کتاب درسنامه مزاج شناسی (مقدماتی)

کتاب الکترونیکی «درسنامه مزاج شناسی (مقدماتی)» نوشتهٔ جابر آقایی در نشر میراث ماندگار چاپ شده است. شاید بتوان گفت که مزاج شناسی مهمترین بخش در فهم طب اسلامی سنتی است. مزاج از«مَزج» و در فرهنگ واژگان طب سنتی مفهوم آن در هم آمیختن یا درآمیخته شده، بوده و «اَمزجه» جمع مزاج است و در اصطلاح طب اسلامی و سنتی به مفهوم کیفیتی است که در نتیجه کنش و واکنش بین کیفیت‌های متضاد عناصر چهارگانه «آب، خاک، هوا و آتش» به وجود می‌آید و از مجموع آن‌ها کیفیتی که با همهٔ آن عناصر شباهت دارد ایجاد می‌شود که به آن کیفیت جدید، مزاج می‌گویند. مقدار و نسبت موجود از هر کدام از این عناصر مزاج بدن انسان را تشکیل می‌دهند.

درباره کتاب درسنامه مزاج شناسی (مقدماتی)

 از آنجا که کیفیت‌های نخستین عناصر (ارکان) از ۴ نوع گرمی، سردی، تری و خشکی تشکیل شده است، روشن است که همهٔ مزاج‌ها فقط از این ۴ کیفیت ناشی می‌گردند.

از تأثیر ارکان چهارگانه بر هم به ترتیب زیر، مزاج‌های مختلف ایجاد می‌شوند.

به طور کلی از تأثیر عناصر بر هم ۹ مزاج مختلف تشکیل می‌شود.

البته اگر میزان گرمی و سردی و تری و خشکی در نظر گرفته شود بی‌نهایت مزاج حاصل می‌شود یعنی به تعداد انسان‌های روی کره‌ٔ زمین مزاج داریم، اما برای راحتی کار این بی‌نهایت مزاج را در نه دسته زیر دسته‌بندی کرده‌اند.

۱- گرم ۲- سرد ۳- تر ۴- خشک ۵- معتدل(فرضی) ۶- گرم و خشک ۷- گرم و تر ۸- سرد وخشک ۹- سرد و تر

کتاب درسنامه مزاج شناسی (مقدماتی) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به طب اسلامی پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب درسنامه مزاج شناسی (مقدماتی)

درس هشتم: مزاج دم

الف: کلیات

به افرادی دموی مزاج گفته می‌شود که خلط دم در بدن آن‌ها غالب‌تر از بقیه اخلاط باشد یعنی مقدار آن از ۴۹% کمی بیشتر شده است. طبع: گرم و مرطوب، عنصر: هوا، فصل: بهار، زمان شبانه روز: صبح، طعم: شیرین، رنگ: قرمز، سن شیوع: کودکی تا ۲۰ سالگی.

ب: صفات کلیدی

اجتماعی، معاشرتی، خونگرم، صمیمی، مهربان، با محبت، خوش قلب، نوع‌دوست، خوش‌رو، خوش اخلاق، باحوصله، شاد، سرزنده، با نشاط، خوش مشرب، شوخ، بذله‌گو، اهل تفریح، خوش‌گذران، عیاش، پرسروصدا، پرحرف، خوش صحبت، دوست داشتنی، دل‌نشین، همه‌پسند، عاشق‌پیشه، بی خیال، دارای استعداد شاعری، آسان‌گیر، راحت، بی‌قید، مثبت‌اندیش، خوش‌بین، امیدوار، غیر قابل کنترل در هنگام عصبانیت، بی‌دقت، مستعد خشم دیر رس اما خطرناک، تنوع طلب، متعادل، پرانرژی، قوی، چالاک، دست و دلباز، ولخرج، سخاوتمند، شجاع، بلندپرواز، مبتکر، با اعتماد به نفس بالا، پیشرو، رهبر، باهوش و... .

ج: ظاهر

توجه: خصوصیات ظاهری هر فرد بستگی زیادی به مزاج اولیه‌ای دارد که در زمان به دنیا آمدن و یا در زمان تغییرات بدنی دوران رشد و بلوغ داشته است. مزاج اولیه از طریق ژن‌ها از پدر و مادر به فرد منتقل شده و تحت تأثیر شرایط محیطی رحم، شرایط روحی و فیزیکی مادر و خوراکی‌هایی که مادر در دوران بارداری و شیردهی می‌خورد، شکل می‌گیرد. ممکن است این مزاج‌های اولیه با گذشت زمان، در اثر تغذیه، شرایط آب و هوایی، شیوهٔ زندگی، نوع شغل و عوامل دیگر تغییر کند و مزاج جدیدی در فرد به وجود آید که به آن مزاج اکتسابی گفته می‌شود. این مزاج اکتسابی بر ظاهر فرد تأثیر می‌گذارد، هر چند بر برخی از خصوصیات فیزیکی شکل گرفته با مزاج‌های اولیه فرد همچون استخوان بندی یا رنگ چشم تأثیر چندانی نمی‌تواند داشته باشد.