کتاب تفاهم

معرفی کتاب تفاهم

کتاب الکترونیکی «تفاهم (نقش گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در برقراری مجدد روابط ایران و عربستان و چشم‌انداز آن)» نوشتهٔ سید امیرحسین میراحمدی شریعتی و منتشرشده توسط انتشارات ارشدان در سال ۱۴۰۳، به بررسی نقش گفتمان سیاست خارجی ایران در احیای روابط با عربستان سعودی می‌پردازد. این اثر در دستهٔ مطالعات روابط بین‌الملل و سیاست خارجی قرار می‌گیرد و با رویکردی تحلیلی، روند تاریخی و چشم‌انداز آیندهٔ روابط دو کشور را واکاوی می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تفاهم

این کتاب به بررسی روابط پر فراز و نشیب ایران و عربستان سعودی در چهار دههٔ اخیر می‌پردازد و تلاش می‌کند نقش گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را در شکل‌گیری، قطع و نهایتاً احیای دوبارهٔ این روابط تحلیل کند. نویسنده با تکیه بر نظریهٔ واقع‌گرایی تدافعی، به دنبال تبیین رفتار و تصمیمات دو کشور در مواجهه با تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی است. اثر حاضر، علاوه بر مرور تاریخی روابط، به مولفه‌های قدرت در سیاست خارجی ایران، از جمله قدرت نرم، سیاست همسایگی و نقش عناصر ایدئولوژیک می‌پردازد. همچنین، کتاب سناریوهای مختلف آیندهٔ روابط ایران و عربستان را بررسی می‌کند و عوامل کلیدی مؤثر بر این روابط را تحلیل می‌نماید. «تفاهم» تصویری کلی از روندهای دیپلماتیک، چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی دو کشور ارائه می‌دهد و برای علاقه‌مندان به سیاست خارجی و مطالعات منطقه‌ای، منبعی تحلیلی محسوب می‌شود.

خلاصه کتاب تفاهم

پیام اصلی کتاب بر نقش گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بازتعریف و احیای روابط با عربستان سعودی تمرکز دارد. نویسنده با استفاده از نظریهٔ واقع‌گرایی تدافعی، توضیح می‌دهد که چگونه ایران و عربستان، به عنوان دو قدرت منطقه‌ای، در طول دهه‌ها با فراز و نشیب‌های متعددی در روابط خود مواجه بوده‌اند. کتاب نشان می‌دهد که پس از انقلاب اسلامی، روابط دو کشور تحت تأثیر عوامل ایدئولوژیک، رقابت منطقه‌ای و تحولات بین‌المللی، بارها دچار تنش و حتی قطع ارتباط شده است. با این حال، سیاست خارجی ایران با تکیه بر عناصر گفتمانی مانند حمایت از محور مقاومت، نفی سلطه‌جویی و مردم‌سالاری دینی، توانسته است زمینهٔ مذاکره و بازگشت عربستان به میز گفت‌وگو را فراهم کند. نویسنده تأکید می‌کند که هر دو کشور، با درک منافع متقابل و تهدیدهای مشترک، به سمت کاهش تنش و احیای روابط حرکت کرده‌اند. کتاب همچنین به سناریوهای آیندهٔ روابط ایران و عربستان می‌پردازد و عواملی مانند امنیت منطقه‌ای، همکاری اقتصادی و نقش قدرت‌های فرامنطقه‌ای را در تعیین مسیر این روابط برجسته می‌سازد.

چرا باید کتاب تفاهم را خواند؟

این کتاب با تمرکز بر تحلیل گفتمان سیاست خارجی و بهره‌گیری از نظریه‌های روابط بین‌الملل، به مخاطب کمک می‌کند تا پیچیدگی‌های روابط ایران و عربستان را بهتر درک کند. اثر حاضر با ارائهٔ تصویری تاریخی و تحلیلی از فراز و نشیب‌های دیپلماتیک، به بررسی عوامل مؤثر بر قطع و احیای روابط دو کشور می‌پردازد و سناریوهای آینده را نیز پیش‌بینی می‌کند. برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از سیاست خارجی ایران و تحولات منطقه‌ای هستند، این کتاب می‌تواند دیدگاه‌های تازه‌ای ارائه دهد.

خواندن کتاب تفاهم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران روابط بین‌الملل، علوم سیاسی و مطالعات منطقه‌ای مفید است. همچنین، افرادی که دغدغهٔ شناخت سیاست خارجی ایران، تحولات خاورمیانه و روابط ایران و عربستان را دارند، می‌توانند از مطالب این اثر بهره‌مند شوند. برای تحلیلگران و علاقه‌مندان به دیپلماسی و امنیت منطقه‌ای نیز این کتاب توصیه می‌شود.

فهرست کتاب تفاهم

فصل اول: واقع‌گرایی تدافعی – به معرفی نظریهٔ واقع‌گرایی تدافعی و اصول آن در روابط بین‌الملل می‌پردازد و مفاهیمی مانند آنارشی، موازنه قدرت، خودیاری و تصمیم‌گیری منطقی را شرح می‌دهد. فصل دوم: تاریخچه روابط ایران و عربستان – روند تاریخی روابط دو کشور از پیش از انقلاب اسلامی تا دوران معاصر را بررسی می‌کند و به مهم‌ترین وقایع و نقاط عطف در روابط دوجانبه اشاره دارد. فصل سوم: مولفه‌های قدرت در گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران – به تحلیل عناصر قدرت نرم، سیاست همسایگی، روحیهٔ شهادت‌طلبی و نقش این مولفه‌ها در سیاست خارجی ایران می‌پردازد. فصل چهارم: توسعه همسایگی و بهبود وضعیت اقتصادی – به بررسی تأثیر روابط ایران و عربستان بر اقتصاد و امنیت انرژی منطقه می‌پردازد. فصل پنجم: چشم‌انداز روابط ایران و عربستان – سناریوهای مختلف آیندهٔ روابط، عوامل کلیدی مؤثر و چشم‌انداز سیاسی-امنیتی و اقتصادی را تحلیل می‌کند. نتیجه‌گیری – جمع‌بندی مباحث و ارائهٔ دیدگاه کلی دربارهٔ آیندهٔ روابط دو کشور.

بخشی از کتاب تفاهم

«روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را باید یکی از دشوارترین عرصه‌های دیپلماسی خارجی کشور در چهار دهه گذشته ارزیابی کرد. عربستان سعودی یکی از مهم‌ترین بازیگران منطقه خلیج‌فارس و غرب آسیا به شمار می‌آید که تحولات و سیاست‌های منطقه‌ای آن بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار بوده است. ایران و عربستان همواره در روابط خود دچار آفت‌وخیزهایی بوده‌اند. پس از فروپاشی حکومت پهلوی در ایران و پیروزی انقلاب اسلامی، دولت پادشاهی عربستان سعودی با ارسال نامه‌ای به حضرت امام («ره) ضمن تبریک به ایشان اعلام داشت با تأسیس جمهوری اسلامی هیچ مانعی بر سر همکاری دو کشور وجود نخواهد داشت اما عربستان به شدت از نفوذ افکار انقلابی به درون آن کشور به ویژه در بین شیعیان عربستان هراسان گردیده بود و تلاش نمود با جلب همکاری سایر کشورهای عرب منطقه از نفوذ امواج سهمگین انقلاب اسلامی جلوگیری کند. با آغاز جنگ ایران و عراق، عربستان سعودی علیرغم اختلافات عقیدتی و سیاسی با رژیم صدام حسین در کنار آن رژیم قرار گرفت و در سال ۱۳۶۰ بنا به پیشنهاد دولت کویت اقدام به تشکیل شورای همکاری خلیج‌فارس نمود. تشکیل این شورا به منظور تأمین امنیت کشورهای منطقه و جلوگیری از نفوذ اندیشه‌های انقلابی بود؛ اما مهم‌ترین حادثه تأثیرگذار بر روابط دو کشور پس از انقلاب، کشتار جمع کثیری از حجاج ایرانی در مکه بود که از سوی نیروهای امنیتی و ارتش عربستان و به بهانه برگزاری مراسم «برائت از مشرکین» صورت گرفت و برای مدتی اعزام حجاج ایرانی به عربستان متوقف گردید.»