بریده‌هایی از کتاب دلسوزی

همانطور که توضیح دادم، دلسوزی به حال خود دربرگیرنده سه رکن است. اول محبت در حق خود است. به جای اینکه انتقادآمیز و داوری‌کننده با خود برخورد کنیم، با خود مهربان باشیم. دوم به انسانیت خود بها بدهیم. احساس کنیم در تجربه زندگی با دیگران در پیوند و ارتباط هستیم، به جای اینکه احساس انزوا و بیگانگی بکنیم. سوم لازم است که در لحظه حضور داشته باشیم. تألمات خود را نادیده نگیریم و در ضمن درباره‌اش مبالغه نکنیم. باید این سه عنصر ضروری را درهم بیامیزیم تا به واقع دلسوز خود باشیم.

انسان بودن به معنای بهتر بودن از دیگران نیست. انسان بودن بدین معناست که از ویژگیهای مثبت، منفی و خنثی برخوردارید. انسان بودن بدین معناست که از بسیاری جهات در حد متوسط هستید.

روانشناسان معتقدند که علت پرخوری، گرسنگی درونی انسانهاست. با خوردن غذای زیاد می‌خواهند احساسات دردناک خود را کرخت کنند. لذت غذا خوردن می‌تواند سبب احساس شادی شود. و یا دست‌کم در کوتاه‌مدت این اتفاق می‌افتد. اما تأثیرات بلندمدت زیاد غذا خوردن خوشایند نیست. یک سوم مردم آمریکا چاق هستند و نیمی از چاقها با اختلالات خوردی روبه‌رو می‌باشند.

اغلب ما بیش از اندازه به خود سخت می‌گیریم و سرانجام اذعان می‌کنیم که عیوب و ایراداتی داریم. «من به اندازه کافی خوب نیستم. من آدم بی‌ارزشی هستم.» هرگز عجیب نیست که واقعیتها را از خود پنهان می‌کنیم و خود را با حرفهای بی‌حساب می‌کوبیم.

نمی‌دانستم برای اینکه دیگران را دوست بدارم ابتدا باید بتوانم خودم را دوست داشته باشم. اگر پیوسته در مقام داوری و انتقاد از خود باشید و درعین‌حال سعی کنید با دیگران مهربان باشید، مرزهای مصنوعی ایجاد می‌کنید که منجر به احساس جدایی می‌شود.

با این حساب جواب چیست؟ داوری نکردن و ارزیابی ننمودن خود بطور کلی. اینکه خودمان را بد یا خوب ارزیابی نکنیم و به جای آن خودمان را به شکلی که هستیم بپذیریم. با خود به همان شکلی برخورد کنیم که با یک دوست خوب روبه‌رو می‌شویم. اما متأسفانه با هیچکس به اندازه‌ای که با خود بدرفتاری می‌کنیم بدرفتاری نمی‌کنیم.

دل‌گشودگی نوعی پذیرش احساسی و عاطفی است که طی آن حتی تجربیات ناخوشایند و منفی نیز گرامی نگاه داشته می‌شوند.

دوست داشتن خود به ظرفیت انعطاف‌پذیری، دلسوزی و درک خویشتن اشاره دارد که صرفآ بخشی از زنده بودن هستند.

چیست این ضمیر درون ما، این ناظر ساکت، این منتقد جدی و بی‌سخن که می‌تواند ما را به وحشت اندازد و وادارمان کند که فعالیتهای بیهوده بکنیم و در پایان به شکلی حتی جدی‌تر به داوریمان بنشیند، به خاطر اشتباهاتی که به توصیه او بروز دادیم. ــ تی. اس. الیوت

بررسیها نشان می‌دهند کسانی که دلسوزی بیشتری به حال خود می‌کنند، در مقایسه با کسانی که نسبت به خود دلسوزی نمی‌کنند با درصد بسیار کمتری اندیشه‌ها و احساسات ناخواسته را سرکوب می‌کنند. آنها آمادگی بیشتری دارند که احساسات دشوار خود را تجربه کنند و تصدیق نمایند که احساسات و عواطف آنها مهم و معتبر است.

کیست که بخواهد در چهارچوب همیشه خوب بودن گیر کند؟ آیا بهتر نیست که همه ابعاد انسانی را تجربه کنیم؟

اگر پیوسته در مقام داوری و انتقاد از خود باشید و درعین‌حال سعی کنید با دیگران مهربان باشید، مرزهای مصنوعی ایجاد می‌کنید که منجر به احساس جدایی می‌شود. این مخالف وحدت و یکپارچگی است؛ مخالف مهر و عشق جهانی و فراگیر است.

در جامعه ما متوسط بودن مساوی بی‌ارزش بودن است.

وقتی عیوب و ایرادات خود را فرافکن می‌کنیم و آنها را به دیگران نسبت می‌دهیم، حالمان بهتر می‌شود. «تقصیر توست، نه من.»

بررسیها نشان می‌دهند کسانی که دلسوزی بیشتری به حال خود می‌کنند، در مقایسه با کسانی که نسبت به خود دلسوزی نمی‌کنند با درصد بسیار کمتری اندیشه‌ها و احساسات ناخواسته را سرکوب می‌کنند. آنها آمادگی بیشتری دارند که احساسات دشوار خود را تجربه کنند و تصدیق نمایند که احساسات و عواطف آنها مهم و معتبر است.

درد و تألم همچون گاز است. اگر گاز را به حال خود رها کنید، خود به خود و به تدریج از میان می‌رود. اما اگر در برابر تألم و درد مقاومت بکنید، فشارش افزایش می‌یابد و به حد انفجار می‌رسد.

همه روزه میلیونها نفر باید دارو مصرف کنند تا بتوانند با زندگی روزانه کنار بیایند. عدم احساس امنیت خاطر، اضطراب و افسردگی، در جامعه ما به وفور دیده می‌شود. بخش اعظم آن به دلیل داوری کردن درباره خویشتن است. ما خودمان را تحقیر و سرزنش می‌کنیم زیرا احساس می‌کنیم در بازی زندگی برنده نمی‌شویم

خودتان را به شکلی که هستید ببینید بسیاری از مردم فکر می‌کنند که به خاطر ویژگیهای شخصی خود از متوسط جامعه بالاتر هستند ــ به لحاظ دوستی، باهوشتر بودن، جذاب‌تر بودن و غیره. این گرایش سبب می‌شود که نسبت به خودمان احساسی خوب پیدا کنیم، اما در ضمن ممکن است سبب شود که فاصله بیشتری از دیگران بگیریم. این تمرین برای آن طراحی شده که به ما کمک کند تا خود را شفاف‌تر ببینیم و خودمان را به شکلی که هستیم قبول کنیم. همه اشخاص به لحاظ فرهنگی ویژگیهایی دارند که می‌توان گفت از بعضی دیگر بهتر هستند. بعضی از ویژگیها هم در حد متوسط و بعضی دیگر کمتر از حد متوسط هستند. آیا می‌توانید با مهربانی و متانت این حقیقت را قبول کنید؟

کیست که بخواهد در چهارچوب همیشه خوب بودن گیر کند؟ آیا بهتر نیست که همه ابعاد انسانی را تجربه کنیم؟ به جای اینکه سعی کنیم خودمان و زندگیمان را کنترل کنیم تا در سطح کمال و کامل قرار بگیریم، چرا با زندگی همانگونه که هست برخورد نکنیم؟ هم نور را ببینیم و هم سایه را.

به جای اینکه وقتی به زمین می‌خوریم بی‌رحمانه خود را به باد انتقاد بگیریم، می‌توانیم کار دیگری بکنیم. می‌توانیم به خود بگوییم هر کس در مواقعی به زمین می‌خورد. باید با خود رفتاری مهرانگیز داشته باشیم. شاید نتوانستیم پایمان را در جای محکمی بگذاریم، اما گهگاه به زمین افتادن یکی از واقعیات زندگی ماست. باید به این وضع احترام بگذاریم. متأسفانه بسیاری از ما فکر می‌کنیم که نباید با خود مهربان باشیم، به خصوص اگر در کودکی این پیام را دریافت کرده باشیم. بسیاری از اشخاص از خود انتقاد می‌کنند و مدعی هستند که تغییر کردن امکان‌پذیر نیست. آنها فکر نمی‌کنند که بتوانند با خود مهربان باشند. اما خوشبختانه مهربان بودن با خویشتن ساده‌تر از آن است که می‌پندارید.

مجبور نیستیم آنقدر صبر کنیم تا زندگی دقیقآ به آنچه می‌خواهیم تبدیل شود. مجبور نیستیم منتظر مهر و عشق دیگران بمانیم تا خود را سزاوار عشق بدانیم. مجبور نیستیم برای دریافت مهر و عشق به بیرون از خود توجه کنیم. این بدان معنا نیست که به دیگران احتیاج نداریم، البته که احتیاج داریم. اما بهتر از هر کس این خود ماییم که می‌توانیم به خودمان برسیم. کسی بهتر از ما نمی‌داند که چه رنج و مشقتی را تحمل می‌کنیم. کسی بهتر از خود ما نمی‌داند که چه نیازی داریم. چه‌کسی بهتر از شما می‌تواند در تمام ۲۴ ساعت و ۷ روز هفته به شما رسیدگی کند؟ تنها خود شما.

وقتی با کلیت انسانی خود ارتباط برقرار می‌کنیم، به یاد می‌آوریم که احساس نابسندگی و نومیدی در همه وجود دارد ــ عاملی که تفاوت میان دلسوزی به حال خود و ترحم به حال خود را رقم می‌زند. درحالی‌که ترحم به حال خود می‌گوید «من بیچاره»، دلسوزی به حال خود به این توجه دارد که همه انسانها رنج می‌برند و این عامل تولید احساس آرامش و راحتی می‌کند زیرا همه ما انسان هستیم. دردی که من در اوقات دشوار تجربه می‌کنم همان دردی است که شما در اوقات دشوار تجربه می‌کنید. البته دلایل مختلف هستند، شرایط هم متفاوت هستند، میزان درد هم متفاوت است، اما فرایند کار یکی است. شما همیشه به خواسته‌تان نمی‌رسید. این مطلبی است که درباره همه صدق می‌کند.

اغلب وقتی به جنبه‌های نامطلوب خودمان و زندگیمان توجه می‌کنیم، هراسان و خشمگین می‌شویم. وقتی می‌بینیم که نمی‌توانیم همه‌چیز را کنترل کنیم، ناراحت می‌شویم. وقتی می‌بینیم که نمی‌توانیم به همه آن چیزهایی که می‌خواهیم برسیم و نمی‌توانیم آن شخصی بشویم که می‌خواهیم، ناراحت می‌شویم.

مهم این است که به فرزندان خود بگویید اشتباه کردن اشکالی ندارد. به آنها بگویید کامل نبودن بخشی از زندگی است. به فرزندان خود بگویید ناراحت و عصبی شدن بخشی از زندگی است. اما تنها این حرفتان نیست که مهم است. لحن صدای شما هم به همین اندازه مهم است. حتی کودکانی که هنوز زبان باز نکرده‌اند، متوجه لحن صحبت پدر و مادرشان می‌شوند. طرز گویش شما روی کودکتان اثر می‌گذارد.

نشخوار کردن حوادث منفی گذشته منجر به افسردگی می‌شود، درحالی‌که نشخوار کردن درباره حوادث منفی احتمالی در آینده تولید اضطراب می‌کند.

هر چه اندوه عمیق‌تر به وجود شما رخنه کند، شادی بیشتری می‌توانید در خود نگه دارید. آیا فنجانی که نوشابه شما را در خود نگه می‌دارد، همان فنجانی نیست که در کوره کوزه‌گر دفن شده بود؟ ــ خلیل جبران

هر دو ما چنان تحت‌تأثیر دلسوزی به حال خود قرار گرفتیم که در سوگندنامه ازدواجمان که در همان سال صورت گرفت، گفتیم و متعهد شدیم که به یکدیگر کمک می‌کنیم تا دلسوز خودمان باشیم تا بتوانیم به شادی و سعادت برسیم.

دلسوزی صرفآ سزاوار کسانی نیست که قربانیان غیرقابل سرزنش هستند. آنهایی هم که در زندگی شکست می‌خورند، دارای نقطه‌ضعفهای شخصی هستند یا تصمیمات بدی می‌گیرند می‌توانند مشمول دلسوزی قرار بگیرند.

تقریبآ پی بردن به این جنبه‌های خود که در رابطه با دیگران تولید مسئله می‌کند و مانع از آن می‌شود که به حداکثر توانمندی خود برسیم، اگر نتوانیم خودمان را به روشنی ببینیم، غیرممکن است. چگونه می‌توانیم بدون تصدیق کردن نقاط ضعف خود رشد کنیم؟ ممکن است اگر به عیوب و تقصیرات خود فکر نکنیم، موقتآ حال بهتری پیدا کنیم، ممکن است اگر عیوب و ایرادات خود را به پای دیگران بنویسیم موقتآ احساس بهتری پیدا کنیم. اما در بلندمدت، تنها به خودمان لطمه می‌زنیم.

ممکن است اگر به عیوب و تقصیرات خود فکر نکنیم، موقتآ حال بهتری پیدا کنیم،