کتاب پیچیدگی های اجتماعی در خاورمیانه باستان

کتاب پیچیدگی های اجتماعی در خاورمیانه باستان نوشتهٔ جمعی از نویسندگان و مترجمان و حاصل کوشش حسین مرادی است. انتشارات آریارمنا این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر حاوی جستاری در دگرگونی انسان از روستانشینی به جوامع شهرنشین حکومتی است.

درباره کتاب پیچیدگی های اجتماعی در خاورمیانه باستان

گفته شده است که در گردآوری مقالات کتاب پیچیدگی های اجتماعی در خاورمیانه باستان، بیشتر تلاش شده تا بسیاری از مباحث علمی دربارۀ تحولات فرهنگی انسان در خاورمیانۀ باستان و به‌ویژه آن دسته از رخدادهای مرتبط با موضوع از هزارۀ پنجم و چهارم پیش از میلاد مورد توجه و ترجمه قرار گیرد؛ همچنین تلاش شده تا مفاهیمی چون پیچیدگی‌های اجتماعی، حکومت، اقتصاد و سایر مباحث مرتبط با امور باستان‌شناسی و انسان‌شناسی در این نوشتار بگنجد تا دامنۀ این بحث‌ها حوزه‌های گسترده‌تری از زندگی اجتماعی را در بر گیرد. در چیدمان مقاله‌ها تلاش شده تا به‌نوعی یک نظم و ترتیب گاه‌شناختی فراهم شده و و مقاله‌های گزینش‌شده برای ترجمه، بیشتر با هدف بررسی امر اقتصادی در تکوین و پویایی فرهنگی جوامع باستانی آماده شده و متمرکز بر دورۀ پیش از تاریخ خاورمیانۀ باستان است. اهمیت دیگر انتشار چنین مقاله‌هایی به توسعۀ پژوهش‌های مرتبط با حکومت و شهرنشینی به‌ویژه در ارتباط با کانون شهرنشینی باستانی در فلات ایران و به‌صورت ویژه به جنوب شرق ایران باز می‌گردد. 

این کتاب با نوشتاری به قلم حسین مرادی آغاز شده است. او گفته است که اهمیت بنیادی مفهوم امر اجتماعی در نظریهٔ باستان‌شناسی در دهه‌های اخیر بیش از پیش پدیدار شده است. به‌طور کلی در مباحث باستان‌شناسی در قرن بیستم یک تغییر جهت کلی از مفهوم فرهنگی به مفهوم اجتماعی قابل‌مشاهده است. با وجود بزرگی این ادعا و همچنین وجود استثنائات و تغییرات متعدد، نویسنده امیدوار است در اولین نوشتار این کتاب بتواند چگونگی این تغییر کلی را نشان داده و اهمیت آن را توضیح دهد. نویسنده در دومین نوشتار این کتاب، دو پرسش را بررسی کرده است؛ آیا می‌توان تغییرات در اندازه و سازمان خانواده‌ها را طی گذار به روستاهای تولیدکنندهٔ خوراک یک‌جانشین در جنوب غرب آسیا تشخیص داد؟ در کدام نقطه از این دورۀ گذار طولانی چنین پیشرفت‌های رخ داده است؟ در سومین نوشتار این کتاب، نگارنده برخی شواهد دال بر تکامل اجتماعی از هر دو دنیای قدیم و جدید باستان‌شناسی را با هم ترکیب کرده است. استدلال نویسنده بر آن است که به‌منظور مقایسه و تقابل فرهنگ‌ها از نقاط مختلف جهان و همچنین جست‌وجو برای تبیین الگوهای رایج در جوامع بشری، مطالعۀ تکامل اجتماعی قابل‌تعمیم به رشتۀ انسان‌شناسی است. نویسنده در نوشتار چهارم کتاب، پرسش‌های کلیدی دربارۀ مسئلۀ پیچیدگی اجتماعی را با تمرکز بر فرهنگ‌ها و جوامع بین‌النهرین در هزارۀ چهارم و پنجم پیش از میلاد مرور کرده است. در ادامۀ این نوشتار، تفاسیر و دیدگاه‌های جدید مبنی بر اینکه آیا جوامع پیچیدۀ اولیه بین‌النهرین جوامعی در ارتباط نزدیک با یکدیگر و همچنین خراج‌گذار بوده‌اند، مورد بحث قرار گرفته است.

در این کتاب در مجموع ۱۳ مقاله آورده شده است. عنوان این مقالات عبارت است از:

بررسی مفهوم «امر اجتماعی» در نظریۀ باستان‌شناسی گذشته و معاصر نوشتهٔ یان هادر، ترجمۀ علی نعمتی آبکنار

خانوارها در گذار: سازمان اجتماعی دورۀ نوسنگی در جنوب غرب آسیا نوشتهٔ بریان بیرد، ترجمۀ میثم نیکزاد

مدارک باستان‌شناسی دال بر تکامل اجتماعی نوشتهٔ جویس مارکوس، ترجمۀ محمدکریم وزیری

مطالعۀ پیشرفت جوامع پیچیده: بین‌النهرین در هزارۀ پنجم و چهارم پیش از میلاد نوشتهٔ نرمن یوفی، ترجمۀ علی نعمتی آبکنار

اقتصاد، مذهب و قدرت در دورۀ عبید میان‌رودان نوشتهٔ گیل. جی. اشتین، ترجمۀ علی دانشی

پیچیدگی اجتماعی اولیه در جنوب غربی آسیا با تأکید بر مزایای میان‌رودان نوشتهٔ گیرمو الغازه، ترجمۀ محمدکریم وزیری

توسعۀ پیچیدگی اجتماعی بومی اواخر مس‌وسنگ میان‌رودان علیا در هزارۀ پنجم تا چهارم پیش از میلاد، ارزیابی اولیه نوشتهٔ گیل.جی. اشتین، ترجمۀ علی دانشی

پیچیدگی در حکومت‌های باستانی نوشتهٔ رابرت آدامز، ترجمۀ مجید منصوری

دولت‌شهرهای خاور نزدیک باستان نوشتهٔ استیون جی. گارفینکل، ترجمۀ نیلوفر مقیمی

باستان‌شناسی و اقتصاد سیاسی حکومت‌های نخستین نوشتهٔ مایکل ای اسمیت، ترجمۀ حسین مرادی

اقتصاد سیاسی حکومت‌های باستانی میان‌رودان نوشتهٔ نرمن یوفی، ترجمۀ فهیمه صادق‌زاده

ناهماهنگی، قدرت و اقتصاد سیاسی: برخی بحث‌های متداول در باستان‌شناسی جوامع پیچیدۀ جهان باستان نوشتهٔ گیل. جی. اشتاین، ترجمۀ مینا احمدی

خان‌سالارها از دیدگاه باستان‌شناسی و قوم‌شناسی تاریخی نوشتهٔ تیموتی ارل، ترجمۀ زهرا رجبیون

خواندن کتاب پیچیدگی های اجتماعی در خاورمیانه باستان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران جامعه‌شناسی دوران باستان پیشنهاد می‌کنیم.