کتاب آبی روشن، آبی خاموش

کتاب آبی روشن، آبی خاموش سرودهٔ صادق رحمانی است. نشر همسایه این مجموعه شعر معاصر را در قالبی تازه با عنوان «رباعیِ نیمایی» منتشر کرده است.

درباره کتاب آبی روشن، آبی خاموش

کتاب آبی روشن، آبی خاموش یک مجموعه شعر معاصر را در قالب ۱۱۰ «رباعیِ نیمایی» در بر گرفته است. این اثر دومین مجموعه‌ای است که پس از کتاب «سبزها قرمزها» به طرز شعرهای کوتاه آمیخته با نثر از این شاعر به چاپ می‌رسد. گفته شده است که این مجموعه از جهت قالبْ دربرگیرندهٔ نوآوری‌های شاعر در زمینهٔ ترکیب قالب‌ها برای بیان شاعرانه است. شاعر توضیح داه است که در عنوان «رباعیِ نیمایی» تعمدی بوده است تا این شعرهای کوتاه، یک نام ایرانی داشته باشند و نه اسمی وام‌گرفته از هایکو (قالب شعر ژاپنی). واکنش منتقدان به رباعی نیمایی باعث شده است تا یادداشت‌ها و نقدهایی برای آشنایی بیشتر با شکل و محتوای این اشعار در بخش پایانی این کتاب گنجانده شود. قالب رباعی نیمایی را می‌توان قالب ابداعی صادق رحمانی به حساب آورد که در میان قالب‌های شعر کوتاه ایرانی جایگاه پیدا کرده است. عنوان برخی از شعرهای کتاب حاضر سرودهٔ صادق رحمانی عبارت است از «کال»، «محیا»، «چرخه»، «شک» و «برف».

رباعی یا چهارگانه از قالب‌های شعر فارسی است که در فارسی به آن ترانه و چارانه نیز می‌گویند. رباعی در حقیقت تنها قالب کاملاً فارسی است و نوعی شعر است که در ۴ مصراع جز مصراع سوم دیگر مصراع‌ها هم‌قافیه و یا مترادف هستند. این قالب، یک قالب شعر فارسی است، که در زبان‌های دیگری (از جمله زبان‌های عربی و اردو) نیز مورد استفاده قرار گرفته است. بیشترین تعداد ابیات رباعی توسط «عطار نیشابوری» در کتاب مختارنامه سروده شده است؛ حدود ۴۷۰۰ بیت.

شعر نو فارسی با وانهادن قالب‌های شعر کلاسیک در قرن ۱۴ هجری به‌وجود آمده است. این گونه از شعر فارسی آزادی بسیاری را در فرم و محتوا به شاعر می‌دهد. شعر نو به لحاظ محتوا و جریان‌های اصلی ادبی حاکم بر آن کاملاً با شعر کلاسیک فارسی متفاوت است و به‌لحاظ فرم و تکنیک ممکن است همانند شعر کلاسیک موزون باشد یا نباشد یا وزن آن عروضی کامل باشد یا ناقص. استفاده از قافیه نیز در شعر نو آزاد است. معمولاً شعر نو فارسی را به ۳ دستهٔ اصلی شعر نیمایی، شعر سپید و موج نو تقسیم می‌کنند و پدر شعر نوی ایران را نیما یوشیج (علی اسفندیاری) می‌دانند. احمد شاملو، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، هوشنگ ابتهاج (سایه)، نادر نادرپور، فریدون مشیری و محمدرضا شفیعی کدکنی بعضی از شاعران مشهور ایرانی هستند که در قالب شعر نو می‌سروده‌اند.

می‌دانیم که شعر فارسی عرصه‌های گوناگونی را درنوردیده است. در طول قرن‌ها هر کسی از ظن خود یار شعر شده است و بر گمان خود تعریفی از شعر به‌دست داده است. حضور شعر در همهٔ عرصه‌ها از رزم و بزم گرفته تا مدرسه و مسجد و خانقاه و دیر و مجلس وعظ، همه و همه گویای این مطلب است که شعر، بی‌محابا، زمان، مکان و جغرافیا را درنوردیده و در هفت‌اقلیم جان و جهان به دلبری پرداخته است. آمیختگی شعر با فرهنگ مردم و اندیشه‌های اجتماعی، این هنر را زبان گویای جوامع بشری ساخته است؛ بدان‌گونه که هیچ جامعه‌ای از این زبان بارز، برای انتقال اندیشه‌هایش بی‌نیاز نبوده است. گاهی شعری انقلابی به پا کرده است و گاه انقلابی، شعری پویا را سامان داده است.

خواندن کتاب آبی روشن، آبی خاموش را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران شعر معاصر ایران و قالب «رباعیِ نیمایی» پیشنهاد می‌کنیم.