کتاب مربیان بزرگ ایران

معرفی کتاب مربیان بزرگ ایران

کتاب الکترونیکی «مربیان بزرگ ایران (محمدعلی مجتهدی، محمد بهمن‌بیگی، رضا روزبه)» نوشتهٔ شهین ایروانی و با ویراستاری فرشاد رضوان، توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است. این اثر به بررسی زندگی، اندیشه‌ها و دستاوردهای سه چهرهٔ برجستهٔ تعلیم‌وتربیت معاصر ایران می‌پردازد و جایگاه آنان را در تاریخ آموزش کشور تحلیل می‌کند. کتاب در دستهٔ مطالعات آموزشی و تاریخ تعلیم‌وتربیت قرار می‌گیرد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مربیان بزرگ ایران

این کتاب به بررسی و تحلیل نقش سه مربی تأثیرگذار در نظام آموزشی ایران می‌پردازد: «محمدعلی مجتهدی»، مدیر دبیرستان البرز و بنیان‌گذار دانشگاه صنعتی شریف؛ «محمد بهمن‌بیگی»، پایه‌گذار آموزش عشایر؛ و «رضا روزبه»، مدیر دبیرستان علوی. نویسنده با رویکردی پژوهشی، ضمن مرور زندگی و فعالیت‌های این افراد، به زمینه‌های تاریخی و اجتماعی آموزش و پرورش ایران در دوره معاصر نیز توجه دارد. کتاب در سال ۱۴۰۴ منتشر شده و بخشی از یک مجموعه چندجلدی است که به مربیان و فعالان عرصه مدرسه‌داری و تعلیم‌وتربیت در ایران می‌پردازد. نویسنده در مقدمه، دغدغه‌های خود دربارهٔ وضعیت آموزش و ضرورت شناخت الگوهای بومی را مطرح می‌کند و با مقایسه‌ای میان منابع غربی و ایرانی، بر اهمیت بررسی تجربیات عملی مربیان ایرانی تأکید دارد. این اثر، علاوه بر روایت زندگی و دستاوردهای سه شخصیت اصلی، به نقد و تحلیل سبک مدیریتی و تربیتی آنان نیز می‌پردازد و در فصل پایانی، نقاط اشتراک و تفاوت‌های رویکردهای آنان را جمع‌بندی می‌کند.

خلاصه کتاب مربیان بزرگ ایران

کتاب «مربیان بزرگ ایران» با تمرکز بر سه شخصیت کلیدی، به روایت زندگی و فعالیت‌های آموزشی آنان می‌پردازد. بخش نخست به «محمدعلی مجتهدی» اختصاص دارد؛ کسی که مدیریت دبیرستان البرز را بر عهده داشت و با رویکردی مبتنی بر نظم، انضباط، نخبه‌پروری و توسعهٔ امکانات آموزشی، این مدرسه را به یکی از معتبرترین نهادهای آموزشی ایران تبدیل کرد. مجتهدی علاوه بر توجه به کیفیت آموزشی، بر عدالت در پذیرش دانش‌آموزان، حمایت از دانش‌آموزان بی‌بضاعت و شفافیت مالی تأکید داشت و سبک مدیریتی او مبتنی بر کنترل دقیق، انتخاب معلمان توانمند و گسترش برنامه‌های فوق‌برنامه بود. بخش دوم به «محمد بهمن‌بیگی» می‌پردازد که آموزش عشایر را بنیان گذاشت و با راه‌اندازی مدارس سیار و تلاش برای ارتقای سطح سواد در میان عشایر، الگویی متفاوت از آموزش را ارائه داد. او با غلبه بر موانع ساختاری و فرهنگی، آموزش را به مناطق دورافتاده برد و نقش مهمی در تحول آموزش غیررسمی ایفا کرد. بخش سوم دربارهٔ «رضا روزبه» است؛ مدیری که در دبیرستان علوی با تأکید بر اخلاق علمی، روش‌های نوین تدریس، توجه به حقوق دانش‌آموزان و تربیت اجتماعی و دینی، الگویی از معلمی و مدیریت آموزشی ارائه داد. روزبه به تلفیق سخت‌گیری و مهربانی در کلاس درس، نوآوری در روش‌های تدریس و مشارکت فعال در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی شهرت داشت. در فصل پایانی، نویسنده با نگاهی کل‌نگر، نقاط اشتراک و تفاوت‌های این سه مربی را بررسی می‌کند و تأثیر آنان بر نظام آموزشی ایران را تحلیل می‌کند. کتاب علاوه بر روایت دستاوردها، به نقد رویکرد نخبه‌پروری و پیامدهای آن نیز می‌پردازد.

چرا باید کتاب مربیان بزرگ ایران را خواند؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا با سه چهرهٔ تأثیرگذار آموزش معاصر ایران و شیوه‌های مدیریتی و تربیتی آنان آشنا شویم. مطالعهٔ آن به درک بهتر تاریخ آموزش و پرورش ایران، شناخت چالش‌ها و دستاوردهای مدرسه‌داری و الهام‌گیری از تجربه‌های بومی کمک می‌کند. همچنین، کتاب با تحلیل انتقادی رویکردهای نخبه‌پروری و بررسی پیامدهای آن، زمینه‌ای برای تأمل دربارهٔ اصلاحات آموزشی و نقش مربیان در تحول نظام تعلیم‌وتربیت فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب مربیان بزرگ ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های علوم تربیتی، معلمان، مدیران مدارس و علاقه‌مندان به تاریخ آموزش و پرورش ایران مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ اصلاح نظام آموزشی، مدرسه‌داری یا شناخت الگوهای موفق مدیریتی و تربیتی دارند، مطالعهٔ این اثر مفید خواهد بود.

فهرست کتاب مربیان بزرگ ایران

- پیشگفتار و مقدمه: بیان دغدغه‌های نویسنده دربارهٔ وضعیت آموزش و اهمیت شناخت مربیان ایرانی.- فصل اول: محمدعلی مجتهدی - زندگینامه و ویژگی‌های شخصیتی - فعالیت‌های آموزشی و مدیریتی در دبیرستان البرز - نقد سبک مدیریت و رویکرد نخبه‌پروری- فصل دوم: محمد بهمن‌بیگی - زندگینامه و نقاط عطف زندگی - فعالیت‌های آموزشی و پرورشی در آموزش عشایر - تحلیل و نقد رویکرد آموزشی بهمن‌بیگی- فصل سوم: رضا روزبه - زندگینامه و حیات علمی - اصول و روش‌های معلمی و مدیریت در دبیرستان علوی - فعالیت‌های آموزشی و اجتماعی غیررسمی - تحلیل رویکردهای تربیتی و مدیریتی- فصل چهارم: گفتار پایانی - جمع‌بندی و مقایسهٔ تجربه‌های سه مربی - بررسی تأثیرات و نقد رویکرد نخبه‌پروری در نظام آموزشی ایران

بخشی از کتاب مربیان بزرگ ایران

«دغدغهٔ من همواره اصلاحگری تربیتی بوده است؛ به گونه‌ای که هرگز نتوانستم خودم را به رویکرد آرمان‌گرایانه در تربیت انسان قانع کنم، یعنی هرگز نتوانستم تابع مکاتب تربیتی شوم و در ذهن و خیال خودم به ساختن آدم‌هایی که انگار تازه متولد شده‌اند و مستعد تربیت هستند و می‌توان از ایشان نمونه‌های ایده‌آل ساخت، بیندیشم. من همیشه به فکر آدم‌هایی بودم که دچار مشکلاتی بودند و چالش‌های جدی داشتند؛ باید در ایشان تغییر ایجاد می‌شد و راه رشد را در پیش می‌گرفتند. دغدغه‌ام همیشه این بوده است که نادرستی‌ها را چطور باید اصلاح کرد! به‌تدریج این دغدغه جدی‌تر شد؛ به گونه‌ای که از اصلاح دانش‌آموزان عبور کرد و بر چگونگی و کیفیت نظام آموزشی کشورمان متمرکز شد. نظام آموزشی بهترین و مهم‌ترین امکان و فرصت رشد، تأدیب و تربیت کودکان و نوجوانان جامعهٔ ماست؛ اما کارکرد آن به گونه‌ای نیست که نادرستی‌ها را اصلاح کند یا به رشد همه‌جانبه منجر شود. اینکه چرا نظام آموزشی ما به این نقطه رسیده و چطور باید آن را اصلاح کرد و چه باید کرد تا نظام آموزشی به‌سمت اصلاح برود سوالات اساسی من است. مطالعه و بررسی‌های من نشان می‌دهد که پاسخ به این سوالات به‌هیچ‌وجه ساده نیست و بررسی جوانب مختلفی را می‌طلبد. این دغدغهٔ تمام طول حیات علمی من بوده است. به‌گونه‌ای که تمامی مطالعات و پژوهش‌هایی که کم‌وبیش انجام می‌دهم، تلاش برای پاسخ به این سوالات هستند.»