کتاب حقوق و دیپلماسی آب های فرامرزی

کتاب حقوق و دیپلماسی آب‌ های فرامرزی با نام اصلی European water law and hydropolitics: an Inquiry into the resilience of transboundary water governance in the European Union نوشته گابو بارنیای و ترجمه علی رودباری، پیمان حسنی و آیدا تقی‌ خانی توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این اثر به بررسی ابعاد حقوقی و دیپلماتیک مدیریت آب‌های مشترک میان کشورها پرداخته و با تمرکز بر تجربه‌ی اتحادیه‌ی اروپا، چالش‌ها و راهکارهای حکمرانی منابع آبی فرامرزی را تحلیل کرده است. موضوع کتاب در حوزه‌ی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل قرار می‌گیرد و برای پژوهشگران، دانشجویان و سیاست‌گذاران حوزه‌ی آب و محیط‌زیست اهمیت دارد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب حقوق و دیپلماسی آب های فرامرزی

کتاب حقوق و دیپلماسی آب‌های فرامرزی (با نگاهی به حکمرانی آب در اتحادیه‌ی اروپا) اثری پژوهشی با رویکرد تحلیلی است که به بررسی چالش‌های حقوقی، سیاسی و نهادی مدیریت آب‌های مشترک میان کشورها می‌پردازد. گابو بارنیای در این کتاب، با تمرکز بر اتحادیه‌ی اروپا، ساختارها و قوانین حاکم بر حکمرانی آب‌های فرامرزی را واکاوی کرده است. کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده و ابتدا مفاهیم پایه‌ای مانند جغرافیای حوضه‌های رودخانه‌ای، نظریه‌های تعارض و همکاری و تحول حقوق بین‌الملل آب را شرح می‌دهد؛ سپس به سراغ تجربه‌ی اتحادیه‌ی اروپا می‌رود و مدل حکمرانی آب در این منطقه را با جزئیات بررسی می‌کند. 

بخش‌های بعدی به ارزیابی تاب‌آوری و ظرفیت تطبیق نظام‌های حکمرانی آب در اروپا اختصاص یافته و در نهایت، جمع‌بندی و پیشنهادهایی برای بهبود مدیریت منابع آبی ارائه می‌شود. این کتاب نوشته‌ی گابو بارنیای با بهره‌گیری از داده‌ها، نقشه‌ها و مطالعات موردی، تصویری جامع از وضعیت آب‌های فرامرزی و اهمیت دیپلماسی و حقوق در مدیریت آن‌ها ترسیم کرده است.

خلاصه کتاب حقوق و دیپلماسی آب های فرامرزی

کتاب حقوق و دیپلماسی آب‌های فرامرزی با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت آب به‌عنوان منبعی حیاتی و کمیاب آغاز می‌شود و به نقش آب در شکل‌گیری تمدن‌ها و توسعه‌ی جوامع انسانی اشاره دارد. نویسنده با طرح این پرسش که چگونه می‌توان منابع آبی مشترک را میان کشورها به‌گونه‌ای مدیریت کرد که منافع همه‌ی طرف‌ها تأمین شود، به بررسی چالش‌های حقوقی و سیاسی در این حوزه می‌پردازد. 

در بخش نخست، مفاهیم پایه‌ای مانند تعریف حوضه‌های رودخانه‌ای فرامرزی، انواع ساختارهای جغرافیایی و چالش‌های روش‌شناختی در تعیین مرزهای آبی مطرح می‌شود؛ سپس به نظریه‌های تعارض و همکاری در مدیریت آب‌های مشترک پرداخته شده و نقش مشکلات اقدام جمعی و معضل همکاری هیدروپلیتیک برجسته می‌شود. کتاب به تحول حقوق بین‌الملل آب و نقاط قوت و ضعف آن می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه قواعد و معاهدات بین‌المللی، از جمله کنوانسیون‌های سازمان ملل و اتحادیه‌ی اروپا، تلاش کرده‌اند چارچوب‌هایی برای حل اختلافات و مدیریت منابع آبی ایجاد کنند. در ادامه، ساختارها و نهادهای حکمرانی آب در سطح جهانی، منطقه‌ای و حوضه‌ای بررسی می‌شوند و نمونه‌هایی از همکاری‌ها و تعارضات میان کشورها ارائه می‌شود. در بخش دوم، تمرکز بر اتحادیه اروپا است؛ جایی که شبکه‌ای پیچیده از قراردادها و سیاست‌های آبی چندلایه شکل گرفته است. 

کتاب حقوق و دیپلماسی آب‌های فرامرزی به بررسی مدل حکمرانی آب در اروپا، تعامل میان سطوح مختلف حکمرانی و چالش‌های ناشی از تغییرات اقلیمی و فشارهای انسانی می‌پردازد؛ همچنین موضوع تاب‌آوری و ظرفیت تطبیق نظام‌های حکمرانی آب در مواجهه با بحران‌ها و تغییرات هیدرولوژیکی تحلیل می‌شود. در نهایت، نویسنده با جمع‌بندی یافته‌ها، بر اهمیت توسعه‌ی چارچوب‌های حقوقی و نهادی منعطف و مقاوم برای مدیریت پایدار آب‌های فرامرزی تأکید می‌کند و پیشنهادهایی برای بهبود همکاری و حل اختلافات ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب حقوق و دیپلماسی آب های فرامرزی را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر موضوعی میان‌رشته‌ای، به بررسی یکی از مهم‌ترین چالش‌های قرن حاضر یعنی مدیریت منابع آب مشترک میان کشورها می‌پردازد. کتاب حقوق و دیپلماسی آب‌های فرامرزی نه‌تنها ابعاد حقوقی و سیاسی مسئله را روشن می‌کند، بلکه با تحلیل تجربه‌ی اتحادیه‌ی اروپا، نمونه‌ای از راهکارهای عملی و چالش‌های پیش‌‌ِ رو را به تصویر می‌کشد. مطالعه‌ی این اثر به درک بهتر نقش حقوق بین‌الملل، دیپلماسی و همکاری‌های منطقه‌ای در حل بحران‌های آبی کمک می‌کند و برای سیاست‌گذاران، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مسائل محیط‌زیست و روابط بین‌الملل، افق‌های تازه‌ای می‌گشاید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های حقوق بین‌الملل، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و محیط‌زیست مناسب است؛ همچنین کارشناسان و سیاست‌گذاران فعال در مدیریت منابع آب و دیپلماسی آبی و افرادی که دغدغه‌ی حل تعارضات آبی و حکمرانی پایدار منابع طبیعی را دارند، می‌توانند از محتوای آن بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب حقوق و دیپلماسی آب های فرامرزی

«حیات تمام موجودات زنده به آب وابسته است. درحالی‌که میزان آب شیرین در دسترس جهان محدود و ثابت است، باید نیازهای روزافزون تعداد مصرف‌کنندگان روبه‌رشد، اعم از مصارف انسانی، اقتصادی یا محیط طبیعی را برآورده کرد. باوجوداین، می‌توان رشد جمعیت، شهرنشینی و تغییرات اقلیمی را به‌عنوان نمونه‌هایی از فشارهای مختلف ساختهٔ دست انسان در عصر ما نام برد که منجر به تنزل شدید کیفیت و کمیت منابع آب شیرین در سراسر جهان می‌شود. درنتیجه، اگر روندهای فعلی تغییر نکنند، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ جهان با ۴۰ درصد کسری آب مواجه شود؛ بنابراین، امنیت آب در معنای عام کلمه، یکی از موضوعات بسیار مهم توسعه، صلح و پایداری در قرن بیست‌ویکم خواهد بود. جای تعجب ندارد که مجمع اقتصاد جهانی، بارها آب را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع جهانی خطر شناسایی کرده است. شورای اطلاعات ملی ایالات متحده نیز در یکی از گزارشات اخیر خود، به این نتیجه رسیده است که «آب ممکن است تا سال ۲۰۳۰ به منبع اختلاف‌نظر مهم‌تری در مقایسه با انرژی یا مواد معدنی در هر دو سطح داخلی و بین دولت‌ها تبدیل شود.»