کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

کتاب جستاری در آرایه‌ های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی نوشته مریم اسکندری که توسط نشر کتاب‌های دانشگاهی منتشر شده، اثری پژوهشی در حوزه‌ی نقد و تفسیر شاهنامه است که به بررسی آرایه‌های ادبی و صنایع بدیعی در این اثر حماسی پرداخته است. این کتاب با رویکردی تحلیلی، به دسته‌بندی و شرح آرایه‌های لفظی و معنوی در شاهنامه پرداخته و برای دانشجویان و علاقه‌مندان به ادبیات فارسی و شاهنامه‌پژوهی مناسب است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

کتاب جستاری در آرایه‌های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی به بررسی آرایه‌های بدیعی در شاهنامه می‌پردازد و تلاش می‌کند جایگاه و نقش صنایع ادبی را در ساختار و زیبایی‌شناسی این اثر حماسی نشان دهد. مریم اسکندری در مقدمه، به تعریف علم بدیع و سیر تاریخی آن در ادبیات فارسی و عربی می‌پردازد و سپس به اهمیت فصاحت و بلاغت در سخن و ارتباط آن با آرایه‌های بدیعی اشاره می‌کند. کتاب در سه بخش اصلی تنظیم شده است؛ بخش اول به کلیات و تاریخچه‌ی علم بدیع و تعریف فصاحت و بلاغت می‌پردازد؛ بخش دوم به بررسی صنایع لفظی در شاهنامه اختصاص دارد و بخش سوم به صنایع معنوی می‌پردازد. مریم اسکندری با استناد به منابع معتبر و نمونه‌های متعدد از شاهنامه، تلاش می‌کند نشان دهد فردوسی چگونه از این آرایه‌ها برای تقویت موسیقی و تأثیرگذاری کلام بهره برده است. کتاب به‌عنوان منبعی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به شاهنامه و بلاغت فارسی قابل‌توجه است.

خلاصه کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

کتاب جستاری در آرایه‌های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی با تمرکز بر شاهنامه، ابتدا به تعریف و تبیین علم بدیع و جایگاه آن در میان علوم بلاغی می‌پردازد. نویسنده با مرور دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی بدیع، به سیر تاریخی این دانش از ادب عربی تا فارسی اشاره می‌کند و نقش آن را در زیبایی و تأثیرگذاری سخن بررسی می‌کند. در ادامه، فصاحت و بلاغت به‌عنوان پیش‌نیازهای آرایه‌پردازی معرفی می‌شوند و تفاوت‌ها و ارتباط آن‌ها با صنایع بدیعی توضیح داده می‌شود. بخش عمده‌ی کتاب به تحلیل آرایه‌های لفظی و معنوی در شاهنامه اختصاص دارد؛ آرایه‌هایی مانند سجع، جناس، تکرار، ترصیع، تشبیه، اغراق، ایهام و مراعات‌النظیر با ذکر نمونه‌هایی از ابیات شاهنامه بررسی می‌شوند.

 نویسنده نشان می‌دهد که فردوسی با بهره‌گیری از این صنایع، موسیقی و خیال‌انگیزی کلام را افزایش داده و درعین‌حال از افراط و تکلف پرهیز کرده است. کتاب همچنین به ارزش موسیقایی و عاطفی آرایه‌های بدیعی و نقش آن‌ها در تقویت پیام و تأثیرگذاری شاهنامه می‌پردازد و در پایان، جایگاه بدیع در شاهنامه و میزان برجستگی هر یک از آرایه‌ها را جمع‌بندی می‌کند.

چرا باید کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی را خواند؟

کتاب جستاری در آرایه‌های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی برای کسانی که به‌دنبال شناخت عمیق‌تر ساختار ادبی شاهنامه هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با انواع آرایه‌های بدیعی و نقش آن‌ها در زیبایی و تأثیرگذاری این اثر آشنا شوند. نویسنده با ارائه‌ی نمونه‌های دقیق از شاهنامه و تحلیل آن‌ها، نشان می‌دهد که فردوسی چگونه از صنایع لفظی و معنوی برای خلق اثری ماندگار بهره برده است. مطالعه‌ی این کتاب می‌تواند درک بهتری از بلاغت فارسی و شیوه‌های آرایه‌پردازی در متون کلاسیک به دست دهد.

خواندن کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران ادبیات فارسی، علاقه‌مندان به شاهنامه و کسانی که به‌دنبال تحلیل آرایه‌های ادبی و صنایع بدیعی در متون کلاسیک هستند، مناسب است؛ همچنین برای معلمان و مدرسان ادبیات که به آموزش بلاغت و بدیع می‌پردازند، منبعی کاربردی به شمار می‌آید.

بخشی از کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

«کلمهٔ بدیع به چه معناست؟ و علم بدیع چیست؟محمّد علوی مقدّم: در معنی کلمهٔ بدیع و ریشهٔ آن چنین می‌گوید: کلمهٔ بدیع از بُدع الشی یبدعه بدعاً می‌باشد؛ یعنی ایجاد کرد و آغاز کرد و کلمه در «بدیم» و «بذع»: الشیء الذی یکون اولاً؛ یعنی چیز تازه، کاری که قبلاً نظیر نداشته است. بدعت: هر چیز نوظهور. بدعت در دین؛ یعنی چیزی است که جزو دین نیست به دین نسبت دادن و در آن وارد کردن، و ابدعه: و الحدث و ما آبتدع من الدّین بعد الا کمال. وقتی می‌گویند: آبدعت الشیء؛ یعنی چیزی را اختراع کردم نه بر سبیل مثال و نمونه؛ یعنی: اخترعته لا علی مثال. و نیز وقتی می‌گویند: آبدع الشّاعر: یعنی شاعر شعر نوی آورد؛ خوب شعر گفت بی‌نظیر ساخت. در کلمهٔ «بدیع» دو چیز هست: الف - در چیز بدیع، نوآوری و تازگی باید وجود داشته باشد. ب - در مفهوم کلمهٔ بدیع، براعت و غرابت هم باید باشد. اهل ادب شعر و نثری را «بدیع» گویند که اعجاب‌آور باشد و موجب شگفتی اذهان شود. علم بدیع هم در اصطلاح امروز: علمی است که از آرایش‌های سخن فصیح بلیغ بحث می‌کند؛ یعنی «عم یعرف به وجوه تحسین الکلام»؛ و در واقع یکی از شاخه‌های علوم بلاغی؛ یعنی معانی، بیان و بدیع است.»