کتاب جامعه شناسی دیجیتال

کتاب جامعه شناسی دیجیتال با عنوان اصلی What is digital sociology نوشتهٔ «نیل سلوین» و ترجمهٔ «محمدعلی دادگسترنیا» و «حمیدرضا کشاورز» در سال ۱۴۰۴ توسط نشر سنجاق به‌صورت الکترونیک منتشر شده است. این اثر به بررسی تحولات اجتماعی ناشی از فناوری‌های دیجیتال و تأثیر آن‌ها بر ساختارها و روابط اجتماعی پرداخته و در دستهٔ کتاب‌های دانشگاهی و پژوهشی حوزهٔ علوم اجتماعی قرار گرفته است. «جامعه‌شناسی دیجیتال» تلاش کرده با نگاهی انتقادی و تحلیلی، جایگاه فناوری‌های نوین را در زندگی معاصر و دگرگونی‌های ناشی از آن را واکاوی کند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جامعه شناسی دیجیتال اثر نیل سلوین

کتاب «جامعه‌شناسی دیجیتال» اثری در حوزهٔ علوم اجتماعی است که به بررسی رابطهٔ میان فناوری‌های دیجیتال و جامعهٔ معاصر پرداخته است. این کتاب با رویکردی تحلیلی به جایگاه فناوری‌های دیجیتال در زندگی روزمره، ساختارهای اجتماعی و تحولات فرهنگی نگریسته است. «نیل سلوین» در این اثر، ضمن مرور پیشینهٔ تاریخی جامعه‌شناسی فناوری، به چالش‌ها و فرصت‌های عصر دیجیتال اشاره و تلاش کرده است مرزهای میان‌رشته‌ای جامعه‌شناسی، مطالعات رسانه، علوم ارتباطات و فناوری را برجسته کند. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا به ریشه‌های نظری و تاریخی جامعه‌شناسی فناوری می‌پردازد و سپس با ورود به مباحث معاصر، موضوعاتی مانند شبکه‌ها، پلتفرم‌ها، داده‌ها و الگوریتم‌ها را از منظر جامعه‌شناختی تحلیل می‌کند. این کتاب نه‌تنها به تحولات فناورانه توجه دارد، بلکه پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این تحولات را نیز بررسی می‌کند و به‌ویژه بر اهمیت نگاه انتقادی جامعه‌شناسان به فناوری‌های دیجیتال تأکید دارد.

کتاب «جامعه‌شناسی دیجیتال» به قلم «نیل سلوین» با همکاری و مشارکت و حمایت لایف وب (lifewebco.com) منتشر شده است. این اثر ویراستهٔ «لیلا ارژنگی» است.

خلاصه کتاب جامعه شناسی دیجیتال

کتاب با طرح این پرسش آغاز می‌شود که چرا و چگونه فناوری‌های دیجیتال به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی اجتماعی بدل شده‌اند. نویسنده با مروری بر تاریخچهٔ جامعه‌شناسی فناوری نشان می‌دهد که دغدغه‌های مربوط به تأثیر فناوری بر جامعه، از آغاز شکل‌گیری این رشته وجود داشته است. در ادامه، کتاب به بررسی موج جدید فناوری‌های دیجیتال و تفاوت‌های آن با تحولات تکنولوژیک پیشین می‌پردازد و تأکید می‌کند که جامعه‌شناسی دیجیتال باید فراتر از توصیف‌های ساده از ابزارها و پلتفرم‌ها، به تحلیل ساختارهای قدرت، نابرابری و هویت در عصر دیجیتال بپردازد. در بخش‌های مختلف، نویسنده به مفاهیمی مانند شبکه‌ها، پلتفرم‌ها، داده‌ها و الگوریتم‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این مفاهیم نه‌تنها ساختارهای اجتماعی را بازتعریف می‌کنند، بلکه روابط قدرت، اقتصاد سیاسی و حتی هویت فردی و جمعی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. کتاب بر این نکته تأکید دارد که جامعه‌شناسی دیجیتال باید به‌طور انتقادی به فناوری‌های نوین بنگرد و نقش آن‌ها را در بازتولید یا تغییر نابرابری‌های اجتماعی، جنسیتی و نژادی بررسی کند. در نهایت، «جامعه‌شناسی دیجیتال» با دعوت به بازاندیشی در مفاهیم کلاسیک جامعه‌شناسی و تلفیق آن‌ها با مسائل معاصر، تلاش می‌کند تا راهی برای فهم بهتر جامعهٔ دیجیتالی‌شدهٔ امروز ارائه دهد و مخاطب را به پرسشگری دربارهٔ آیندهٔ روابط انسانی در بستر فناوری‌های نوین ترغیب کند.

چرا باید کتاب جامعه شناسی دیجیتال را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی انتقادی و تحلیلی به بررسی عمیق تأثیر فناوری‌های دیجیتال بر ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می‌پردازد. «جامعه‌شناسی دیجیتال» نه‌تنها به معرفی مفاهیم کلیدی مانند شبکه‌ها، پلتفرم‌ها و داده‌ها می‌پردازد، بلکه با بازخوانی نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، آن‌ها را با مسائل و چالش‌های عصر دیجیتال پیوند می‌زند. مطالعهٔ این اثر فرصتی است برای درک بهتر پیچیدگی‌های جامعهٔ معاصر و شناخت ابعاد پنهان و آشکار فناوری‌های نوین در زندگی روزمره؛ همچنین این کتاب به مخاطب کمک می‌کند تا با نگاهی انتقادی‌تر به نقش فناوری در بازتولید یا تغییر نابرابری‌ها و هویت‌های اجتماعی بیندیشد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی، مطالعات رسانه و ارتباطات و نیز افرادی که دغدغهٔ فهم تأثیر فناوری‌های دیجیتال بر جامعه را دارند، مناسب است؛ همچنین برای کسانی که به‌دنبال تحلیل انتقادی از نقش فناوری در شکل‌دهی به هویت، قدرت و نابرابری‌های اجتماعی هستند.

درباره نیل سلوین

«نیل سلوین» (Neil Selwyn) زادهٔ سال ۱۹۷۳ میلادی و استاد برجستهٔ دانشکدهٔ آموزش دانشگاه موناش بوده و طی دهه‌های گذشته به پژوهش در زمینهٔ تلفیق فناوری دیجیتال در مدارس، دانشگاه‌ها و آموزش بزرگسالان پرداخته است. او به‌عنوان یکی از پژوهشگران بین‌المللی پیشرو در حوزهٔ آموزش دیجیتال شناخته می‌شود. نیل سلوین به اجرای پروژه‌هایی با حمایت مالی ملی پرداخته است؛ پروژه‌هایی که موضوعاتی همچون گسترش داده‌های آموزشی و تحلیل یادگیری، کاربرد فناوری‌های هوش مصنوعی و تغییرات ناشی از کار دیجیتالی معلمان را بررسی می‌کند. کتاب‌های «جامعه‌شناسی دیجیتال» (What is digital sociology) و «تعلیم‌وتربیت در دنیای دیجیتال؛ چشم‌اندازهای جهانی در زمینهٔ تکنولوژی و تعلیم‌وتربیت» (Education in a Digital World) از آثار مکتوب او هستند.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

«هاو دیویس» (Huw Davies) در سایت LSE Review of Books اشاره کرده است که این کتاب نمایی نو از جامعه‌شناسی دیجیتال ارائه می‌دهد و تأکید دارد باید این حوزه به رسمیت شناخته شود؛ نه به‌عنوان شاخه‌ای کاملاً جدید و متفاوت، بلکه به‌عنوان امکانی ارزشمند برای جامعه‌شناسی. این نویسنده کتاب حاضر را به‌ویژه به دانشجویان و پژوهشگرانی که می‌خواهند دامنه و هدف جامعه‌شناسی دیجیتال را بشناسند، پیشنهاد کرده است.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب حاضر با عنوان «جامعه‌شناسی دیجیتال چیست؟» با ترجمهٔ «ناصر خدایاری شوطی» توسط نشر «ایلک آی‏‫» و در سال ۱۴۰۰ نیز روانهٔ بازار کتاب ایران شده است.

بخشی از کتاب جامعه شناسی دیجیتال

«یکی از نگرانی‌های روش‌شناختی کلیدی برای جامعه‌شناسان دیجیتال، «کلان داده» است. درحالی‌که این اصطلاح بیش از حد استفاده می‌شود، داده‌های بزرگ نشان‌دهنده مقیاس و دامنه تحقیقات بسیار گسترده بودند که انتظارات گسترده‌ای از بینش‌های اجتماعی ایجاد کرد که می‌تواند آنها را به‌دست آورد. در مفهوم اساسی، داده‌های بزرگ به پردازش کامپیوتری مجموعه‌های عظیم اطلاعات دیجیتال اشاره می‌کند. این امر از طریق بایگانی و برچسب‌گذاری خودکار، اتصال، برداشت و استخراج داده‌ها از طریق فرایندهای مختلف مبتنی بر رایانه صورت می‌گیرد. با افزایش روزافزون ظرفیت محاسباتی سیستم‌های دیجیتالی که اجازه می‌دهد چنین فرایندهایی در مقیاس انبوه انجام شوند، حتی محققان فردی که منابع متوسطی دارند، اکنون می‌توانند با حجم عظیمی از داده‌ها برای کشف الگوهایی کار کنند که در نگاه اول تشخیص‌ناپذیرند. (Boyd and Crawford، ۲۰۱۲).

روش‌های مبتنی بر کلان داده در سراسر علوم طبیعی (مانند ژنتیک، علوم محیطی و نجوم) همچنین در بخش‌های تجاری و دولتی به‌خوبی تثبیت شده‌اند. با افزایش حجم داده‌های مربوط به حوزه‌های اجتماعی، جامعه‌شناسان نیز فرصت‌های فزاینده‌ای برای مطالعه آن دارند. در واقع، اکنون حجم عظیمی از داده‌های اجتماعی دیجیتال از منابع مختلف و به اشکال مختلف تولید می‌شوند. در این میان، حجم زیادی از داده‌های اجتماعی به‌صورت عامدانه تولید می‌شوند، اعم از سنجش تعاملات مردم با سازمان‌های دولتی و منافع تجاری شرکت‌ها یا اشکال پنهان‌تر نظارت و ارزیابی نهادی. در عین حال، مقادیر زیادی داده از طریق عملیات دستگاه‌ها و سیستم‌های دیجیتال تولید می‌شود. علاوه بر این، مردم در طول دوره استفاده از فناوری‌های دیجیتال، به‌ویژه مدیریت نمایه‌های رسانه‌های اجتماعی و سایر شکل‌های محتوای تولیدی توسط کاربران، داوطلبانه حجم زیادی از داده‌ها را ارائه می‌کنند.»