به باور شیعیان به امامت و ولایت علی اشاره دارد، در طول قرون متمادی الهام‌بخش هنرمندان و معماران ایرانی بوده است. در ادامه، کتاب به معرفی و تحلیل نمونه‌هایی از کتیبه‌های تاریخی می‌پردازد که آیهٔ ولایت یا مضامین مرتبط با آن را در خود جای داده‌اند. این کتیبه‌ها بر روی بناهای مذهبی، آرامگاه‌ها، مساجد و سنگ‌قبرها در شهرهای مختلف ایران و برخی کشورهای اسلامی دیده می‌شوند. هر بخش از کتاب به یک اثر خاص اختصاص دارد؛ برای مثال، گنبد علویان همدان، قدمگاه امام رضا در یزد، محراب مقام پنجه علی در موصل، کاشی‌های موزهٔ متروپولیتن نیویورک و کتیبه‌های مسجد جامع اموی در حلب. نویسنده با بازخوانی متن کتیبه‌ها، به تفسیر معنای آیهٔ ولایت و نقش آن در اثبات حقانیت علی بن ابی‌طالب از منظر شیعه می‌پردازد. همچنین به تفاوت دیدگاه‌های شیعه و اهل سنت دربارهٔ شأن نزول آیه اشاره شده و اهمیت واژهٔ «ولی» و کاربرد آن در این آیه بررسی می‌شود. کتاب نشان می‌دهد که چگونه این آیه به‌عنوان نماد هویت شیعی، در آثار هنری و معماری ایران و سرزمین‌های پیرامونی حضور یافته و بازتاب‌دهندهٔ باورهای مذهبی و اجتماعی مردم بوده است.

چرا باید کتاب آیه ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه های ایران زمین را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری و تحلیل نمونه‌های متنوعی از کتیبه‌های تاریخی، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با پیوند میان هنر، تاریخ و باورهای مذهبی در ایران و جهان اسلام آشنا شود. مطالعهٔ این اثر به درک عمیق‌تری از نقش آیهٔ ولایت در شکل‌گیری هویت شیعی و بازتاب آن در فرهنگ مادی کمک می‌کند. همچنین، کتاب با ارائهٔ تصاویر و بازخوانی دقیق کتیبه‌ها، امکان مشاهدهٔ مستقیم آثار و آشنایی با جزئیات هنری و خطاطی دوره‌های مختلف را فراهم می‌آورد. برای علاقه‌مندان به تاریخ اسلام، هنر اسلامی و مطالعات فرهنگی، این کتاب منبعی ارزشمند برای شناخت لایه‌های پنهان هویت مذهبی و هنری ایران است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به پژوهشگران تاریخ اسلام، علاقه‌مندان به هنر و معماری اسلامی، دانشجویان رشته‌های تاریخ، هنر و مطالعات فرهنگی و کسانی که به ریشه‌های هویت شیعی و بازتاب آن در آثار مادی علاقه دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت بیشتر دربارهٔ نقش آیات قرآنی در فرهنگ و هنر ایران هستند، این اثر مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب آیه ولایت امیرالمؤمنین در کتیبه های ایران زمین

«یکی از آیات قرآن که در طول تاریخ برای اثبات امامت و ولایت بلافصل امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام مورد استفاده قرار می‌گرفته، آیهٔ ولایت است. اهمیت این آیه در متون مذهبی و تاریخی منعکس شده است. استفادهٔ مردم از این آیه در کتیبه‌ها و فرهنگ مادی ایران پیشاصفوی، نشان از اهمیت آن در میان ایشان دارد و تداوم توجه مردم به معانی امامتی آن را مشخص می‌کند. به طور کلی کتیبه‌ها در بناهای تاریخی بازتاب اعتقاد مردم هر منطقه می‌باشند و معماران کتیبه‌هایی را در بناها حک می‌کردند که نشان‌دهندهٔ اعتقاد مردم بوده است و هیچگاه خارج از هویت و فرهنگ مردم مطلبی را حک نمی‌کردند. نکات زیر در مورد این آیه حائز اهمیت است: ۱- نام ۱۲ امام شیعه در آیات قرآن به صراحت نیامده است. بلکه به اعتقاد شیعیان، روش قرآن در نام بردن از ائمه، اشاره به وصف می‌باشد. یعنی ویژگی‌ها و خصوصیاتی از ایشان برشمرده شده که فقط بر توصیفات آن بزرگان دلالت می‌کند و به‌جای نام بردن از ایشان، صفات و خصوصیات آن‌ها در آیات متعدد قرآن از جمله آیهٔ ولایت ذکر شده است. در آیهٔ ولایت نیز خصوصیت «پرداخت زکات در رکوع» ذکر شده است که در تاریخ...»}