بریده‌هایی از کتاب فلسفه برای زندگی و دیگر موقعیت‌های حساس

اگر عقل‌تان را به کار ببرید تا بر وابستگی یا بیزاریِ ناشی از شرایط بیرونی غلبه کنید، می‌توانید در هر وضعیتی آرام بمانید؛ حتی اگر کشورتان اشغال شده باشد و ستمگری در حال شکنجه‌تان باشد، این کار ممکن است.

فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی نگران این است که باقی مردم چطور درباره‌اش فکر می‌کنند. چنین فردی عصبی، بدگمان، خشمگین و درمانده می‌شود و همهٔ این‌ها برای این است که تمرکزش را کاملاً روی نظر مردم می‌گذارد؛ روی چیزی تمرکز می‌کند که از کنترلش خارج است.

تاب‌آوری و سلامت روانی از این برمی‌آید که در یک موقعیت روی چیزی تمرکز کنیم که در کنترل و اختیار ماست، بدون این‌که خودمان را بر سر چیزی که در کنترل‌مان نیست به دیوانگی بکشانیم.

«آشفتگی انسان‌ها از اتفاقات نیست، بلکه از نظرشان دربارهٔ آن اتفاقات برمی‌آید.

فهمیدم کارکرد دانشگاه بیش‌تر به کارخانه شبیه است: کارت ورودمان را می‌زدیم، مقاله‌مان را تحویل می‌دادیم، کارت خروج را می‌زدیم و بعد به حال خود رها می‌شدیم. به نظر می‌رسید برای بهزیستی یا این‌که دانشجویانِ دورهٔ کارشناسی تکاملِ شخصیتیِ بیش‌تری پیدا کنند، دغدغهٔ سازمانیِ کمی وجود داشت. (۱) همین‌طور دانشجویان نیز امید چندانی نداشتند که آن‌چه خوانده‌اند ممکن است واقعاً در زندگی‌شان کاربردی باشد، چه برسد به این‌که بتواند جامعه را بهبود دهد.

«عادت‌های بد مخفیانه حرکت می‌کنند و به‌آرامی به نزدیک‌ترین افراد منتقل می‌شوند؛ بنابراین، درست مانند زمان طاعون، باید مراقب باشیم کنار کسانی که از قبل به آن دچار شده‌اند و بیمارند ننشینیم... . پس در انتخاب دوستان‌مان باید به ویژگی‌های‌شان توجه کنیم.

من ارباب سرنوشت خویشتنم: من ناخدای روح خود هستم.

اورلیوس می‌نویسد: «بسیاری از نگرانی‌هایی که آزارتان می‌دهند زائدند. چون مخلوق خیالات‌تان هستید، می‌توانید خودتان را از آن‌ها خلاص کنید و به پهنهٔ وسیع‌تری بروید. ب

روان‌شناسان معاصر، مانند دنیل کانِمَن، معتقدند ما مغزی «دوپردازنده» داریم؛ یکی سیستم فکری‌ای که بیش‌تر خودکار و براساس عادت است و دیگری سیستم فکری‌ای که توانایی تفکر خودآگاه و معقولِ بیشتری دارد. این سیستم خودآگاه و متفکر، در مقایسه با سیستم خودکار، کندتر و از نظر انرژی پرمصرف‌تر است؛ برای همین، خیلی کم‌تر از آن استفاده می‌کنیم. اگر قرار است فلسفه تغییرمان دهد، لازم است با هر دو سیستم کار کند؛ این همان کاری است که فلسفهٔ کهنِ یونان انجام داد که روندی دوقسمتی را شامل می‌شود: اول عادت را خودآگاهانه انجام دادن، سپس خودآگاهی را به عادت تبدیل کردن

"در جریان رویدادها روحت را نرنجان تا آن‌ها تو را نرنجانند." تازه متوجه شدم اگر اجازه ندهم، اتفاقات بیرونی هیچ کنترلی بر من نخواهند داشت و فهمیدم تنها چیزی که می‌توانم کنترل کنم خودم هستم.»

می‌توانم بسیار زیر فشار باشم، چون فرد پرتلاش و موفقی‌ام، ولی به خودم یاد داده‌ام این‌را یادآوری کنم که چه‌چیزی در کنترلم است و چه‌چیزی نیست. وقتی چیزی خوب پیش نمی‌رود، سعی می‌کنم بیش از حد به موقعیت واکنش نشان ندهم، ولی به خودم یادآوری می‌کنم در چیزهایی که می‌توانم کنترل کنم محدودیت‌هایی وجود دارد.

فرد خشمگین به‌شدت به تمام چیزهایی که از دنیا طلب دارد حساس و از تمام چیزهایی که دریافت کرده غافل است.

اگر توقعاتِ بیش از حد یکی از دلایلِ خشم باشد، درمانش این است که توقعات‌مان را کم کنیم

مونتنی درست می‌گوید: همهٔ ما غنی‌تر از چیزی هستیم که فکر می‌کنیم و فراموش کرده‌ایم چه قدرتی درون‌مان است

ممکن است توانایی‌مان در تغییر عادت‌های احساسی‌مان را ژن‌ها و محیط اطراف‌مان تعیین کرده باشند، ولی معتقدم ما تقریباً همیشه، کمی فضا برای تغییر و کمی ظرفیت برای به‌چالش‌کشیدن برنامه‌ریزی خودکارمان داریم و تقریباً همهٔ ما می‌توانیم با تمرین به‌نوعی عاقل‌تر و شادتر باشیم.

این کتاب مدرسهٔ رؤیایی و برنامهٔ درسیِ آرمانی‌ام است

چه‌چیزی این اطمینان غیرمنتظره را به سیاست‌گذاران داده است که حکومت‌ها می‌توانند مردم را خوشبخت‌تر کنند؟

(سیسرو می‌نویسد فلسفه به ما می‌آموزد که «پزشک خود باشیم»)

«خودت را بشناس»؛ «زندگی چیزی جز آن‌چه می‌پنداری نیست»؛ «میانه‌رو باش»؛ «آن‌چه برایت اتفاق می‌افتد مهم نیست، کاری که دررابطه‌با آن می‌کنی مهم است»؛ «ناخدای روحت باش»؛ «بدون اجازهٔ شما کسی نمی‌تواند به‌تان آسیب برساند»؛ «سختی چیزی است که شخصیتِ انسان‌ها را نشان می‌دهد»

دفعهٔ بعدی که در موقعیتی واقعاً دشوار و پراضطراب قرار دارید، به این توجه کنید که افراد نزدیک‌تان چطور به آن واکنش نشان می‌دهند. بعضی از افراد هراسان خواهند شد؛ زیرا آن‌ها روی جنبه‌هایی از موقعیت تمرکز می‌کنند که کنترلی بر آن ندارند، ولی دیگران آرامش خود را حفظ خواهند کرد و فوراً روی کاری تمرکز می‌کنند که می‌توانند در همین لحظه انجام دهند تا موقعیت را تغییر دهند و روی آن کنترل پیدا کنند. تاب‌آوری و سلامت روانی از این برمی‌آید که در یک موقعیت روی چیزی تمرکز کنیم که در کنترل و اختیار ماست، بدون این‌که خودمان را بر سر چیزی که در کنترل‌مان نیست به دیوانگی بکشانیم

عصب‌شناسان برای تواناییِ چشمگیرِ مغز انسان در تغییرِ خود واژه‌ای دارند: «انعطاف‌پذیری.» فیلسوفان کهن یونان و روم اولین مدافعان انعطاف‌پذیری بودند. به‌زبان فیلسوف رواقی اپیکتتوس: «هیچ‌چیز مهارپذیرتر از روح انسان نیست.»

فلسفه کارآموزی است؛ مجموعه‌ای از تمرین‌های روزانهٔ روانی و جسمی است که با انجام‌دادن آسان‌تر می‌شود. فیلسوفانِ یونانی اغلب به‌عنوان استعاره از ورزشِ ژیمناستیک استفاده می‌کردند: درست همان‌طور که عضلات‌مان را با تکرارِ تمرینات قوی می‌کنیم، «عضلات اخلاقی» مان را با تکرار تمرینات خاصی قوی می‌کنیم. بعد از کارآموزیِ کافی به‌صورت طبیعی احساسی درست را در موقعیتی درست تجربه می‌کنیم و کارِ درست را انجام می‌دهیم؛ فلسفه‌مان به «عادت» تبدیل می‌شود و به چیزی دست می‌یابیم که رواقیون آن‌را «جریان خوب زندگی» می‌نامند.

هیچ‌گاه افراد یک ملت، همگی، با یک شکل از خوشبختی موافق نخواهند بود. ب

«آشفتگی انسان‌ها از اتفاقات نیست، بلکه از نظرشان دربارهٔ آن اتفاقات برمی‌آید.»

بااین‌حال باور دارم برای‌مان بسیار مهم است که پیروز شویم و بعداً تا ابد از این نگران شویم که چه رفتار بدی داریم. در حال حاضر لازم است هیولای فعلی را پایین بکشیم.

بودجهٔ دولت‌ها به‌شدت کاهش یافته و پول تورم پیدا کرده است تا بانک‌های خصوصی را از ورشکستگی نجات دهد؛ همچنین به نظر می‌رسد تمام دولت‌های دنیا امیدوارند تغییرات اقلیمی به‌خودی‌خود از میان برود. در مواجهه با چنین نظامی، به نظر نمی‌رسد تصمیم به زندگی در چادر گزینهٔ احمقانه‌ای باشد.

سقراط می‌گفت بیش‌ترِ افراد در طول زندگی خواب‌گردی می‌کنند؛ چون هیچ‌وقت از خود نمی‌پرسند مشغول انجام چه کاری‌اند یا چرا آن‌را انجام می‌دهند. آن‌ها ارزش و باورهای والدین یا فرهنگ‌شان را برمی‌گیرند و آن‌را بدون هیچ چون‌وچرایی می‌پذیرند؛ ولی اگر از روی اتفاق، باورهای اشتباهی را بپذیرند، بیمارشان خواهد کرد.

چگونه اشتباه در کنترل ما را می‌رنجاند اپیکتتوس استدلال می‌کند بسیاری از رنج‌ها از این ناشی می‌شوند که دو اشتباه می‌کنیم: اول، سعی می‌کنیم کنترل حاکمیت مطلق خود را روی چیزی در محدودهٔ ۲ نشان دهیم؛ چیزی که در اختیار و کنترل‌مان نیست. سپس، زمانی که در کنترلش شکست می‌خوریم، احساس بیچارگی، بی‌اختیاری، عصبانیت، گناه، اضطراب، یا افسردگی می‌کنیم. دوم، مسئولیت محدودهٔ ۱، یعنی افکار و باورهای‌مان را که در کنترل‌مان هستند، برعهده نمی‌گیریم؛ درعوض، دنیای بیرون، والدین‌مان، دوستان‌مان، شریک زندگی‌مان، اقتصاد، محیط، یا سیستم طبقاتی را مسئول باورهای‌مان می‌دانیم و سپس دوباره کارمان به احساس ناراحتی، بیچارگی، فریفتگی، بی‌اختیاری و ناتوانی در برابر شرایط بیرونی می‌کشد.

«آشفتگی انسان‌ها از اتفاقات نیست، بلکه از نظرشان دربارهٔ آن اتفاقات برمی‌آید.»

می‌توانستم از خودم بپرسم: «چرا همه باید تأییدم کنند؟ آیا این کار واقع‌بینانه است؟ شاید بتوانم خودم را بپذیرم.