کتاب طراحی فضاهای شهری

کتاب طراحی فضاهای شهری نوشتۀ سید‌محمدرضا شهابی است. این کتاب را انتشارات هورین منتشر کرده است.

درباره کتاب طراحی فضاهای شهری

توجه به رفتار استفاده‌کنندگان از فضاهای شهری در طول سالیان همراه با غلبه تفکر مدرن دارای ماهیت تقلیلی و تنزلی مسائل انسان رو به فراموشی گذارد. در دوران مدرن تأکید بر کمیت به‌جای کیفیت به‌عنوان عاملی مشکل‌گشا در رفع معضلات شهری در بستری از شهرهای تخریب شده به سبب وقوع جنگ جهانی دوم پیشنهاد می‌شد که با غلبه توده بر فضا با نقض مسائل رفتاری و انسانی همراه بود. بدین سبب به نیازهای روحی و روانی مردم به‌صورت ساخت‌وسازهای ضرب العجلی کالبدی پاسخ داده می‌شد.

در همین راستا، بسیاری از گرایش‌های وابسته به امور شهری از قبیل جامعه‌شناسی شهری و روان‌شناسی محیطی سعی در پاسخ‌دادن به نیازهای انسانی بر پایۀ رابطه بین محیط جامعه فرهنگ، کالبد، سبک زندگی شهری و رفتار انسان داشتند. اگرچه اقدامات انجام شده در باب رفتار و محیط توسط روان‌شناسان محیطی به دلیل عملی نبودن با شکست مواجه شد؛ اما ماهیت کلی آنها در راستای امکان دهندگی به تطبیق فضاهای شهری با نیازهای سالم انسان بود. باتوجه‌به ماهیت کلی طیف گسترده مطالعات نظری و اقدامات عملی رفتارگرایی شهری در دوران اخیر اهمیت طراحی بر اساس رفتار به طور تقریبی بااهمیت طراحی بر اساس ارزش‌های انسانی و دموکراتیک همپوشانی منظمی را شامل شده است.

حال بخش عمومی فضای شهری به‌عنوان در برگیرندة انواع فعالیت‌ها و رفتارهای شهری، شامل آن قسمتی از بعد فیزیکی عنصر شهر است که به طور مشخص در برگیرنده حضور اقشار مختلف مردمی است و از این طریق تعاملات جمعی را شامل می‌شود. در همین راستا کاربست مفهوم دموکراسی و مسائل انسان‌گرایانه در شهر و حرفه طراحی شهری به‌مثابه رویکردی انسانی برای شکل‌دهی به فضاهای شهری می‌تواند در پاسخ به رفع انواع نیازها و انجام فعالیت‌های متنوع و همه‌شمول و بروز طیف گسترده‌ای از رفتارهای دموکراتیک مثمرثمر واقع شود.

خواندن کتاب طراحی فضاهای شهری را به چه کسانی پیشنهاد می‌‌کنیم

کتاب طراحی فضاهای شهری برای افراد علاقه‌مند به معماری و دانشجویان این رشته مناسب است.

بخشی از کتاب طراحی فضاهای شهری

«فعالیت، رفتار و محیط

تعریف فعالیت و رفتار

فعالیت به‌عنوان پیش‌زمینه‌ای بالقوه و انتزاعی به کلیت افعال انسان در راستای برآورده‌کردن نیازهایش اطلاق می‌شود یک‌گونه خاص از فعالیت مانند نشستن می‌تواند تحت شرایط خاص اشکال متفاوتی به خود بگیرد. این اشکال متفاوت فعالیت را رفتار گویند که به نحوی به کلیت انجام یک فعالیت اطلاق می‌شود پاکزاد ۱۳۸۵؛ پاکزاد و بزرگ، ۱۳۹۵)؛ به طور مشخص‌تر رفتار انسان برآیندی بالفعل از انگیزه‌ها، نیازها قابلیت‌های محیطی و تصویر ذهنی افراد است، (پاکزاد ۱۳۸۵؛ لنگ ۱۳۹۵) در همین راستا، اروین آلتمن (۱۳۸۲) رفتار را طرز بیانی فیزیکی بدنی می‌داند که از برداشت‌ها و دیدگاه‌های عامل رفتار از محیط اجتماعی و فیزیکی پیرامونش نتیجه می‌شود (آلتمن، ۱۳۸۲). به‌عنوان‌مثال فعالیت راه‌رفتن در بعد رفتاری برای یک انسان سالم و معلول متفاوت است.

فعالیت و فضای شهری

بنا به نظر استوارت چپین (۱۹۷۴) فعالیت هر فرد در فضای، شهری تابع الگوی فضایی سیستم فعالیتی اوست. در یک سیستم فعالیتی هر فرد واحدی از رفتار را از خود بروز دهد که به‌اصطلاح به‌عنوان یک اپیزود در مکان خاص شناخته می‌شود. براین‌اساس دیوید ها ویلانه اصطلاح فضای فعال را مطرح کرده است که پیش‌تر توسط راجر بارکر در بطن مفهومی با عنوان قرارگاه‌های رفتاری کاملاً تشریح شده بود. اکنون به‌طورکلی فعالیت در فضاهای شهری را می‌توان به دو طریق دسته‌بندی نمود؛ دسته اول ماهیت خود فعالیت را شامل می‌شود و دسته دوم فعالیت را بر اساس عامل انجام آن ردیف بندی می‌نماید.

فعالیت‌های مردم در محیط بیرونی خارج از منزل و در فضاهای شهری می‌تواند در سه گروه فعالیت‌های اجباری، فعالیت‌های اختیاری و فعالیت‌های اجتماعی ۳ طبقه‌بندی شود. فعالیت‌های اجباری آن دسته از فعالیت‌هایی هستند که فرد در هر شرایطی ناگزیر از انجام آنهاست؛ حال نزول و صعود کیفیت‌های محیط بیرونی تعریف شده توسط خود انسان می‌تواند به محدودیت و یا آزادی عمل در انجام ازاین‌گونه فعالیت بینجامد.»