کتاب نفت و قدرت سیاسی

کتاب «نفت و قدرت سیاسی» نوشته‌ٔ تیموتی میچل با ترجمه‌ٔ شهریار خواجیان و انتشار از سوی گروه انتشاراتی ققنوس، اثری مهم در بررسی پیوند میان انرژی فسیلی و سیاست مدرن است. این کتاب به بررسی تأثیرات پیچیده‌ٔ نفت بر قدرت سیاسی، دموکراسی و تغییرات اجتماعی می‌پردازد.

درباره کتاب نفت و قدرت سیاسی

تیموتی میچل در این اثر بدیع و عمیق، مفهومی به نام دموکراسی کربنی را معرفی می‌کند. او استدلال می‌کند که انرژی فسیلی، به‌ویژه نفت، نه تنها در شکل‌دهی به دموکراسی‌های مدرن نقش حیاتی داشته است، بلکه محدودیت‌ها و مشکلاتی ساختاری برای آن ایجاد کرده است. کتاب با ارائه‌ی تحلیل تاریخی، فنی و سیاسی، نشان می‌دهد که چگونه استخراج، توزیع و مصرف نفت، اقتصاد جهانی و سیاست‌های دولت‌ها را متحول کرده است.

تیموتی میچل استاد دانشگاه و نظریه‌پرداز برجسته علوم سیاسی و اجتماعی است. او در آثار خود به تحلیل ساختارهای قدرت در اقتصاد جهانی، نقش انرژی و تأثیرات اجتماعی فناوری پرداخته است. میچل نشان می‌دهد که نفت چگونه با ایجاد منابع درآمدی مازاد، ابزارهایی برای دولت‌ها فراهم می‌کند تا با سرکوب، خرید حمایت‌های سیاسی، یا پرداخت یارانه‌ها، فشارهای اجتماعی و مطالبات دموکراتیک را کنترل کنند. او همچنین به نقد این دیدگاه می‌پردازد که مشکل اصلی در کشورهای نفت‌خیز صرفاً درآمدهای نفتی است و به‌جای آن توجه را به فرایندهای فنی و اجتماعی وابسته به نفت جلب می‌کند.

محورهای اصلی کتاب نفت و قدرت سیاسی عبارت‌اند از:

نقش نفت در اقتصاد سیاسی: میچل توضیح می‌دهد که چگونه سوخت‌های فسیلی، به‌ویژه نفت، ساختارهای قدرت جهانی را شکل داده‌اند و باعث محدودیت یا گسترش دموکراسی شده‌اند.

دموکراسی‌سازی و نفت: او نقدی جدی بر پروژه‌های دموکراسی‌سازی غربی ارائه می‌دهد، به‌ویژه در خاورمیانه، و آن را بخشی از پروژه‌های استعماری و سرمایه‌داری می‌داند.

نقد دیدگاه‌های رایج درباره «بلای سیاه»: نویسنده تأکید می‌کند که نقدهای معمول از نفت به‌عنوان منشأ دیکتاتوری‌های خاورمیانه، اغلب فرایندهای پیچیده‌تر استخراج و مدیریت نفت را نادیده می‌گیرند.

نفت و قدرت سیاسی به یکی از مهم‌ترین مباحث عصر مدرن می‌پردازد: رابطه‌ی میان منابع انرژی و ساختارهای قدرت. این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های علوم سیاسی، اقتصاد سیاسی، مطالعات خاورمیانه، و تاریخ انرژی جذاب و ضروری است. میچل با زبانی روشن و پژوهشی جامع، پرسش‌هایی بنیادین درباره نقش فناوری، انرژی و سرمایه‌داری در شکل‌دهی به جوامع مطرح می‌کند.

کتاب نفت و قدرت سیاسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

کتاب نفت و قدرت سیاسی تحلیلی ضروری برای درک نقش انرژی در سیاست و اقتصاد جهانی است و خواندن آن به علاقه‌مندان به تاریخ و سیاست معاصر توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب نفت و قدرت سیاسی

«انسان از دوران باستان دست به استخراج زغال‌سنگ، هرچند در سطحی محدود، زده بود. این محدودیت را انرژی لازم برای تولید سوخت تحمیل می‌کرد، محدودیتی که امروزه نیز با تلاش شرکت‌های نفتی برای بهره‌برداری از دسترس‌ناپذیرترین ذخایر نفتی جهان دوباره خود را نشان می‌دهد. معادن احتمالاً از آب‌های سطحی پر می‌شدند، که در مناطق عمیق‌تر با استفاده از گله حیوانات تخلیه می‌شد. در عمق مشخصی، خشک نگه داشتن محل از استخراج خود معادن انرژی بیشتری می‌طلبید. در بریتانیا، که کمبود چوب ارزش زغال‌سنگ را افزایش داد، و لذا شبکه متراکمی از آبراه‌ها ایجاد شد تا هزینه حمل و نقل کاهش یابد. ماشین بخار فشارقوی نیوکامن بر این محدودیت‌ها غلبه کرد. این دستگاه که در سال ۱۷۱۲ به کار گرفته شد، با استفاده از زغال‌سنگ استخراجی از معادن بخار تولید می‌کرد، و بخار نیز تلمبه تخلیه را به کار می‌انداخت و به این ترتیب معدنچیان را به کار در اعماق زمین با استفاده از انرژی‌ای کمتر از انرژی تولیدشده قادر می‌ساخت. این ماشین که کمتر از یک درصد از انرژی سوزانده‌شده را به حرکت مفید تبدیل و مقدار زیادی نیز زغال‌سنگ استخراج‌شده مصرف می‌کرد، ناکارآمد بود. با این حال، از آن‌جا که در آن زمان ضایعات زغال‌سنگ در معادن فراوان بود، نیاز چندانی برای بهبود بخشیدن به عملکرد پمپ (تلمبه) وجود نداشت. تنها در سال ۱۷۷۵ بود که بولتون و وات یک دستگاه کارآمدتر با چگالنده جدا ساختند و به ثبت رساندند.»