بریده‌هایی از کتاب کتاب ها و آدم ها

فردوسی با شاهنامه به همهٔ ایرانیان آموخت دینی را که پذیرفته بودند و به آن دل بسته بودند، اسلام، به معنی عرب شدن نیست و ایرانیان می‌توانند با اعتقاد به اسلام، تاریخ باستانی خود را هم حفظ کنند، گذشتهٔ خود را به یاد داشته باشند و به آن افتخار کنند، در عین مسلمانی زبان فارسی و هویت ایرانی خود را هم پاس بدارند.

این‌که در غزلهای عراقی از عشق بسیار سخن گفته شده از این جهت است که جهان‌بینی عراقی براساس عشق بوده است. او آفرینش را نتیجهٔ عشق خدا به ذات خود می‌دانسته و بر این باور بوده است که عشق در جهان هستی جریان دارد.

لطیفه نه به معنی آن‌چه امروزه «جوک» می‌نامیم، بلکه به معنی حکایتها و ماجراهایی کوتاه که نکته‌ای ظریف و لطیف را دربردارد و شیرین و بامزه است.

لطیفه نه به معنی آن‌چه امروزه «جوک» می‌نامیم، بلکه به معنی حکایتها و ماجراهایی کوتاه که نکته‌ای ظریف و لطیف را دربردارد و شیرین و بامزه است. لطیفه همچون هزل بی‌ادبانه و شرم‌آور و حتی به اندازهٔ آن خنده‌آور نیست اما از شوخ‌طبعی و بامزگی هم بی‌بهره نیست.

طنز از لطیفه خنده‌آورتر است و پیامی سیاسی و اجتماعی دارد. یک روی طنز خنده‌دار است اما یک روی دیگر آن دردناک و غم‌اندود است.

من از نهایت شب حرف می‌زنم من از نهایت تاریکی و از نهایت شب حرف می‌زنم اگر به خانهٔ من آمدی برای من ای مهربان چراغ بیار و یک دریچه که از آن به ازدحام کوچهٔ خوشبخت بنگرم

ز غَمِ زمانه ما را برهان به می زمانی که نیافت جز به می کس ز غم جهان رهای

غریبی گرت ماست پیش آورد دو پیمانه آب است و یک چُمچه دوغ گر از بنده لَغوی شنیدی ببخش جهان دیده بسیار گوید دروغ

غریبی گرت ماست پیش آورد دو پیمانه آب است و یک چُمچه دوغ گر از بنده لَغوی شنیدی ببخش جهان دیده بسیار گوید دروغ

واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می‌کنند چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند