کتاب اندیشه سیاسی شیخ فضل الله نوری

کتاب اندیشه سیاسی شیخ فضل الله نوری نوشتهٔ علی‌محمد صالحی در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ شده است. این اثر به بررسی اندیشه‌ٔ سیاسی شیخ فضل‌الله نوری در دوران مشروطه و چندگانگی آرای مشروطه‌خواهان می‌‌پردازد.

درباره کتاب اندیشه سیاسی شیخ فضل الله نوری

نهضت مشروطه یادآور چهره‌هایی است که شخصیت تاریخی آن‌ها با سرنوشت مشروطه‌خواهی پیوند خورده است. وجود آرا و اندیشه‌های مختلف بین شخصیت‌های مشروطه‌خواه موجب قضاوت‌های متفاوتی درباره‌ٔ عملکرد آنان شده‌است. یکی از نوادر چهره‌های مشروطه، شیخ فضل‌الله نوری است که حجم وسیع نوشته‌ها و گفته‌های لائیک‌ها و سکولارها مانع قضاوت درستی درباره‌ٔ وی گردیده است.

شیخ جهت پاسداری از ارزش‌های دینی تز «مشروطه‌ٔ مشروعه» را مطرح و با استقامت و پایداری از آن دفاع کرد. اما مشروطه‌خواهان ذاتاً مستبد بر این باور بودند که هرکس با آن‌ها نباشد در جبهه‌ٔ استبداد قرار دارد، بنابراین چوب استبدادخواهی بر پیکر شیخ زدند و او را به چوبه‌ٔ دار کشیدند.

کتاب اندیشه سیاسی شیخ فضل الله نوری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که مایل هستند دربارهٔ اندیشه‌های سیاسی شیخ فضل الله نوری و تاریخ مشروطه اطلاعات بیشتری کسب کنند، پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اندیشه سیاسی شیخ فضل الله نوری

شیخ در ماجرای تحریم، نمایندهٔ امین میرزای شیرازی در تهران بود. «در مجلس معروف مذاکره و بحث میان علمای دین با اولیای دولت بر سر اصلاح و امحای قرارداد رژی، وقتی که سران حکومت در صحت و اصالت انتساب حکم تحریم به میرزای شیرازی خدشه نموده و علماء نیز در پاسخ به سفسطهٔ آنان صورت تلگراف معترضانهٔ میرازی شیرازی، در اوایل نهضت را (که از طریق کامران میرزا به شاه زده شده بود) مطرح‌ ساخته و متن آن را در مجلس قرائت کردند و نائب‌السلطنه (کامران میرزا فرزند شاه) که از سوی رقیبش، امین‌السلطان به مخالفت با قرارداد، پیوستگی با سران نهضت و رساندن این گونه مدارک به آنها متهم بود، سراسیمه پرسید که: این صورت نزد کی بوده و از کجاست؟... این شیخ شهید بود که پاسخ داد: نزد من بوده و از سامرا فرستاده‌اند».

جالب‌تر آنکه پس از لغو امتیاز انحصار، این تنها اعلام لغو از سوی شیخ است که آرام‌بخش ضمیر میرزای‌شیرازی و مطمئن‌کنندهٔ قلب او نسبت به سرنوشت حرکت عظیم تحریم تنباکوست. چنان که این امر از تلگراف شیخ به میرزا کاملاً هویداست: «کرمانشاهان – بغداد، توسط حاج عبدالرحیم – خدمت حضرت مستطاب حجت‌الاسلام‌والمسلمین ادامه الله ظله العالی... ( شاه ) امتیاز انحصاری که به خارجه مرحمت شده بود موقوف و ید خارجه را از تصرفات دخانیات ایران در داخله وخارجه کوتاه و مسلوب الاختیار فرمودند... سابقاً به نحو اختصار تلگرافی دایر به تشگرات ( تشکرات)عرض شده بود، چون فعلاً رفع مانع به طور کلی شده و بالمره امتیاز را برداشته و امر به‌حد خود کما فی‌السابق رسید؛ مستدعی است از حضرتعالی آنکه به عبارت صریح و واضح... اجازه بفرمایید که خلق مشغول استعمال دخانیات کما فی‌السابق باشند و از مکاسب خود باز نمانند... و این عرایض صادقانه از احقر، فضل‌الله نوری است. به نشان و علامت تفویض وکالت مطلقه در امر، مرحوم حاجی محمدعلی اصفهانی شهر به تاجر شاهرودی فوراً جواب لازم است سلام علیکم و رحمه الله و برکاته. شیخ فضل‌الله نوری».