کتاب استریولوژی

کتاب استریولوژی تألیف ملک سلیمانی مهرنجانی و منیره محمودی، منتشرشده از سوی انتشارات دانشگاه اراک، اثری تخصصی در حوزه‌ی زیست‌شناسی و بافت‌شناسی است. این کتاب به معرفی مبانی، روش‌های عملی و کاربردهای استریولوژی در مطالعات بافتی پرداخته و برای دانشجویان و پژوهشگران علوم زیستی و پزشکی تدوین شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب استریولوژی

کتاب استریولوژی (اصول، روش‌ها و کاربرد آن در بافت‌شناسی) به بررسی جامع استریولوژی به‌عنوان شاخه‌ای از علوم زیستی پرداخته که هدف آن استخراج اطلاعات کمّی و سه‌بعدی از تصاویر دوبعدی بافت‌ها است. ملک سلیمانی مهرنجانی و منیره محمودی باتکیه‌بر تجربیات عملی و پژوهشی خود، ابتدا به مبانی نظری و تاریخچه‌ی استریولوژی پرداخته‌اند؛ سپس روش‌های نمونه‌برداری، تخمین حجم، سطح، تعداد و طول اجزای بافتی را با جزئیات شرح داده‌اند. کتاب علاوه‌بر اصول پایه، به کاربردهای عملی استریولوژی در اندام‌هایی مانند بیضه، تخمدان و کلیه پرداخته است. 

هر فصل با مروری بر آناتومی و بافت‌شناسی اندام آغاز شده است؛ سپس مراحل عملی انجام مطالعات استریولوژیک به‌صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده‌اند. در پایان نیز مفاهیم و اصطلاحات رایج این حوزه به‌طور خلاصه معرفی شده‌اند. این اثر به‌عنوان منبعی برای آموزش و پژوهش در رشته‌های زیست‌شناسی، پزشکی و آسیب‌شناسی قابل استفاده است و با ارائه‌ی مثال‌های متنوع، فهم روش‌های کمی و کاربردی را برای مخاطبان تسهیل می‌کند.

خلاصه کتاب استریولوژی

کتاب حاضر با معرفی مفاهیم پایه‌ای مانند مورفومتری و تفاوت آن با استریولوژی آغاز شده است. نویسندگان توضیح داده‌اند که استریولوژی به کمک قوانین ریاضی و اصول آماری، امکان تخمین ویژگی‌های سه‌بعدی ساختارهای زیستی را از تصاویر دوبعدی فراهم می‌کند. در ادامه، اهمیت نمونه‌برداری تصادفی و اجتناب از سوگیری در مطالعات کمّی بافتی مورد تأکید قرار گرفته است. بخش‌های بعدی کتاب به معرفی ابزار و روش‌های مختلف استریولوژیک مانند پروب‌های نقطه‌ای، خطی، سطحی و حجمی برای تخمین حجم، سطح، طول و تعداد اجزای بافتی اختصاص یافته است. روش‌هایی مانند کاوالیری، دایسکتور فیزیکی و اپتیکال، فراکشنیتور و شمارش نقاط برخوردکننده با بافت به‌تفصیل شرح داده شده‌اند. 

کتاب به کاربرد عملی این روش‌ها در مطالعات بافت‌شناسی اندام‌هایی مانند بیضه، تخمدان و کلیه پرداخته و مراحل آماده‌سازی نمونه، رنگ‌آمیزی، برش‌گیری و تحلیل داده‌ها را گام‌به‌گام توضیح داده است. در نهایت، مفاهیم کلیدی مانند دانسیته‌ی حجم، دانسیته‌ی سطح، دانسیته‌ی طول و دانسیته‌ی عددی و نحوه‌ی محاسبه آن‌ها در واحد حجم مرجع بیان شده است. این کتاب با ارائه‌ی مثال‌های عملی و نمودارهای شماتیک، مخاطب را با روش‌های کمّی و کاربردی استریولوژی آشنا کرده و زمینه را برای انجام پژوهش‌های دقیق‌تر در حوزه‌ی بافت‌شناسی فراهم می‌سازد.

چرا باید کتاب استریولوژی را خواند؟

مطالعه‌ی این کتاب برای کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر روش‌های کمی در بافت‌شناسی و زیست‌شناسی هستند، فرصت مناسبی فراهم می‌کند تا با اصول و تکنیک‌های استریولوژی آشنا شوند. این اثر با توضیح گام‌به‌گام روش‌های عملی و ارائه‌ی مثال‌های کاربردی، امکان یادگیری و اجرای تکنیک‌های پیشرفته را در آزمایشگاه‌های زیستی و پزشکی فراهم می‌سازد؛ همچنین آشنایی با روش‌های فاقد سوگیری و مبتنی‌بر طراحی به پژوهشگران کمک می‌کند تا نتایج دقیق‌تر و قابل اعتمادتری در مطالعات کمی به‌دست آورند.

خواندن کتاب استریولوژی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های زیست‌شناسی، پزشکی، آسیب‌شناسی، بافت‌شناسی و علوم آزمایشگاهی مناسب است؛ همچنین برای افرادی که در حوزه‌های مرتبط با میکروسکوپ و تحلیل ساختارهای زیستی فعالیت دارند و به‌دنبال یادگیری روش‌های کمّی و آماری در مطالعات بافتی هستند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب استریولوژی

«استریولوژی تکنیکی است که به محققان و پژوهشگران علوم زیستی امکان می‌دهد تا با استفاده از تصاویر دوبعدی حاصل از برش‌ها یا مقاطع تهیه شده از بافت‌های مختلف اطلاعات کمی و سه‌بعدی به‌دست آورند. محققان با بکارگیری این روش می‌توانند از تغییرات طبیعی بافت‌ها در روند تکوین و تکامل اندام‌ها و نیز تغییرات غیرطبیعی و پاتولوژیک آن‌ها در جریان بیماری‌ها و آسیب‌های وارده بر بافت‌ها اطلاعات کمی و آماری به‌دست آورند و بر اساس آن‌ها توضیحات کیفی و تحلیل ارائه دهند. از این‌رو امروزه مشخص شده است که با بکارگیری صحیح روش‌های استریولوژی می‌توان در مورد صحت و قابل اعتماد بودن نتایج بسیاری از تحقیقات آزمایشگاهی در حوزه علوم زیستی و پزشکی به‌طور قاطع اعلام نظر کرد. اهمیت استریولوژی به این امر برمی‌گردد که در آن با استفاده از فرمول‌های ریاضی و محاسبات آماری می‌توان تغییرات ایجاد شده در بافت‌های مختلف را به‌صورت کمی اندازه‌گیری کرد و نسبت به فرض تحقیق به‌درستی و علمی اظهار نظر نمود.»