کتاب مسیر منتهی به میدان التحریر

کتاب مسیر منتهی به میدان التحریر به‌قلم لوید سی. گاردنر و حسین مولایی را انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرده است. این کتاب به بررسی تاریخ روابط مصر و آمریکا و چگونگی روند انقلاب و سرنگونی حکومت حسنی مبارک می‌پردازد.

درباره کتاب مسیر منتهی به میدان التحریر

کشور مصر، در صد سال گذشته همواره مورد توجه قدرت‌های غربی به‌ویژه آمریکا بوده است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت استراتژیک مصر در کانال سوئز و قدرت بلامنازع نظامیان در این کشور، آمریکا را بر آن داشت که برای کنترل شمال آفریقا و نیز حمایت از منافعش در خاورمیانه و اسرائیل، حمایتی همه‌جانبه از ارتش مصر و حکومت آن بنماید. اما چه رازها و دلایل دیگری پشت این حمایتگری وجودی دارد؟ و چه شد که با وجود گستردگی نفوذ امریکا در لایه‌های متعدد قدرت در مصر، حسنی مبارک با انقلابی مردمی سرنگون و دورهٔ تازه‌ای در تاریخ این کشور آغاز شد؟ کتاب حاضر کوشیده تا در ۶ فصل به این سؤالات پاسخ داده و روند شکل‌گیری رابطهٔ دو کشور آمریکا و مصر در طول قرن بیستم را مورد واکاوی و بررسی قرار دهد.

خواندن کتاب مسیر منتهی به میدان التحریر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به تاریخ و مسائل خاورمیانه و نیز دانشجویان و محققان رشته‌های علوم سیاسی و روابط بین‌الملل از خواندن این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب مسیر منتهی به میدان التحریر

«بریتانیای کبیر تلاش می‌کند تا از مناطق خاور نزدیک (خاورمیانه) به‌عنوان یک سد بزرگ که هم مانع روند حرکت روسیه به جنوب شود و هم شاهراه ارتباطات با هند و دیگر متصرفات انگلیسی باقی بماند، استفاده نماید.به نظر می‌رسد که اتحاد جماهیر شوروی هم در نظر دارد ساختاری که بریتانیای کبیر آن را وضع نموده در هم بشکند، به‌طوری‌که روسیه بتواند آزادانه نفوذ خود در ترکیه و مدیترانه را به جریان اندازد. ایالات متحده سیاست درهای باز را در شرق نزدیک خاورمیانه دنبال می‌کند. تحت‌تأثیر این سیاست این موقعیت شکل گرفته که کشورهای مستقل خاورمیانه نباید تحت نفوذ قدرت‌های بزرگ در نظر گرفته شوند. لوی هندرسون، مدیر دفتر امور شرق نزدیک و آفریقا «وضعیت کنونی در خاور نزدیک خطری برای صلح جهانی.» ۲۸ دسامبر سال ١٩٤٥ زمانی که رئیس جمهور روزولت در ۱۳ فوریه ۱۹۴۵ با کشتی کوئینسی در دریاچهٔ گریت‌بیتر کانال سوئز لنگر انداخته و میزبان ملک فاروق پادشاه مصر بود، چند توصیه به او کرد. روزولت پیشنهاد داده که زمین‌های بسیار بزرگ در مصر تقسیم شوند. او گفت: «این زمین‌ها باید برای مالکیت کشاورزان (فلاحان) که بر روی آنها کار می‌کنند، در دسترس باشند. و حداقل صد هزار هکتار اضافی سالیانه به‌عنوان برنامهٔ مداوم تحت آبیاری قرار گیرند.» چنین پیشنهادی برای پادشاهی که بر عرشهٔ یک کشتی جنگی آمریکایی برای گفت‌وگویی دوستانه آمده بود جسورانه و یا حتی گستاخانه بود اما روزولت در طول جنگ برای رؤسای سایر کشورهای خاورمیانه به‌دلیل توقعات مردمان این کشورها که بعد از پایان جنگ به وجود آمده بود، پیشنهادات مشابهی داشت. برای مثال در ۱۹۴۳ در کنفرانس تهران، جایی که طرح نهایی برای نبرد نرماندی مورد موافقت قرار گرفت در کنار چرچیل و استالین، رئیس جمهور روزولت گزارشی را که مشاوران آمریکایی درخصوص ابتکارات آمریکا برای کشیدن اقتصاد ایران به طرف اقتصاد جهانی ارائه داده بودند مورد بحث قرار داد. او با ایدهٔ استفاده از ایران به‌عنوان مثالی از آنچه که ما می‌توانیم با یک سیاست غیرخودخواهانهٔ آمریکایی انجام دهیم نسبتاً هیجان زده شده بود. کوردل هال وزیر امور خارجه گفته بود: «ایران یک ملت خیلی‌خیلی عقب‌مانده دارد. کشوری متشکل از قبایل متعدد که ۹۹ درصد جمعیت در اسارت یک درصد دیگر است.» او گفت: «مشکل اصلی یافتن کارشناسان آمریکایی مناسبی است که به آرمانهایشان و‌فادارند و بین خودشان نزاع ندارند و از لحاظ مالی کاملاً صادق هستند. نیروهای آمریکایی در طول جنگ به ایران وارد شده بودند تا از رسیدن کمک‌های نظامی، غذایی و آمریکا به دست شوروی‌ها اطمینان حاصل کنند. به همراه ورود نیروهای نظامی، هیئت کارشناسان اقتصادی و گروه‌های دیگر که ایده‌هایی در خصوص تسریع توسعه ی اقتصادی ایران بعد از جنگ داشتند وارد ایران شدند. در مقابل در مصر، ایالات متحده نه حضور نظامی داشت و نه مشاورانی برای حل مشکلات مشابه این کشور به کار گرفته بود. اما در طی گفت‌وگوی دوستانه با ملک فاروق دو روز پس از اتمام کنفرانس بالتا، کنفرانس سه کشور بزرگ در کریمه، رئیس‌جمهور روزولت دو کشور را برای افزایش تجارت تشویق کرد. روزولت گفت امیدوار است زمانی که صلح برقرار گردد خرید آمریکا از پنبهٔ مصر، که عمدهٔ صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد در کنار تجارت سایر کالاها افزایش یابد. او مطمئن بود که روند ورود گردشگر به مصر بعد از جنگ تقویت خواهد شد.»