کتاب بنیاد حکمت

کتاب الکترونیکی «بنیاد حکمت» نوشتهٔ علی امینی‌نژاد را نشر آل احمد منتشر کرده است. این اثر به بررسی یکی از بنیادی‌ترین مسائل فلسفه اسلامی، یعنی اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، می‌پردازد و در قالب پژوهشی تحلیلی، سیر تاریخی و تطورات این بحث را از آغاز تا دوران معاصر دنبال می‌کند. «بنیاد حکمت» در دستهٔ کتاب‌های فلسفه اسلامی قرار می‌گیرد و به‌ویژه برای علاقه‌مندان به مباحث هستی‌شناسی و حکمت متعالیه اهمیت دارد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بنیاد حکمت

«بنیاد حکمت» اثری پژوهشی در حوزهٔ فلسفه اسلامی است که به‌صورت ناداستان و با ساختاری تحلیلی-تاریخی نگاشته شده است. علی امینی‌نژاد در این کتاب، مسئلهٔ اصالت وجود و اعتباریت ماهیت را به‌عنوان یکی از محورهای اصلی حکمت اسلامی بررسی کرده و با رویکردی تطبیقی، دیدگاه‌های فیلسوفان برجسته‌ای چون شیخ اشراق، خواجه نصیرالدین طوسی، صدرالمتألهین، علامه طباطبایی و دیگران را تحلیل کرده است. کتاب با مقدمه‌ای دربارهٔ اهمیت فلسفه اسلامی و جایگاه آن در تمدن اسلامی آغاز می‌شود و سپس در فصل‌های مختلف، مفاهیم کلیدی «اصالت»، «اعتباریت»، «وجود» و «ماهیت» را از منظر تاریخی و فلسفی واکاوی می‌کند. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا به مفهوم‌شناسی واژگان اصلی می‌پردازد، سپس سیر تاریخی بحث را دنبال می‌کند و در نهایت، جمع‌بندی و تفسیر نویسنده از این مسئله را ارائه می‌دهد. این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به فلسفه اسلامی و حکمت صدرایی، منبعی قابل توجه به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب بنیاد حکمت

«بنیاد حکمت» با تمرکز بر مسئلهٔ اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، به یکی از مهم‌ترین مباحث فلسفه اسلامی می‌پردازد که تأثیر عمیقی بر سایر شاخه‌های فلسفی و حتی عرفان نظری داشته است. نویسنده ابتدا با طرح پرسش‌هایی بنیادین دربارهٔ معنای «اصالت» و «اعتباریت»، و نیز چیستی «وجود» و «ماهیت»، زمینه را برای ورود به بحث فراهم می‌کند. سپس با مرور تاریخی، نشان می‌دهد که این مسئله چگونه از دوران شیخ اشراق و خواجه نصیرالدین طوسی تا صدرالمتألهین و فیلسوفان معاصر، دچار تطور و تعمیق شده است. در این کتاب، دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ اینکه کدام‌یک از دو مفهوم وجود یا ماهیت، اصیل و واقعی است و دیگری صرفاً اعتباری و ذهنی تلقی می‌شود، به‌تفصیل بررسی شده است. نویسنده با تحلیل آثار فیلسوفان اسلامی، نشان می‌دهد که چگونه اصالت وجود به‌عنوان مبنای حکمت متعالیه صدرایی، تحولی اساسی در فلسفه اسلامی ایجاد کرده و بسیاری از مسائل فلسفی، از جمله بحث وجود ذهنی، الهیات، حرکت، وحدت و کثرت، تحت‌تأثیر این نظریه قرار گرفته‌اند. در بخش‌های مختلف کتاب، علاوه‌بر تحلیل مفهومی، به روش‌شناسی اثبات اصالت وجود و نقد دیدگاه‌های مخالف نیز پرداخته شده است. نویسنده تلاش کرده است با تکیه‌بر منابع اصلی و تحلیل تطبیقی، تصویری روشن از جایگاه این مسئله در حکمت اسلامی ارائه دهد و نشان دهد که فهم دقیق اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، کلید درک بسیاری از مسائل بنیادین فلسفه اسلامی است.

چرا باید کتاب بنیاد حکمت را بخوانیم؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی است برای آشنایی عمیق‌تر با یکی از بنیادی‌ترین مسائل فلسفه اسلامی که نه‌تنها در حکمت نظری، بلکه در الهیات، عرفان و حتی مباحث معرفت‌شناسی تأثیرگذار بوده است. «بنیاد حکمت» با بررسی تطورات تاریخی و تحلیلی مسئلهٔ اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، به خواننده کمک می‌کند تا ریشه‌های فکری و فلسفی این بحث را در سنت اسلامی بشناسد و با دیدگاه‌های متنوع فیلسوفان برجسته آشنا شود. این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم دقیق‌تر مبانی حکمت صدرایی و تأثیر آن بر اندیشهٔ اسلامی هستند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران فلسفه اسلامی، علاقه‌مندان به حکمت متعالیه و کسانی که دغدغهٔ فهم مسائل هستی‌شناسی و مباحث بنیادین فلسفی را دارند، مناسب است. همچنین برای افرادی که به دنبال تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های فیلسوفان اسلامی دربارهٔ وجود و ماهیت هستند، مطالعهٔ این اثر توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب بنیاد حکمت

«بحث «اصالت وجود و اعتباریت ماهیت» در بستر فلسفه اسلامی تولد یافت و به‌تدریج به رشد و بالندگی رسید تا جایی که بنیاد حکمت و فلسفه را متحول ساخت و اثرش را در تمام فلسفه به جای گذاشت. دقت دراین معنا که توجه تفصیلی به این بحث در فلسفه انتقالی به حور اندیشهٔ مسلمانان وجود نداشته است و از سویی دیگر توجه به تأثیرات گسترده و عمیق این مبحث در کل فلسفه که پس از این بدان اشاره خواهد شد جنبه تحقیقی فلسفهٔ اسلامی و همچنین استقلال آن را در نقطه تکامل آشکارتر می‌سازد. بررسی تاریخی نشان می‌دهد که در میان فلاسفه اسلامی نیز تا قبل از شیخ شهاب‌الدین سهروردی، این مسئله به‌نحوی که اذهان فیلسوفان را به خود متوجه سازد، مطرح نبوده است. از همین رو با اینکه امثال فارابی و ابن‌سینا اصالت وجودی دانسته شده‌اند، لکن این سخن به‌معنای کشف ضمیر ناخودآگاه این فیلسوفان است که از مجموعه مباحث مرتبط با آن برداشت می‌شود و شکل‌گیری آن را تا زمان میرداماد و صدرالمتألهین به تأخیر انداخته است. عبارات شیخ اشراق در رد اصالت و عینیت وجود و اثبات اصالت و عینیت ماهیت، چنان فراوان است که تردیدی در آغاز رسمی مسئله از سوی او وجود ندارد. اما با گذشت زمان، مسئله پخته‌تر شد و ادبیات رساتری به خود گرفت. به‌گونه‌ای که در کلمات میرداماد با طرحی تقریباً کامل از این مسئله روبه‌رو می‌شویم. جالب آن است که گزارش‌های صدرالمتألهین حاکی از آن است که مسئلهٔ اصالت ماهیت بسیار پیش‌تر در میان فلاسفه مطرح بوده است. یکی از آن گزارش‌ها مطلبی است که در بحث جعل بیان کرده و می‌گوید نظر ما در باب اصالت و اعتباریت وجود و ماهیت کاملاً بعکس نظر جمهور است.»