بریده‌هایی از کتاب هوش عاطفی در محیط کار

همهٔ ما بچه‌های تخسی هستیم که می‌خواهیم به ما سخت نگیرند و زیاد به رویمان نیاورند که همتی برای پیشرفت نداریم.

فرد عصبانی همچنین دچار ترس و هراس نیز هست. وقتی خشمش را بروز می‌دهد چه بسا سرسخت و با اعتمادبه‌نفس به نظر برسد، اما او از سر هراس و وحشت است که همه چیز را خرد و خمیر می‌کند

امروزه بسیاری از ما بیش از آن‌که به کار بدنی مشغول باشیم شغل‌هایی داریم که عمدتاً مستلزم کار ذهنی (و روحی) است

اغلب اوقات منظور واقعی‌مان این است که در مواجهه با فرصت‌های جذاب اما نامطمئن معمولاً عقب‌نشینی می‌کنیم تا از هر گونه ضربهٔ احتمالی به غرورمان اجتناب کنیم.

. روشن است که می‌دانیم باید به کابینت‌ها رسیدگی شود، می‌دانیم باید سعی کنیم زودتر به رختخواب برویم و تاکنون باعث نومیدیِ اطرافیانمان شده‌ایم. اما تحملش را نداریم که این درس‌ها را با لحنی ناهمدلانه از دیگران بشنویم

در سراسر تاریخ، بچهٔ خوب بچه‌ای بود که رک و بی‌پرده حرف نمی‌زد. اگر اندوهگین بودیم، شب‌ها سرمان را در متکا فرو می‌کردیم و بی‌صدا می‌گریستیم. اگر سهواً شیشهٔ جوهر را می‌شکستیم، سعی می‌کردیم شواهد این اتفاق را پنهان کنیم. برای این‌که یک بزرگسال کودکی را عاجز کند اصلاً ضرورتی نداشت یک قلدر تمام‌عیار باشد. اگر والدین اغلب عصبانی بودند، اگر درگیر مسائل کاری بودند، اگر به نظر بی‌حوصله و در شرف فروپاشی روانی بودند، یا اگر ایدئال‌های بسیار سختگیرانه‌ای بر فرزندان خود اعمال می‌کردند، کودک در هر صورت باید زیپ دهانش را می‌کشید.

خودشناسی به ما توانایی می‌دهد بخشی از سَیَلان آگاهی‌مان را ضبط کنیم و بر عواطفمان تا حدی کنترل بیشتری داشته باشیم. به علاوه باعث می‌شود هم‌صحبتی با ما قدری جذاب‌تر شود، زیرا بهتر می‌توانیم برای دیگران توضیح دهیم که چطور آدمی هستیم و اگر جای ما بودند جهان را چطور می‌دیدند.

ما فقط هنگامی بهتر می‌شویم که در ما احساس گناه ایجاد نکرده باشند؛ یعنی هنگامی که احساس کنیم دیگران دوستدار ما هستند و درک کنیم که تغییر کردن به دلایل فراوان برای ما نیز سخت و دشوار است.

همهٔ اطرافیانمان در کودکی چه بسا همهٔ تلاششان را برایمان بکنند، ولی با این حال کماکان در بزرگسالی دچار آسیب‌های عمده‌ای خواهیم بود که باعث می‌شوند بسیار کمتر از آن حدی باشیم که در واقع توانایی‌اش را داریم.

دیپلماسی یعنی هنر مطرح کردنِ یک ایده یا موضوع بدون آن‌که عواطف التهاب‌آور و بی‌وجه بروز کنند یا فاجعه‌ای به بار آید.

یکی از راه‌هایی که افراد دارای اعتمادبه‌نفسِ پایین می‌توانند اضطرابشان را کمتر کنند این است که بپذیرند همهٔ ما پیشاپیش تا حدی احمقیم و از این رو چیز چندانی هم نداریم که از دست بدهیم. در این صورت بدترین اتفاقی که ممکن است بیفتد صرفاً این است که دیگران متوجه چیزی شوند که خودمان پیشاپیش درستی‌اش را پذیرفته‌ایم.

استانداردهای بیش از حد بالا فقط هنگامی مشکل‌ساز می‌شوند که تصور کنیم انجام کار مورد نظرمان می‌تواند و حتی باید اساساً ساده‌تر از آن چیزی باشد که در واقع هست، و تقلاها و مبارزه‌های خودمان را نشانهٔ بی‌عرضگیِ خودمان بدانیم و نه جزئی ضروری از سفری دشوار و طولانی.

در زندگیِ فردِ کم‌حرف و جدی لحظاتی بوده است که دلش می‌خواسته کتاب‌ها را در رودخانه بیندازد و معلمش را زیر رگبار ناسزا بگیرد، اما این لحظات را خیلی زود از یاد برده است. همهٔ ما جمعیتی از خویشتن‌های گوناگون در درونمان داریم که جرئت شناختشان را نداریم.

اولین گام برای حرکت به سوی آرامش بیشتر این است که بدبین‌تر باشیم. باید بیاموزیم که هنگام آسودگی نومیدی بیشتری داشته باشیم؛ یعنی پیش از آن‌که جهان فرصت پیدا کند یکباره حالمان را بگیرد، یعنی درست موقعی که سپر دفاعی‌مان از همیشه ضعیف‌تر است. فرد عصبانی را باید همان موقعی که هنوز حد خوبی از کنترل عقلانی وجود دارد، به شکلی نظام‌مند با تاریک‌ترین واقعیت‌های زندگی آشنا کرد، او را با حماقت‌های دیگران مواجه کرد، نقص‌ها و کاستی‌های چاره‌ناپذیر فناوری را به او نشان داد و نقص‌های ضروریِ زیرساخت‌ها را به وی یادآوری کرد

زیرا دوست یعنی کسی که دوستدار شماست، نه به این دلیل که متوجه جنبه‌های ناکامل شما نشده است، بلکه به این دلیل که وجوه مثبت و شایستهٔ شما را تصدیق می‌کند و همیشه با نقایص و ضعف‌های شما همدلی دارد. بهترین نوع فروشندگی آن نوعی است که به ما یاری می‌کند ارزش زندگی‌ای را تصدیق کنیم و به درستی آن را ارج بنهیم که تقریباً همهٔ ما ملزم به زیستنِ آن هستیم: یعنی یک زندگی عادی.

شاید وسوسه شویم که ادعا کنیم پیشاپیش از همهٔ جزئیات مسائل خبر داریم یا اصرار داشته باشیم که فلان چیز اساساً ارزش یادگیری ندارد؛ این‌ها مسیرهای دفاعیِ بدنام‌سازی و بی‌ارزش کردن است. فردی که چنین حالت تدافعی‌ای دارد به خیرخواهیِ آموزگاران اعتماد ندارد.

بهترین نوع تربیت آن است که کودک همزمان هم از نیاز به پیشرفت آگاه شود و هم این را متوجه شود که حتی با وجود نادانی‌ها و نقص‌هایش چیزی از مهر و محبت والدینش کم نمی‌شود

دیپلمات بالاتر از همه چیز همواره به خاطر دارد که سرچشمهٔ بخشی از غیظ و غضبی که هنگام اصرار بر تأمین خواسته‌هایمان به کار می‌بریم، بابت این احساس است که در یک رابطه چنان که شایسته است برایمان احترام قائل نشده‌اند.

در مواقعی که احساس کنیم طرف مقابل نیاز عام ما به احترام و قدردانی را برآورده نکرده است، با نوعی سرسختی خاص و پستیِ آشکار بر سر یک مسئلهٔ جزئی دعوا به راه می‌اندازیم. در پس دعواهای پر از غضبمان نوعی تقاضای ناگفته برای احترام در کار است.

گاهی با یقین تمام حس می‌کنیم پاسخ درست این است که طلاق بگیریم یا از کارمان استعفا دهیم، و اصلاً به ذهنمان خطور نمی‌کند که شاید پاسخ واقعی صرفاً این باشد که به تختخوابمان برگردیم یا چیزی بخوریم که سطح قند خونمان را بالا ببرد.

کسب‌وکارها به مصرف‌کننده چیزی از زحماتی نمی‌گویند که برای تولید کالاها و خدمات مورد رضایت ما کشیده شده است.

اغلب اوقات مشکل از خودِ زمان‌بر بودنِ کارها نیست، بلکه ریشهٔ مشکل مفروضات ماست که تصور می‌کنیم کارها زودتر از این‌ها باید به سرانجام برسند. این‌که به چنین زمان‌بندیِ فشرده‌ای قائلیم ریشه در جهل ما دارد. دلیل این‌که بودجه‌بندیِ دقیقی در مورد زمان نداشته‌ایم این است که درک کاملی از ماهیت کار مورد نظرمان نداشته‌ایم.

مجنونِ عاقل فهمی صادقانه و دقیق دارد از این‌که چرا وجودش با بی‌نقصی این‌قدر فاصله دارد. آنان چه بسا تماماً متعادل نباشند، اما دست‌کم از این حماقت دوم به دورند که بر بهنجار بودنِ خود پافشاری کنند. آنان می‌توانند با روی باز و بدون از دست دادن کرامت خویش اذعان کنند که از جنبه‌های متعدد بسیار عجیب و غریب‌اند. آنان مذبوحانه تلاش نمی‌کنند از ما پنهان کنند که، در برخی لحظات پراندوه که مورد هجوم اضطراب یا ضربات حسادت قرار داشته‌اند، نیمه‌شب از خواب پریده‌اند. حتی می‌توانند شوخ‌طبعی خاصی نسبت به تراژدیِ انسان بودن از خود بروز دهند.

آنچه در هیچ رزومهٔ کاری، گذشته از مهارت ها و تجربیات فنی، نمی بینیم فهرست گره های روانشناسانه ای است که همچون مهمانی ناخوانده وارد محل کار و اتاق جلسات می کنیم.

ما واقعیت را با نوعی سوگیری تفسیر می‌کنیم؛ سوگیری‌هایی که شواهد موجود را بر حسب روایت‌هایی که برایمان آشناترند تحریف می‌کنند؛ روایت‌هایی که گرچه برایمان آشنا و پذیرفتنی‌اند اما چه بسا نادرست باشند و در مواجهه با اشخاص و اموری که در حال حاضر با آن‌ها رو به رو هستیم هیچ فایده‌ای نداشته باشند.

وقتی با دیگر افراد سروکار داریم، می‌توانیم از خودمان بپرسیم که آیا در حال حاضر دارند بر اساس یکی از نقایص گردوی مغز انسان عمل می‌کنند، اما از آن بی‌اطلاع‌اند یا خیر.

این باعث می‌شود هم هنگام مخالفت با آن‌ها جرئت بیشتری داشته باشیم و هم در مواجهه با رفتارهای نسبتاً غیرمنطقی‌شان باگذشت‌تر و بخشنده‌تر باشیم. وقتی با گروه‌های بزرگی از افراد سروکار داریم، آگاه خواهیم بود که وقتی گردوهای مغز یک جا دور هم جمع شوند دست به کارهای عجیب و غریبی می‌زنند ـ اما این اشکالی ندارد و دلیلی ندارد که وقتی با ایده‌هایمان مخالفت می‌کنند، دچار آشفتگی و سراسیمگی شویم.

جبرانِ تجهیزات معیوبی که طبیعت به ما عطا کرده است همان وظیفهٔ اساسیِ آموزش و پرورش، فرهنگ و تمدن است. نقص‌های موجود در گردوی مغز همچنین یکی از دلایلی است که چرا باید سعی کنیم با مهربانی و رواداری بیشتری رفتار کنیم. باید بر خودمان و دیگران سهل‌تر بگیریم: همهٔ ما در حال تلاش هستیم که در کنار یکدیگر، با استفاده از ابزاری بسیار مشکل‌زا و البته گاهاً دقیق به اسم مغز، کارهای بسیار دشواری را به سرانجام برسانیم.

اگر خودشناسی اساس زندگی‌ای حکیمانه و کامل است، دلیلش این است که خودشناسی کمکمان می‌کند قدری از پیش‌بینی‌ناپذیری، سرگشتگی و ناکارآمدیِ عملکردهای ذهن بغرنجمان بکاهیم. با قدری خودشناسی می‌آموزیم که تشخیص دهیم از میان احساسات و طرح‌های ذهنیِ فراوان و اغلب ناسازگار با همی که در ذهن داریم، به کدام یک از آن‌ها اعتماد کنیم. بدین ترتیب نسبت به نخستین تکانه‌های احساسی‌مان شکاک‌تر خواهیم بود و کمتر بابت اوج و فرودهای احوالاتمان سردرگم می‌شویم. خواهیم فهمید که برخی از احساساتمان از کجا آب می‌خورند و چه چیزهایی ممکن است ریشهٔ باورها و آرزوهایمان باشد.

واکنش درست در برابر خوش‌خیالی این نیست که همیشه از دست خودمان کفری باشیم، بلکه این است که بکوشیم در مورد بازی‌های پیچیدهٔ واقعیت به شکلی ژرف‌تر و انتقادی‌تر بیندیشیم.