بریده‌هایی از کتاب صالحان

وقتی که دانشجو بودم، رفقایم مرا مسخره می‌کردند، برای اینکه بلد نبودم تودار باشم. هرچه به فکرم می‌رسید، می‌گفتم و بالاخره هم مرا از دانشگاه اخراج کردند. استپان: چرا؟ ووآنف: سر درس تاریخ استاد از من پرسید: چطوری پطر کبیر سن‌پطرزبورک را بنا کرد؟ استپان: چه سؤال خوبی! ووآنف: من جواب دادم با خون و شلاق، و از دانشگاه اخراجم کردند.

در اینجا خون زیادست. خشونت فراوان است. آنهایی که واقعآ عدالت را دوست دارند. حق ندارند عاشق بشوند. آنها مثل من درست شده‌اند، سرشان بلند و چشم‌هاشان ثابت است. در این قلب‌های مغرور عشق چکار دارد؟ عشق آهسته سرها را به زیر می‌اندازد، یانگ! ولی گردن ما افراشته است.

ما می‌کشیم تا دنیایی بسازیم که در آن دیگر هیچکس کسی را نکشد

وقتی که حتی یک آدم روی کره خاک استثمار بشود، آزادی هم خودش یک نوع زندان است.

با مرگ یک انسان خیلی چیزها می‌میرند.

باید این دنیا را از بن خراب کرد...

دورا: این حرف‌ها را نزن. اگر مرگ تنها چاره باشد، بنابراین ما راه خوبی انتخاب نکرده‌ایم. راه درست راهی است که ما را به طرف زندگی، به طرف خورشید هدایت کند

در صورتی که مثل آنها به فکر انقلاب عقیده دارم. مثل آنها می‌خواهم خودم را فدا کنم. من هم می‌توانم کاربر و خاموش و تودار و قاطع باشم. فقط فرقم این است که زندگی به نظرم عالی جلوه می‌کند. زیبایی و خوشبختی را دوست دارم و برای همین است که از استبداد متنفرم. چطوری به آنها حالی کنم؟ انقلاب! بسیار خوب، ولی انقلاب برای زندگی. برای اینکه امتیازی به زندگی بدهد، می‌فهمی؟

فقط بمب را به من بده پرتاب کنم، خودت خواهی دید. در میان شعله‌های آتش پیش می‌روم، بدون اینکه پاهایم بلرزد. آسان است، چقدر آسانتر است که آدم از دست تناقض‌های خودش بمیرد تا اینکه با آن زندگی کند. هیچ عاشق شده‌ای؟ شده که عاشق بشوی، بوریا؟ آننکوف: عاشق بودم، ولی آن‌قدر از آن روزها گذشته که دیگر به خاطرنمی‌آورم.

هرچه هستم به شما مربوط نیست.

آنهایی که واقعآ عدالت را دوست دارند. حق ندارند عاشق بشوند. آنها مثل من درست شده‌اند، سرشان بلند و چشم‌هاشان ثابت است. در این قلب‌های مغرور عشق چکار دارد؟ عشق آهسته سرها را به زیر می‌اندازد، یانگ! ولی گردن ما افراشته است.

شرافت سرمایه زائدی است در انحصار کسانی که کالسکه دارند.

تا وقتی که حتی یک آدم روی کره خاک استثمار بشود، آزادی هم خودش یک نوع زندان است.

تا وقتی که حتی یک آدم روی کره خاک استثمار بشود، آزادی هم خودش یک نوع زندان است.

استپان: بوریا، سویس هم یک تبعیدگاه دیگر است. آننکوف: چی گفتی؟ آنها دست‌کم آزادند. استپان: تا وقتی که حتی یک آدم روی کره خاک استثمار بشود، آزادی هم خودش یک نوع زندان است. من آزاد بودم، ولی یک دقیقه از فکر روسیه و بردگانش غافل نبودم.

خودتان خوب می‌بینید که امروز روز توجیه است. در این ساعت چیزی ظاهر می‌شود که مایه احترام برای ما شورشی‌هاست. یانگ دیگر یک قاتل نیست. یک صدای وحشتناک! کافی بود همچون صدایی به وجود بیاید تا او به خوشحالی زمان کودکی‌اش برگردد. خنده‌هایش را یادتان می‌آید؟ بعضی وقت‌ها بی‌دلیل می‌خندید. چقدر جوان بود! الان هم باید بخندد، با چهره‌ای که روی خاک افتاده باید بخندد.

دورا: این حرف‌ها را نزن. اگر مرگ تنها چاره باشد، بنابراین ما راه خوبی انتخاب نکرده‌ایم. راه درست راهی است که ما را به طرف زندگی، به طرف خورشید هدایت کند. لاینقطع که نمی‌شود در سرما به سر برد.

آمده‌ام تا جایش را بگیرم. در حال خواندن نطق او در موقع محاکمه گریه می‌کردم و مغرور بودم. وقتی خواندم: «مرگ عالی‌ترین اعتراض من به این دنیای خون‌ها و اشک‌ها خواهد بود» به لرزه درآمد.

دوشس بزرگ: خارج از خدا عشقی وجود ندارد. کالیایف: چرا، عشق به مخلوق خدا. دوشس بزرگ: مخلوق پست است. با مخلوق چه می‌شود کرد، جز اینکه یا نابودش کنی یا او را ببخشی؟ کالیایف: یا اینکه با او بمیری. دوشس بزرگ: آدم تنها می‌میرد. او هم تنها مرد

نه. دوشس بزرگ: مگر تو آدم‌ها را می‌شناسی؟ دختر برادر دوک بزرگ خیلی بدقلب است. هیچوقت حاضر نمی‌شود صدقه را خودش برای فقرا ببرد. می‌ترسد به آنها دست بزند. این غیرعادلانه نیست؟ خیلی بی‌انصاف است. دوک بزرگ دست‌کم دهقان‌ها را دوست داشت و با آنها شراب می‌خورد. و تو او را کشتی. تو هم حتمآ بی‌انصافی. زمین مثل صحرای بی‌آب و علف است.