کتاب ژیژک و رسانه

کتاب ژیژک و رسانه نوشته پل ای. تیلور، ترجمه روح‌ الله گلمرادی و ویراسته محمد خندان توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی منتشر شده است. این اثر به بررسی اندیشه‌ها و تحلیل‌های اسلاوی ژیژک، فیلسوف و نظریه‌پرداز معاصر، درباره‌ی رسانه‌ها و فرهنگ عامه پرداخته است. کتاب در مجموعه‌ی فیلسوفان و رسانه قرار دارد و تلاش می‌کند مفاهیم پیچیده‌ی فلسفی و روان‌کاوی ژیژک را در نسبت با رسانه‌های جمعی و فضای مجازی شرح دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ژیژک و رسانه

کتاب ژیژک و رسانه، اثری در حوزه‌ی فلسفه‌ی رسانه است که به تحلیل انتقادی رسانه‌های جمعی و فرهنگ عامه از منظر اندیشه‌های اسلاوی ژیژک می‌پردازد. پل ای. تیلور، نویسنده‌ی کتاب، با بهره‌گیری از مفاهیم روان‌کاوی لاکان، دیالکتیک هگل و تحلیل مارکسیستی، تلاش کرده است تا سبک خاص و گاه طنزآمیز ژیژک را در مواجهه با رسانه‌ها و ایدئولوژی‌های پنهان آن‌ها به تصویر بکشد. 

ساختار کتاب شامل مقدمه‌ای درباره‌ی جایگاه فلسفه‌ی رسانه، پیشگفتارهایی از پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی و مترجم و هفت فصل اصلی است که هرکدام به یکی از جنبه‌های کلیدی اندیشه‌ی ژیژک درباره‌ی رسانه می‌پردازند. این کتاب با مثال‌ها و لطیفه‌های برگرفته از فرهنگ عامه، فیلم، سیاست و زندگی روزمره، سعی دارد خواننده را به تأملی انتقادی درباره‌ی نقش رسانه‌ها در شکل‌دهی به واقعیت و ایدئولوژی معاصر دعوت کند. کتاب ژیژک و رسانه نه‌تنها برای علاقه‌مندان به فلسفه و نظریه‌ی انتقادی، بلکه برای پژوهشگران مطالعات رسانه و فرهنگ نیز قابل‌توجه است.

خلاصه کتاب ژیژک و رسانه

کتاب ژیژک و رسانه به بررسی شیوه‌ی تحلیل اسلاوی ژیژک از رسانه‌ها و فرهنگ عامه می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه ژیژک با ترکیب روان‌کاوی لاکان، فلسفه‌ی هگل و تحلیل مارکسیستی، به افشای ایدئولوژی‌های پنهان در پس رسانه‌ها می‌پردازد. نویسنده، پل ای. تیلور، ابتدا با معرفی جایگاه ژیژک در فضای دانشگاهی و رسانه‌ای، به سبک خاص و گاه شوخ‌طبعانه‌ی او اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که ژیژک چگونه از لطیفه‌ها و مثال‌های روزمره برای توضیح مفاهیم پیچیده بهره می‌گیرد. در ادامه، کتاب به موضوعاتی مانند انحراف رسانه‌ای، روان‌رنجوری و روان‌پریشی رسانه‌ای، نقش دیگری بزرگ و میانجی‌گری واقعیت، عینیت‌سازی ایدئولوژی، خشونت رسانه‌ای و ترس‌های ایدئولوژیک می‌پردازد. 

ژیژک معتقد است که رسانه‌ها نه‌تنها بازتاب‌دهنده‌ی واقعیت نیستند، بلکه خود در ساختن واقعیت و شکل‌دهی به ایدئولوژی‌ها نقش فعالی دارند. او با مثال‌هایی از فیلم، سیاست و فرهنگ عامه، نشان می‌دهد که چگونه رسانه‌ها با ایجاد فاصله یا نزدیکی میان امر واقع و امر خیالی، مخاطب را درگیر بازی‌های ایدئولوژیک می‌کنند. در بخش‌هایی از کتاب، به تحلیل ژیژک از خشونت رسانه‌ای و نقش رسانه‌ها در بازتولید یا پنهان‌سازی خشونت پرداخته شده است؛ همچنین نویسنده به این موضوع می‌پردازد که ژیژک چگونه با رویکردی انتقادی، از مخاطب می‌خواهد تا به‌جای پذیرش منفعلانه‌ی پیام‌های رسانه‌ای، به لایه‌های پنهان و ساختارهای ایدئولوژیک توجه کند. در مجموع، کتاب بر اهمیت خودآگاهی فلسفی و فاصله‌گیری انتقادی از رسانه‌ها تأکید دارد و تلاش می‌کند خواننده را به بازاندیشی درباره‌ی نقش رسانه‌ها در زندگی معاصر ترغیب کند.

چرا باید کتاب ژیژک و رسانه را بخوانیم؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا با یکی از مهم‌ترین متفکران معاصر در حوزه‌ی فلسفه‌ی رسانه و فرهنگ عامه آشنا شویم و دریابیم که چگونه رسانه‌ها می‌توانند ایدئولوژی‌ها و ساختارهای قدرت را بازتولید یا پنهان کنند. کتاب ژیژک و رسانه با زبانی تحلیلی و مثال‌های ملموس از فیلم، سیاست و زندگی روزمره، به خواننده کمک می‌کند تا نسبت به پیام‌های رسانه‌ای و تأثیر آن‌ها بر ذهن و جامعه حساس‌تر شود. مطالعه‌ی این اثر می‌تواند دریچه‌ای تازه برای فهم انتقادی رسانه‌ها و نقش آن‌ها در شکل‌دهی به واقعیت اجتماعی بگشاید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های فلسفه، علوم ارتباطات، مطالعات رسانه و فرهنگ، جامعه‌شناسی و روان‌کاوی مفید است؛ همچنین علاقه‌مندان به نظریه‌های انتقادی و کسانی که دغدغه‌ی فهم عمیق‌تری از نقش رسانه‌ها در زندگی معاصر دارند، می‌توانند از مطالب این کتاب بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب ژیژک و رسانه

«شیوهۀ منحصربه فرد ژیژک در افشای ایدئولوژی سیاسی پنهان رسانه، با دو لطیفۀ مربوط به اسافل اندام که استفاده می‌کند نشان داده می‌شود (بنا به مقصودمان در اینجا، این دو لطیفه اندکی تعدیل شده‌اند (بنگرید به: طاعون: ۴۶؛ ۷): لطیفۀ اول در مشروب فروشی‌ای در اروپای شرقی است که در آن، ویولن‌نواز کولی بین میزها می‌چرخد و آواز می‌خواند. مشتری‌ای مشغول نوشیدن مشروب است که ناگهان میمونی می‌پرد و به‌سمت او می‌رقصد، خودش را در لیوان او می‌شوید و بعد دوباره به این‌ور و آن‌ور می‌رقصد. مشتری خشمگین از مشروب فروش می‌پرسد چرا میمون این کار را کرد؟ تنها چیزی که مشروب‌فروش به او می‌گوید این است که باید از کولی همه چیزدان بپرسد. وقتی مشتری می‌پرسد: «می‌دونی چرا این میمون این کار رو درست تو لیوان من کرد؟» کولی جواب می‌دهد: «البته» و با خواندن مرثیه‌ای ادامه می‌دهد: «چرا میمون خودش رو تو لیوان من شست؟/ این یه رازه» حداقل این ... اون نبود.»