کتاب جنگ دوم قره باغ

کتاب الکترونیکی «جنگ دوم قره‌باغ: ریشه‌ها و پیامدها» به اهتمام «امین پرتو» و با همکاری گروهی از پژوهشگران حوزه قفقاز، توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این اثر به بررسی ابعاد مختلف جنگ دوم قره‌باغ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان می‌پردازد و پیامدهای آن را برای منطقه و به‌ویژه ایران تحلیل می‌کند. کتاب در دسته‌بندی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل قرار می‌گیرد و با رویکردی تحلیلی، تحولات میدانی، حقوقی و ژئوپلیتیکی این مناقشه را واکاوی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جنگ دوم قره باغ

در «جنگ دوم قره‌باغ: ریشه‌ها و پیامدها» مجموعه‌ای از مقالات تحلیلی گردآوری شده که هر یک به یکی از ابعاد مناقشه قره‌باغ می‌پردازد. این کتاب در قالب ناداستان و با ساختاری پژوهشی، تحولات تاریخی، حقوقی و سیاسی منطقه قره‌باغ را از سال ۱۹۸۸ تا پس از جنگ دوم در ۲۰۲۰ بررسی می‌کند. نویسندگان مختلف، از جمله «امین پرتو»، «ولی کالجی»، «حسن صادقیان»، «مهدی شاپوری»، «سالار سیف‌الدینی»، «وحیده احمدی»، «یاسر نورعلی‌وند» و «عبداله قنبرلو»، هر یک با زاویه دید تخصصی خود، نقش بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مانند روسیه، ترکیه، اتحادیه اروپا و رژیم صهیونیستی را در این بحران تحلیل کرده‌اند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا با مرور تاریخی و حقوقی بحران آغاز می‌شود و سپس به بررسی راهبردهای کشورهای درگیر و تأثیرات این جنگ بر سیاست خارجی ایران و نظم منطقه‌ای می‌پردازد. هر فصل توسط پژوهشگری متفاوت نوشته شده و همین تنوع دیدگاه‌ها، تصویری چندلایه و جامع از موضوع ارائه می‌دهد. این کتاب نه‌تنها برای آشنایی با روند تحولات قره‌باغ، بلکه برای درک پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی و تأثیرات آن بر منافع ایران و سایر بازیگران منطقه‌ای و جهانی مناسب است.

خلاصه کتاب جنگ دوم قره باغ

کتاب «جنگ دوم قره‌باغ: ریشه‌ها و پیامدها» با نگاهی تحلیلی به مناقشه قره‌باغ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، ریشه‌های تاریخی و حقوقی این بحران را از دوران شوروی تا پس از جنگ دوم در سال ۲۰۲۰ بررسی می‌کند. نویسندگان ابتدا به زمینه‌های شکل‌گیری مناقشه و تحولات جمعیتی و هویتی منطقه قره‌باغ می‌پردازند و نشان می‌دهند که چگونه اختلافات تاریخی، مهاجرت‌ها و تغییرات جمعیتی، زمینه‌ساز درگیری‌های خونین شده است. در ادامه، راهبردهای دو کشور اصلی درگیر یعنی جمهوری آذربایجان و ارمنستان در دوره‌های مختلف جنگ و پساجنگ تحلیل می‌شود. نقش قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مانند روسیه، ترکیه، اتحادیه اروپا و رژیم صهیونیستی نیز به تفصیل بررسی شده و تأثیر هر یک بر روند جنگ و مذاکرات صلح مورد توجه قرار گرفته است. کتاب به‌ویژه بر پیامدهای جنگ دوم قره‌باغ برای ایران تمرکز دارد و نشان می‌دهد که چگونه این بحران بر منافع ملی، امنیت مرزی و سیاست خارجی ایران اثر گذاشته است. همچنین، اختلافات مرزی، تغییرات ژئوپلیتیکی و ورود بازیگران جدید به منطقه، چالش‌های تازه‌ای را برای ایران و سایر کشورهای منطقه ایجاد کرده است. در نهایت، نویسندگان با ارائه دیدگاه‌های متنوع، ابعاد راهبردی و پیامدهای بلندمدت این جنگ را برای نظم منطقه‌ای و آینده قفقاز جنوبی ترسیم می‌کنند. کتاب تلاش دارد تصویری چندجانبه از بحران قره‌باغ ارائه دهد و خواننده را با پیچیدگی‌های این مناقشه و تأثیرات آن بر سیاست و امنیت منطقه‌ای آشنا سازد.

چرا باید کتاب جنگ دوم قره باغ را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری تحلیل‌های تخصصی از پژوهشگران حوزه قفقاز، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با ابعاد کمتر دیده‌شده جنگ دوم قره‌باغ آشنا شود. بررسی ریشه‌های تاریخی، حقوقی و جمعیتی بحران، تحلیل نقش قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی و تمرکز ویژه بر پیامدهای این جنگ برای ایران، «جنگ دوم قره‌باغ: ریشه‌ها و پیامدها» را به منبعی ارزشمند برای فهم تحولات ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی تبدیل کرده است. تنوع دیدگاه‌ها و ساختار پژوهشی کتاب، امکان مقایسه و ارزیابی رویکردهای مختلف را فراهم می‌کند و به خواننده کمک می‌کند تا تصویری جامع و چندلایه از این مناقشه پیچیده به دست آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای، کارشناسان حوزه قفقاز و سیاست‌گذاران حوزه سیاست خارجی مفید است. همچنین برای علاقه‌مندان به مسائل ژئوپلیتیکی و کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از تحولات منطقه‌ای و پیامدهای آن برای ایران هستند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب جنگ دوم قره باغ

«نام قر‌باغ بیش از آنکه تداعی‌کننده طبیعت زیبا و ویژگی‌های تاریخی و فرهنگی آن باشد، عملاً یکی از پایدارترین مناقشات قومی در چند دهه گذشته را به یاد می‌آورد. از این مناقشه در ادبیات سیاسی منطقه قفقاز معمولاً در کنار بحران‌های قومی آبخازیا و اوستیای جنوبی، با عناوینی چون «منازعه‌های منجمد» یا «منازعه‌های لاینحل» یاد می‌شود. قره‌باغ منطقه‌ای به وسعت حدود ۴۴۰۰ کیلومترمربع در جنوب شرقی منطقه قفقاز است که از سوی شمال به «قفقاز کوچک» (موروداغ)، از سمت غرب و جنوب به کوه‌های قره‌باغ و از سمت شرق به دشت‌های گسترده محدود می‌شود و شهرهای «خان‌کندی» (به‌تعبیر ارامنه استپاناکرت)، «شوشی» (شوشا)، «خوجالی»، «مارتاکرت» (آغ‌دره)، «عسگران» و «مارتونی» (خوجاوند)، از بخش‌های اصلی آن محسوب می‌شوند. منطقه قره‌باغ در دوره اتحاد جماهیر شوروی با عنوان «ولایت خودمختار قره‌باغ کوهستانی» در قلمرو جمهوری آذربایجان در سال ۱۹۲۳ تأسیس شد. در همین زمینه، اصلاحیه قانون اساسی شوروی در سال ۱۹۳۶ سرنوشت سیاسی و حقوقی این منطقه را بار دیگر مورد تأکید قرار داد و در اصل ۲۴ این قانون چنین بیان شد: «جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی نخجوان و ولایت خودمختار قره‌باغ کوهستانی در قلمرو جمهوری سوسیالیستی آذربایجان هستند.» ارمنی‌ها از این تقسیم‌بندی ناراضی بودند اما در دوران استالین مجال و فرصتی برای اعتراض نیافتند. پس از مرگ استالین و آغاز روند استالین‌زدایی در فضای سیاسی شوروی، تحرک تازه‌ای در فعالیت ارامنه پدید آمد.»