کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

معرفی کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

کتاب الکترونیکی «جستاری در آرایه‌های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی» نوشتهٔ «مریم اسکندری» و منتشرشده توسط ناشر کتاب‌های دانشگاهی، اثری پژوهشی در حوزهٔ نقد و تفسیر شاهنامه است که به بررسی آرایه‌های ادبی و صنایع بدیعی در این اثر حماسی می‌پردازد. این کتاب با رویکردی تحلیلی، به دسته‌بندی و شرح آرایه‌های لفظی و معنوی در شاهنامه می‌پردازد و برای دانشجویان و علاقه‌مندان به ادبیات فارسی و شاهنامه‌پژوهی مناسب است. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

این کتاب به بررسی آرایه‌های بدیعی در شاهنامه می‌پردازد و تلاش می‌کند جایگاه و نقش صنایع ادبی را در ساختار و زیبایی‌شناسی این اثر حماسی نشان دهد. نویسنده در مقدمه، به تعریف علم بدیع و سیر تاریخی آن در ادبیات فارسی و عربی می‌پردازد و سپس به اهمیت فصاحت و بلاغت در سخن و ارتباط آن با آرایه‌های بدیعی اشاره می‌کند. کتاب در سه بخش اصلی تنظیم شده است: بخش اول به کلیات و تاریخچه علم بدیع و تعریف فصاحت و بلاغت می‌پردازد؛ بخش دوم به بررسی صنایع لفظی در شاهنامه اختصاص دارد و بخش سوم به صنایع معنوی می‌پردازد. نویسنده با استناد به منابع معتبر و نمونه‌های متعدد از شاهنامه، تلاش می‌کند نشان دهد فردوسی چگونه از این آرایه‌ها برای تقویت موسیقی و تأثیرگذاری کلام بهره برده است. کتاب در سال‌های اخیر تألیف شده و به عنوان منبعی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به شاهنامه و بلاغت فارسی قابل توجه است.

خلاصه کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

این کتاب با تمرکز بر شاهنامه، ابتدا به تعریف و تبیین علم بدیع و جایگاه آن در میان علوم بلاغی می‌پردازد. نویسنده با مرور دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ بدیع، به سیر تاریخی این دانش از ادب عربی تا فارسی اشاره می‌کند و نقش آن را در زیبایی و تأثیرگذاری سخن بررسی می‌کند. در ادامه، فصاحت و بلاغت به عنوان پیش‌نیازهای آرایه‌پردازی معرفی می‌شوند و تفاوت‌ها و ارتباط آن‌ها با صنایع بدیعی توضیح داده می‌شود. بخش عمدهٔ کتاب به تحلیل آرایه‌های لفظی و معنوی در شاهنامه اختصاص دارد؛ آرایه‌هایی مانند سجع، جناس، تکرار، ترصیع، تشبیه، اغراق، ایهام و مراعات‌النظیر با ذکر نمونه‌هایی از ابیات شاهنامه بررسی می‌شوند. نویسنده نشان می‌دهد که فردوسی با بهره‌گیری از این صنایع، موسیقی و خیال‌انگیزی کلام را افزایش داده و در عین حال از افراط و تکلف پرهیز کرده است. کتاب همچنین به ارزش موسیقایی و عاطفی آرایه‌های بدیعی و نقش آن‌ها در تقویت پیام و تأثیرگذاری شاهنامه می‌پردازد و در پایان، جایگاه بدیع در شاهنامه و میزان برجستگی هر یک از آرایه‌ها را جمع‌بندی می‌کند.

چرا باید کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر ساختار ادبی شاهنامه هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با انواع آرایه‌های بدیعی و نقش آن‌ها در زیبایی و تأثیرگذاری این اثر آشنا شوند. نویسنده با ارائهٔ نمونه‌های دقیق از شاهنامه و تحلیل آن‌ها، نشان می‌دهد که فردوسی چگونه از صنایع لفظی و معنوی برای خلق اثری ماندگار بهره برده است. مطالعهٔ این کتاب می‌تواند درک بهتری از بلاغت فارسی و شیوه‌های آرایه‌پردازی در متون کلاسیک به دست دهد.

خواندن کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران ادبیات فارسی، علاقه‌مندان به شاهنامه و کسانی که به دنبال تحلیل آرایه‌های ادبی و صنایع بدیعی در متون کلاسیک هستند، مناسب است. همچنین برای معلمان و مدرسان ادبیات که به آموزش بلاغت و بدیع می‌پردازند، منبعی کاربردی به شمار می‌آید.

فهرست کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

بخش اول: بدیع- مقدمه: بحثی دربارهٔ واژهٔ بدیع و تعریف علم بدیع، سیر تاریخی علم بدیع در ادب عربی و فارسی، اهمیت فصاحت و بلاغت و ارتباط آن با آرایه‌های ادبی.- فصل اول: تاریخچهٔ علم بدیع و عوامل پیدایش آن، معرفی چهره‌های تأثیرگذار و آثار مهم در این حوزه.- فصل دوم: تعریف فصاحت و بلاغت، بررسی عیوب فصاحت در واژه و کلام، نقش شیوایی در سخن.- فصل سوم: ارزش و اهمیت صنایع بدیعی، تأثیر موسیقایی و عاطفی آرایه‌ها در کلام.بخش دوم: صنایع لفظی در شاهنامه- تعریف بدیع لفظی و نقش آن در موسیقی کلام.- فصل اول: روش تسجیع (انواع سجع: متوازی، مطرف، متوازن)، نمونه‌هایی از شاهنامه.- ترصیع و همسانی، تکرار و ارزش آن در شاهنامه.بخش سوم: صنایع معنوی در شاهنامه- تعریف بدیع معنوی و نقش آن در معنا و خیال.- فصل اول: روش تشبیه (انواع تشبیه: مطلق، مشروط، تفضیلی، جمع، تسویه، ملفوف، مفروق، مرب)، بررسی صنایعی با زیرساخت تشبیهی مانند اغراق، غلو، ارسال‌المثل.- فصل دوم: روش تناسب (مراعات‌النظیر، جناس، تضاد، ایهام)، تحلیل نمونه‌های شاهنامه.خاتمه: جمع‌بندی جایگاه بدیع در شاهنامه و میزان برجستگی آرایه‌ها.

بخشی از کتاب جستاری در آرایه های بدیعی شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

«کلمهٔ بدیع به چه معناست؟ و علم بدیع چیست؟محمّد علوی مقدّم: در معنی کلمهٔ بدیع و ریشهٔ آن چنین می‌گوید: کلمهٔ بدیع از بُدع الشی یبدعه بدعاً می‌باشد؛ یعنی ایجاد کرد و آغاز کرد و کلمه در «بدیم» و «بذع»: الشیء الذی یکون اولاً؛ یعنی چیز تازه، کاری که قبلاً نظیر نداشته است. بدعت: هر چیز نوظهور. بدعت در دین؛ یعنی چیزی است که جزو دین نیست به دین نسبت دادن و در آن وارد کردن، و ابدعه: و الحدث و ما آبتدع من الدّین بعد الا کمال. وقتی می‌گویند: آبدعت الشیء؛ یعنی چیزی را اختراع کردم نه بر سبیل مثال و نمونه؛ یعنی: اخترعته لا علی مثال. و نیز وقتی می‌گویند: آبدع الشّاعر: یعنی شاعر شعر نوی آورد؛ خوب شعر گفت بی‌نظیر ساخت. در کلمهٔ «بدیع» دو چیز هست: الف - در چیز بدیع، نوآوری و تازگی باید وجود داشته باشد. ب - در مفهوم کلمهٔ بدیع، براعت و غرابت هم باید باشد. اهل ادب شعر و نثری را «بدیع» گویند که اعجاب‌آور باشد و موجب شگفتی اذهان شود. علم بدیع هم در اصطلاح امروز: علمی است که از آرایش‌های سخن فصیح بلیغ بحث می‌کند؛ یعنی «عم یعرف به وجوه تحسین الکلام»؛ و در واقع یکی از شاخه‌های علوم بلاغی؛ یعنی معانی، بیان و بدیع است.»