بریده‌هایی از کتاب نیروی حال

از خود بپرس: «در این لحظه، در درونِ من چه می‌گذرد؟» حداقل به درونیاتِ خود نیز به اندازهٔ آنچه در بیرونِ تو می‌گذرد اهمیت بده. اگر درونِ تو سامان یابد، بیرونِ تو نیز سامان خواهد یافت.

مرگ، جدایی تو از همهٔ آن چیزهایی‌ست که تو نیستند و تو خود را با آن‌ها یکی می‌انگاری. رازِ زندگی این است: «بمیر، پیش از آنکه بمیری!» آنگاه، درمی‌یابی که مرگی وجود ندارد.

هر لحظه نسبت به گذشته بمیر. تو به گذشته احتیاجی نداری. فقط هنگامی به گذشته رجوع کن که در ارتباط با لحظهٔ حال باشد. نیروی لحظهٔ حال و کمالِ هستی را احساس کن. بر قلمِ صُنع، خطایی نرفته است. حضورِ خود را احساس کن.

حتی زمانی که آسمان به‌شدت ابری‌ست، خورشید گم نشده است. خورشید هنوز آن‌جاست، آن‌سوی ابرها.

هر جا که هستی، با تمامِ وجودِ خود آن‌جا باش. اگر اکنون و این‌جای تو قابلِ تحمل نیست و تو را ناراحت می‌کند، سه گزینه پیشِ پای توست: خود را از آن وضعیت بیرون بکش، دگرگونش کن، و یا آن را کاملاً بپذیر. اگر می‌خواهی مسئولیتِ زندگی خود را بپذیری، باید یکی از این سه گزینه را انتخاب کنی، و باید آن را همین حالا انتخاب کنی. آنگاه، تَبَعاتِ انتخابِ خود را بپذیر. عُذر و بهانه نیاور. منفی‌گرایی را کنار بگذار. روحِ خود را تطهیر کن. فضای درونِ خود را پاک نگه‌دار.

تحقیقات نشان می‌دهد که احساسات و عواطفِ قوی موجبِ تغییراتِ بیوشیمی بدن می‌شود

نَفْس محتاج آن است که مدام از خود دفاع کند و خود را تغذیه کند تا بمانَد. شایع‌ترین شکلِ هم‌ذات‌پنداری نَفْس، جایی‌ست که نَفْس خود را با داشته‌ها، مقام، شهرت، مدرک، دانش و اطلاعات، خوشگلی و خوش‌تیپی، رابطه‌ها، اعتبار و شهرتِ خانواده، باورها و نژاد یکی می‌پندارد. هیچ‌کدام از این‌ها، تو نیستی.

چرا ذهن نمی‌خواهد لحظهٔ حال را بپذیرد؟ زیرا لحظهٔ بی‌زمانِ اکنون، تهدیدی برای ذهن است. ذهن، به گذشته و آینده گره خورده است. اگر از گذشته و آینده بیرون بیفتد، می‌میرد.

کلیدِ رهایی، در لحظهٔ حال است. اما تا موقعی که تو ذهنِ خود هستی، نمی‌توانی لحظهٔ حال را پیدا کنی.

تو مدام لحظهٔ حال را گم و بعد آن را پیدا می‌کنی. سرانجام، حضور، مقامِ دایمِ تو می‌شود. برای بیش‌ترِ آدم‌ها، تجربهٔ حضور هرگز رُخ نمی‌دهد و یا هنگامی رُخ می‌دهد که دچارِ مصیبتی عظیم شده باشند. بسیاری از آدم‌ها بینِ آگاهی و ناآگاهی در رفت و آمد نیستند، بلکه بینِ سطوحِ مختلفِ ناآگاهی در رفت و آمد هستند.

بازی ذهن، این است که تو خود را با ترس‌ها و غم‌های خود یکی بدانی.

هیاهوی بی‌وَقفهٔ ذهن، مانعِ پیدا کردنِ قلمروِ ساکتِ درون می‌شود؛

به جای «تماشای فکرکنندهٔ درون»، می‌توانی با معطوف کردنِ توجهٔ خود به لحظهٔ اکنون، شکافی را در جریانِ ذهن ایجاد کنی. فقط با تمامِ وجود متوجهٔ لحظهٔ کنونی باش. این کاری‌ست بسیار لذت‌بخش. به این شیوه، تو آگاهی خود را از فعالیت‌های ذهن جدا می‌کنی و شکافِ «بی‌ذهنی» را ایجاد می‌کنی؛ شکافی که در آن، بدونِ واسطهٔ فکر، به‌شدت هشیار و بیدار می‌شوی. حقیقتِ مراقبه، همین است.

بازی ذهن، این است که تو خود را با ترس‌ها و غم‌های خود یکی بدانی

وابستگی خود را به درد و رنجِ خویش ببین. کاملاً هشیار باش. ببین چگونه از ناشادی خود خرسند می‌شوی. ببین چقدر دوست داری دربارهٔ غم‌های خود سخن بگویی یا به آن‌ها فکر کنی. اگر آگاه شوی، مقاومتِ درونی تو نیز متوقف می‌شود.

انسان توانسته است اتم را بشکافد. به جای کشتنِ ده دوازده نفر با یک چماقِ چوبی، او اکنون می‌تواند با فشار دادنِ یک دکمه، میلیون‌ها انسان را بکشد.

کیفیتِ آگاهی تو در لحظهٔ حال است که آیندهٔ تو را شکل می‌دهد – آینده‌ای که، بی‌تردید، به عنوانِ لحظهٔ حال تجربه خواهد شد.

هیاهوی بی‌وَقفهٔ ذهن، مانعِ پیدا کردنِ قلمروِ ساکتِ درون می‌شود؛

مشکلِ ذهن را نمی‌توان با ذهن حل کرد.

وقتی که از شدتِ گریز از لحظهٔ حال کاسته می‌شود، شور و سرمستی هستی، به همهٔ کارهای تو جاری می‌شود. به محضِ آنکه توجهٔ تو به لحظهٔ حال معطوف می‌شود، حضوری را احساس می‌کنی، سکوتی را، آرامشی ژرف را.

یکی دانستنِ خود و ذهن، حجابی‌ست که تو را از تو دور می‌کند، تو را از آدم‌های دیگر دور می‌کند، تو را از طبیعت دور می‌کند، تو را از خدا دور می‌کند. همین حجابِ تیرهٔ فکر است که توهمِ جدایی می‌آفریند، توهمِ این که «تو» هستی و یک «دیگری» کاملاً جدا از تو.

اما خود را گرفتارِ کلمات نکن و سعی نکن این نکته را با ذهنِ خویش بفهمی.

«در برابرِ نیروی رقیب خشک نباش. نرم و انعطاف‌پذیر باش تا غلبه کنی.»

به محضِ آنکه درمی‌یابی که حاضر نیستی، ناگهان احساس می‌کنی که حاضر هستی.

می‌دانم که کلمات گنجایشِ همه چیز را ندارند.

وقتی دردمندی بدن بر تو چیره می‌شود، تو خواهانِ درد و رنجِ بیش‌تری می‌شوی. تو به یک قربانی و یا یک مقصّر یا مجرم تبدیل می‌شوی. خواهانِ آن می‌شوی که کسی را دچارِ رنج کنی و یا خود دچارِ رنج شوی، و یا هر دو.

بسیاری از حرف‌هایی که آدم‌ها می‌زنند و یا کارهایی که می‌کنند، برخاسته از ترس است؛ ترسی که ریشه در آینده و گریز از لحظهٔ حال دارد.

من با استادانِ ذِنِ بسیاری زندگی کرده‌ام – گربه‌ها.

فقط به این دلیل که می‌توانی جدولِ روزنامه‌ها را حل کنی یا بمبِ اتمی بسازی، نتیجه نگیر که بر ذهنِ خود تسلط داری و تویی که آن را به کار می‌گیری. همان طور که سگ دوست دارد دندانِ خود را در استخوان فرو کند، ذهن نیز دوست دارد دندانِ خود را در مسئله‌ها فرو کند.

احساسات در نقطهٔ تلاقی ذهن و بدن به وجود می‌آیند. احساسات، واکنشِ بدنِ تو به کنشِ ذهنِ توست – یا به تعبیری دیگر – انعکاسِ ذهنِ تو در بدنِ توست. برای مثال، یک فکرِ تهاجمی یا خصومت‌آمیز، انرژی تقویت شده‌ای را در بدن به وجود می‌آورد که ما آن را خشم می‌نامیم.