کتاب پارسی نامک

کتاب پارسی نامک؛ درس‌نامه دانشگاهی نگارش، زبان و ادبیات فارسی نوشتهٔ مهدی خوشباف طرقبه است و انتشارات سخن گستر آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب پارسی نامک

ادبیات، عبارت است از آن‌گونه سخنانی که از حدّ سخنان عادی، برتر و والاتر بوده است و مردم، آن سخنان را در میان خود، ضبط و نقل کرده‌اند و از خواندن و شنیدن آن‌ها دگرگون گشته و احساس غم و شادی یا لذت و اَلَم کرده‌اند. هر هنری دارای مادۀ خاص خود است. مادۀ نقاشی رنگ، مادۀ موسیقی صوت و مادۀ ادبیّات، زبان است. اما آنچه که باعث تفاوت زبان با دیگر مواد است این نکته است که زبان چون رنگ یا صوت ماده‌ای خنثی نیست بلکه خود آفریده بشر است؛ بنابراین سرشار از عناصر فرهنگ مردمی است که با آن صحبت می‌کنند. اما زبان ادبی با زبان روزمره متفاوت است. بنابراین ادبیات یکی از گونه‌های هنر است و کلمات، مصالح و موادی هستند که شاعر و نویسنده با بهره‌گیری از عواطف و تخیلات خویش آنها را به کار می‌گیرد و اثری ادبی و هنری پدید می‌آورد. در آثار ادبی، نویسنده و شاعر می‌کوشد اندیشه‌ها و عواطف خویش را در قالب مناسب‌ترین و زیباترین جملات و عبارات بیان کند. این آثار همان گفته‌ها و نوشته‌هایی هستند که مردم در طول تاریخ، آنها را شایسته نگهداری می‌دانند و از خواندن و شنیدنشان لذت می‌برند. فرهنگ درخشان ما جلوه‌گاه آثار ادبی بسیاری مانند: شاهنامه، تاریخ بیهقی، مثنوی مولوی، بوستان و گلستان سعدی، غزلیات حافظ و... است که در شمار غنی‌ترین و شیواترین آثار ادبی جهان قرار دارند. ادبیات غنی ما تجلی بخش هزارگونه سخنی است که شاعران و نویسندگان توانمند فارسی زبان با لب‌های خاموش ولی قلمی گویا به جهانیان عرضه داشته‌اند.

هر فارسی‌زبان خواسته یا ناخواسته با زبان و ادبیات فارسی ارتباط دارد. زبانی که با آن تکلّم می‌کند، اگرچه یک وسیلۀ ارتباطی است اما همین زبان گاهی رنگ و بویی هنرمندانه و ادبی به خود می‌گیرد و در قالب، سروده‌ها، کلمات قصار، ضرب‌المثل‌ها، متل‌ها، کنایه‌ها، داستان‌ها، افسانه‌ها، حکایت‌ها و گاه مطایبات طنزآمیز، خود را نشان می‌دهد. ادبیات فارسی ریشه در فرهنگ مردم دارد و بدین لحاظ بسیار غنی، عمیق و تامّل برانگیز است. ادبیات نمودی از هویت ماست. شاهنامه فردوسی نشانی از غرور و افتخارات ملی ما دارد. سعدی راوی دردها و دغدغه‌های جامعه‌ای است که در هجوم لشکر تاتار به تعالی انسان، عرفان، اخلاق و تربیت می‌اندیشد و حافظ وجدان آگاه هر ایرانی که از تزویر و ریاکاری ظاهرفریبان همه اعصار پرده برمی‌دارد. بنابراین شناخت و درک ادبیّات به مفهوم آشنایی با خویشتن خویش است. از این منظر به مطالعه و شناخت آن در مرحلهٔ تحصیلات تکمیلی نیز توجه شده و درس فارسی عمومی به عنوان آخرین فرصت آشنایی با زبان و ادبیات فارسی در برنامهٔ درسی دانشجویان قرار گرفته است.

در این کتاب حدود پنجاه ساعت درس فارسی عمومی، برای شناخت این گنجینۀ نفیس که قدمتی به طول تاریخ دارد، آماده شده است. علاوه بر اختصاص یک فصل به مباحث کاربردی آیین نگارش، نمونه‌هایی شاخص از ادبیّات کهن و معاصر که بیانگر ویژگی‌های کلی سبک‌های نظم و نثر دوره‌های مختلف ادبیات باشد و از دیگر سو، نزدیک‌تر به ذائقۀ دانش‌جویان امروزی باشد را در این کتاب می‌بینید. کتاب حاضر به ترتیب شامل سه فصل شامل آیین نگارش، آشنایی با ادبیات معاصر و آشنایی با ادبیات کهن است.

خواندن کتاب پارسی نامک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای دانشجویان مقطع کارشناسی و برای درس فارسی عمومی مناسب است.

بخشی از کتاب پارسی نامک

ادبیات فارسی بخش پخته و پروردۀ زبان فارسی دری است که از گزند روزگار محفهوظ مانده و به ما رسیده است. بنابراین به مجموعۀ آثار مکتوب برجای مانده از زبان فارسی دری که غالباً ارزش ادبی و هنری هم داشته است ادبیات فارسی میگوییم که خود شامل دو بخش بسیار مهم نظم و نثر است. دربارۀ شروع ادبیات فارسی دری میان محققان اتفاق نظر وجود ندارد. از آنجا که بخشی از سروده‌ها و نوشته‌های اولیه زبان فارسی دری از بین رفته است، نمی‌توان دقیقاً معلوم کرد که در چه سالی نخستین شعر یا نثر فارسی پیدا شده است. البته برخی اشعار و نوشته‌ها از قرن‌های اول و دوم هم هست که می‌تواند سرآغاز تولد نظم یا نثر فارسی دانست اما این سروده‌ها و نوشته‌ها بسیار کم و ناچیز و گسسته است و فاصله زیادی هم با نخستین نمونه‌های برجسته و مهم شعر و نثر فارسی دارد. به هر حال سرآغاز دانستن آنها خالی از اشکال نیست. با توجه به مجموعه آثار بر جای مانده، می‌توان گفت که نخستین اثر مهم منظوم فارسی به اواسط قرن سوم و نخستین اثر مهم منثور فارسی، متعلق به اواسط قرن چهارم است. بنابراین حدود هزار و صد سال از آغاز پیدایش شعر فارسی و حدود هزار سال از آغاز پیدایش نثر فارسی می‌گذرد.