بریده‌هایی از کتاب تن تنهایی

مرگ بیش از آن‌که ربطی به مُردگان داشته باشد سهم زندگان است.

این شهر، یک شهر معمولی نیست. نه نکبتش عادی می‌شود، نه زیبایی‌هایش. نه مردمش دست از نامردمی برمی‌دارند و نه به جایی می‌رسد که مهاجران دلتنگ، به فکر بازگشت نباشند.

خانه‌ای را که مدام در آن تصویر تکراری ظالم و مظلوم برابر هم قرار می‌گیرند نمی‌خواهد. و رفت.

«عشق همه‌چیزو یا داغون می‌کنه یا درست می‌کنه.»

تمام این دخترها از مردهای باسوادی خوش‌شان می‌آید که بار بکشند و مراقب باشند و وقت دعوا با مردهای دیگر قیصر باشند و وقت بحث با خودشان سقراط.

کف دستش را چسباند به شیشهٔ تاکسی. جای انگشت‌هایش ماند روی شیشه. اگر شیشه بخار داشت با انگشت اشاره می‌نوشت: خواستن قمار است.

می‌خواست فقط براند و از خلوتیِ شب‌های شهری لذت ببرد که انگار صبح‌ها تا غروب دست تاتارها بود و شب‌ها یک اقلیت آسمانی با بال‌های آبی و صورتی اداره‌اش

فقط مردهای بخصوص، خیلی بخصوص، قوانین نانوشتهٔ غریزه را برای خاطر شادی زنان‌شان پاک می‌کردند.

زنانی که تا آخرین سال‌های حیات آونگ‌اند بین نجابت و خیانت، بین خوب بودن و ویران کردن.

می‌دانست. آدم‌ها از جایی حوالی سی چهل‌سالگی است که با خودشان راحت می‌شوند.

مضمون تمام قصه‌ها، اگر عشق و سفر و مرگ نباشد، بی‌قراری و دلهره و بیگانگی است. بچه‌ها قصه ندارند؛ رؤیا دارند. پیرمردان و پیرزنان قصه ندارند گذشته‌ای انباشته از اتفاق دارند. این میانه اما در فاصلهٔ تولد و مرگ است که قصه‌ها ساخته می‌شوند و از دستی به دستی می‌افتند تا آخرِ کار نویسنده‌ای، مؤمن و صبور ثبت‌شان کند، روایت‌شان کند و کاری کند که از مرز اتفاقی افتادنی بگذرند و خاطره‌ای ماندگار شوند.

«مادر، ذات آدما عوض نمی‌شه که... هر کی بهت گفت من عوضت می‌کنم، بدون که خودش عوضیه. تو همینی بودی که حالا هستی چون خدا خواسته باشی. هر چی‌ام تا آخر عمر بشی باز اون خواسته

همه همین‌طورند؛ هیچ‌کس آرام‌آرام و طبیعی پیر نمی‌شود. همه تا یک جایی جوان‌اند و بعد، مثل فیلم‌های خوش‌ساخت، تصویر جوانی‌شان می‌رود توی تصویر یک پیرزن یا پیرمردِ خیلی پیر و فرتوت که تکیه داده به صندلی‌ای که تاب می‌خورد روی سطح چوبیِ خانه.

سبا وقتی با رضا دست می‌داد و از در بیرون می‌آمد پرسید «نگفتی رضا چرا امروز اِن‌قد خوشحال بودی؟ بگو بازم تکرارش کنیم.» رضا در گوشش آرام و به‌زمزمه گفت «تکرار نمی‌شه. بابای آدم فقط یه‌بار می‌میره.»

اگر این خیال‌ها نبود، اگر جادوی موسیقی نبود، اگر بشر آن‌قدر سرگرم چرخ و باروت و آب می‌شد که سازها را کشف نمی‌کرد، تمام آدم‌ها یک‌جا دق می‌کردند و می‌مُردند

صبح زود بود ــ از آن صبح‌ها که فقط اسمش صبح است و از هر شبی تاریک‌تر.

آخرِ بحث‌شان بود که بی‌آن‌که خودش بفهمد، این حرف از دهانش توی هوا پخش شد که «من دوسش دارم فکر کنم...» مُحَرمی سرِ پایین‌انداخته را چنان بلند کرد که انگار بادبان کشتی‌ای وسط حمله به‌یک‌باره جمع شود.

کودکی، فراموشی و بی‌خاطرگی است؛ کشف بی‌واسطهٔ جهانی که پُر از سؤال است و امیدی که تنها دلیلش نادانی است.

کرد. از پشت شبیه تپه‌ای بود که هیچ‌کس را به فتح کردن ترغیب نمی‌کرد؛ تپه‌ای که آفتاب را گرفته لای دست‌هایش و به‌زور می‌خواهد نگذارد صبح شود.

بین خواهر و برادرها، فرق‌های بی‌شماری هست. شاید فرق‌ها از انتظار ما برای شباهت است که می‌آید. از این‌که فکر می‌کنیم از ترکیب دو تن، تن‌های مشابهی به دنیا آورده خواهند شد. از تصور این که ذات از خونی به خونی می‌رسد و این شباهت است که پیوندها را می‌سازد.

اشکال بازی کردن بزرگ‌ترها چیست، یا فرقش با بازی بچه‌ها؟ وقتی جمع دو سه‌نفره‌ای از بچه‌های پنج شش‌ساله به‌راحتی پرستاران و دکتران یک بیمارستان می‌شوند، یعنی رؤیای‌شان رو به هر شدنی باز است. یعنی پیش‌فرضی ندارند. یعنی هنوز کسی به‌شان خبر بد را نداده که برای پزشک شدن این‌ها را داری؟ برای پرستار شدن چی؟ برای نقاش شدن استعداد می‌خواهی. برای موسیقیدان شدن پشت‌کار. همه نویسنده‌اند اما همه جرئت نوشتن ندارند. همه بازیگرند اما بعضی اعتمادبه‌نفس دیده شدن ندارند. بچه‌ها با این حرف‌ها غریبه‌اند.

سبا یاد گرفت آدم‌های مختلفی باشد: دختر مُحَرمی؛ دوستِ ماندانا؛ رفیقِ بردیا؛ نوازندهٔ ساز ایرانی... یاد گرفت رنگ‌های تندوتیز و لباس‌های باز را بین همکارانش نپوشد، بگذارد برای جمع بچه‌های مدرسه. یاد گرفت که پیش مُحَرمی زیاد از تجربه‌های روزمره‌اش حرف نزند. می‌خواست دختر خوبی باشد، دخترِ بازی باشد، دختر سرحالی باشد، دختر افسرده و غمگینی باشد، اما هیچ‌کدام از این‌ها نبود. یک نفر بود با حالات رنگارنگ. این موسیقی نبود که به پاپ و کلاسیک تقسیم می‌شد، این هنر نبود که به عام و خاص قسمت می‌شد، مخاطبان و خالقانش بودند که گاهی هوس شهرام شب‌پره می‌کردند و گاهی سر از تار علی‌اکبرخان شهنازی درمی‌آوردند...

کودکی، فراموشی و بی‌خاطرگی است؛ کشف بی‌واسطهٔ جهانی که پُر از سؤال است و امیدی که تنها دلیلش نادانی است.

کف دستش را چسباند به شیشهٔ تاکسی. جای انگشت‌هایش ماند روی شیشه. اگر شیشه بخار داشت با انگشت اشاره می‌نوشت: خواستن قمار است.

کودکی همین جا تمام می‌شود. همین که ایمان تولد، به شکِ زنده بودن پیوند می‌خورد و آدمیزاد، خود را در فرایند رشدی بی‌وقفه بازمی‌یابد. جایی که داستان‌ها به جای حقایق آغاز می‌شوند و پیچیدگی‌ها جای خود را به قدم‌های نخستین می‌دهند. دیواری برای دستگیری نیست و ناگهان درمی‌یابی در حبابی زندانی شده‌ای؛ حبابی رنگی که وسط هزار حباب رنگیِ دیگر محدود است؛ حبابی که جهان است و شبیه جهان گرد و بی‌قرار است. ناگهان پی می‌بریم.

حکایت هزاران هزار احتمال و معادله است، که با جابه‌جایی هر عددی، حتا صفرهای بی‌نیازِ سرفراز، تو به جای زنی شرقی ناگهان ملکهٔ اسپانیا می‌شوی. به جای آن‌که در صحنه‌ای از جنگ ایران و عراق شهید شوی، با بورسیهٔ دانشگاه هاروارد، برای ابد کشوری دیگر را به جای کشورت دوست می‌داری.

شاید دیدن سبا با آن موجِ عظیم زنده بودن که از تمام تنش بیرون می‌زد، او را به یاد ناتوانی همیشه‌اش از درک بعضی لحظه‌ها انداخته بود.

برای بردیا عشق در یک نگاه به اندازهٔ باور به نامیراییِ آدم‌هایی که دوست‌شان داشت بعید بود،

با سکوت و سنگ‌بودگی انگار خواست تقاص تمام روزهای سخت خود و پدر را از آیندهٔ نزدیکش بگیرد

کودکیِ انسان دقیقاً از کجا آغاز می‌شود؟ کجا به پایان می‌رسد؟ اگر رشد ظالمانهٔ بدن را فراموش کنیم که یک روز ناخواسته از کودکان جهان جدای‌مان می‌کند، این رؤیاست که کودکی را می‌سازد. کودکی، فراموشی و بی‌خاطرگی است؛ کشف بی‌واسطهٔ جهانی که پُر از سؤال است و امیدی که تنها دلیلش نادانی است. رؤیا جایی جان می‌دهد که قطعیتی در کار باشد، قطعیتی که در ذهن کودکان نیست. نه باور به نشدن چیزی دارند و نه مرگ را شناخته‌اند. می‌شود در جهان‌شان پرواز کرد، بال درآورد، شاخ زد، خانه‌ای از بستنی ساخت و با زیباترین مردِ جهان شریکِ تاج‌وتخت شاهی شد.