بریده‌هایی از کتاب نامه امام صادق به شیعیان

مؤمن به خیرخواهیِ خدا نسبت به خود ایمان دارد.

یا رب! کمکم کن!

خودتان را در دنیا بر بلا شکیبا سازید

مبادا زبانتان را به گفتار دروغ و تهمت و گناه و دشمنی آلوده سازید

بر شما باد بر آرامش و وقار و سکون، و بر شما باد بر شرم و حیا، و از آنچه مردمان شایسته پیش از شما دوری کرده‌اند شما هم دوری کنید.

«ظاهر گناه و باطن آن را ترک کنید

رضای الهی با اطاعت از فرستادگان خدا یعنی پیامبر و امامان علیهم‌السلام به دست می‌آید، و هر کس این پایه را نداشته باشد نوبت به شفاعت او نمی‌رسد.

خدای تعالی شما را به داشتن حقیقت گرامی داشته، و شما را به راه حق بصیرت داده، ولی آنان را شایسته آن ندانسته است.

شیعیان آن عصر به خوبی قدر چنین نعمتی را دانستند، و خواسته‌های امامشان درباره این نامه را به صورت جدی به اجرا گذاشتند. تا آنجا که این نامه را در جانمازهای خود در خانه‌هایشان گذاشته بودند، و وقتی از نماز فراغت می‌یافتند آن را مطالعه می‌کردند. اکنون نوبت ماست که بار دیگر پاکت این نامه اماممان را باز گشایی نماییم، و آن را بر سر و چشم خود بگذاریم، و این پیام پدرانه را با اشک شوق بخوانیم، و با تمام وجود آماده عمل بدان شویم.

هر کس دوست دارد خدا را دیدار کند در حالی که به راستی و حقیقت مؤمن باشد، باید خدا و رسول را و آنان که ایمان آورده‌اند را دوست داشته باشد و به درگاه خدا از دشمنان ایشان بیزاری جوید، و در برابر آنچه از فضیلت و برتری آنها به او می‌رسد تسلیم گردد، زیرا درک فضل آنان را نکند فرشته مقربی و نه پیامبر مرسلی و نه پایین‌تر از آنها. مگر نشنیده‌اید آنچه را خدا در فضیلت پیروان با ایمان ائمه هدی علیهم‌السلام فرموده: «اینان با کسانی هستند که خدا موهبتشان داده از پیامبران و صدیقین و شهیدان و صالحین، و چه نیکو رفیقانی هستند». این است یکی از وجوه فضیلت پیروان امامان تا چه رسد به خود ایشان و فضیلتی که دارند.

وَ إِیاکمْ وَ مَا نَهَاکمُ اللّه‌ُ عَنْه أَنْ تَرْکبُوه، وَ عَلَیکمْ بِالصَّمْتِ إِلاّ فِیمَا ینْفَعُکمُ اللّه‌ُ بِه مِنْ أَمْرِ آخِرَتِکمْ، وَ یأْجُرُکمْ عَلَیه. مبادا آنچه خدا نهی فرموده مرتکب شوید، و بر شما باد به سکوت مگر در چیزهایی که خداوند شما را در کار آخرتتان بدان سود و پاداش دهد.

زبان مشکل بزرگ بشر است که مهار آن منافع بسیاری به همراه دارد، چه در دنیا و چه در آخرت.

مؤمن اضافه بر ناملایمات دنیا، پرونده‌ای برای تحمل فشارهای دشمنان دینش دارد. ایمان کامل نمی‌شود جز با تحمل آن طعنه‌ها و آزارها و تکذیب‌های اعداء اللّه‌، و باید مؤمن آماده چنین امتحانی باشد.

بر شما باد به پیروی از راه هدایت صالحان و وقار و آرامش آنها و بردباری، و فروتنی و پارسایی آنان از محرمات خدا، و راستی و وفا و کوششی که برای خدا در کار اطاعت او داشته‌اند

خدا را بسیار بخوانید، زیرا خداوند خوش دارد که بندگان با ایمانش او را بخوانند و به آنها وعده اجابت داده است. خداوند دعای مؤمنان را در روز قیامت به صورت عملی برای آنان می‌آورد که برای رفتن به بهشت به وسیله آنها بر اعمالشان بیفزاید. پس بسیار یاد خدا کنید به هر اندازه که می‌توانید در هر ساعتی از ساعت‌های شب و روز که باشد، زیرا خداوند دستور فرموده که زیاد او را یاد کنید. خدا نیز یاد می‌کند هر بنده‌ای از مردمان با ایمان را که او را یاد کند، و بدانید که هیچ یک از بندگان با ایمان خدا را یاد نکند جز آنکه خداوند او را به نیکی یاد کند.

مبادا بر یکدیگر حسد نمایید، زیرا ریشه کفر حسد است.

پس از خدا بترسید و زبان‌هایتان را جز از کلام خیر باز دارید. مبادا زبانتان را به گفتار دروغ و تهمت و گناه و دشمنی آلوده سازید، زیرا اگر زبان خود را از آنچه خدا خوش ندارد و از آن جلوگیری کرده باز دارید بهتر است نزد خداوند از اینکه زبان خود بدان بیالایید، چون لغزش زبان در آنچه ناپسند خداست و از آن جلوگیری فرموده، برای بنده باعث سقوط او نزد خداوند می‌شود

بدانید که ایمان نیاورد بنده‌ای از بندگان خدا مگر اینکه راضی باشد از خداوند در باره آنچه خدا نسبت به او انجام داده و با او رفتار کرده، چه مورد پسند او باشد و چه نباشد؛ زیرا خداوند نسبت به کسی که بردبار و خشنود از او باشد جز آنچه صلاح و شایسته او باشد انجام نمی‌دهد، و همان که خدا مقدر کرده برای او بهتر است از آنچه مورد پسند خود او باشد یا آن را خوش نداشته باشد.

خواسته‌های امام علیه‌السلام درباره نامه امام علیه‌السلام با دلسوزی تمام این نامه را نوشته و آن را «ادب نامه اهل بیت علیهم‌السلام» اعلام کرده و فرموده‌اند: «هَذَا أَدَبُنَا أَدَبُ اللّه‌». سپس از شیعیان شش درخواست کرده‌اند، که درباره این نامه مراعات کنند: ۱. به محتوای آن ایمان داشته باشند. ۲. در آن دقت کنند و مطالب آن را بین خود مورد مذاکره قرار دهند. ۳. بدان عمل کنند تا آثار آن را در زندگی خود نشان دهند. ۴. از آن نسخه برداری کنند و آن را به دست یکدیگر برسانند. ۵. هر از چند گاه بدان مراجعه کنند و بار دیگر آن را مطالعه کنند و آن را به فراموشی نسپارند. ۶. مبادا آنچه به صرفه آنهاست عمل کنند، و آنچه با هواهای نفسانی موافق نیست کنار گذارند!

بر شما باد بر آرامش و وقار و سکون، و بر شما باد بر شرم و حیا، و از آنچه مردمان شایسته پیش از شما دوری کرده‌اند شما هم دوری کنید.

با اهل باطل مدارا کنید و ستمشان را تحمل کنید، و مبادا با آنها ستیزه جویی کنید. هنگام نشست و برخاست و و همنشینی و گفتگو با آنان راه تقیه را پیشه کنید، چرا که از مجالست و همنشینی و رو در رو شدن با آنها ناچارید.

مبادا آنچه خدا نهی فرموده مرتکب شوید، و بر شما باد به سکوت مگر در چیزهایی که خداوند شما را در کار آخرتتان بدان سود و پاداش دهد.

هر گاه خدا خیر بنده‌ای را نخواهد او را به خودش واگذار می‌کند و سینه‌اش تنگ و پریشان می‌شود. پس اگر سخن حقی بر زبانش جاری گردد قلبش با آن همراه نیست، و چون دل بدان ندهد خداوند توفیق عمل بدان سخن را به او ندهد.

اگر نبود که خدای تعالی شر آنها را از شما دفع می‌کند، آنان به شما یورش می‌بردند. آن دشمنی و خشمی که از شما در دل دارند بیش از آن است که به روی شما آورند. شما با آنها در یک مجلس جمع می‌شوید، ولی ارواح شما با آنها متفاوت است و با هم جمع نمی‌شود. هرگز شما آنان را دوست ندارید و آنها نیز شما را دوست ندارند. خدای تعالی شما را به داشتن حقیقت گرامی داشته، و شما را به راه حق بصیرت داده، ولی آنان را شایسته آن ندانسته است. پس با آنها سازش ظاهری داشته باشید و بر رفتارشان صبر کنید، که آنها سازش با شما را تحمل نمی‌کنند و بر هیچ چیزی شکیبایی ندارند. حیله و نیرنگشان وسوسه‌هایی است که برخی از آنها در دل برخی دیگر می‌اندازند؛ چون این دشمنان خدا اگر بتوانند شما را از راه حق باز می‌دارند، ولی خداست که شما را از شر آنها نگه می‌دارد.

پس از خدا بترسید و زبان‌هایتان را جز از کلام خیر باز دارید. مبادا زبانتان را به گفتار دروغ و تهمت و گناه و دشمنی آلوده سازید، زیرا اگر زبان خود را از آنچه خدا خوش ندارد و از آن جلوگیری کرده باز دارید بهتر است نزد خداوند از اینکه زبان خود بدان بیالایید، چون لغزش زبان در آنچه ناپسند خداست و از آن جلوگیری فرموده، برای بنده باعث سقوط او نزد خداوند می‌شود و مورد خشم خدا و کری و کوری و گنگیِ او در روز قیامت است. در نتیجه چنان شوید که خدا فرموده: «کر و لال و کورند و باز نگردند» یعنی سخن نگویند، «و به آنها اجازه ندهند تا عذر خواهی کنند».

مبادا شیفته چیزی شوید که خداوند بر شما حرام کرده، زیرا هر کس پرده حرمت خدا را در این دنیا بدرد خداوند میان او و بهشت و نعمت‌ها و خوشی‌ها و مقام ارجمند پایدار و دائمی آنجا که برای اهلش مقرر شده، برای همیشه جدایی می‌افکند.

واعْلَمُوا أَنَّ الإِسْلامَ هُوَ التَّسْلِیمُ والتَّسْلِیمَ هُوَ الإِسْلامُ؛ فَمَنْ سَلَّمَ فَقَدْ أَسْلَمَ؛ ومَنْ لَمْ یسَلِّمْ فَلا إِسْلامَ لَه.

اگر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله از مردم برای امامت در غدیر عهد و پیمان گرفته، پس چگونه با رأی مردم خلیفه انتخاب می‌کنند؟ این تناقض آشکار است!

کسی که از مقدرات خدا راضی نباشد اعتقادش به خدا ضعیف است، چرا که خدا جز خیر بنده‌اش چیزی مقدر نمی‌کند. اگر تمام خیر را از درگاه خدا می‌خواهیم چه راهی جز صبر به ضمیمه رضایت می‌توانیم داشته باشیم؟

هرگز به خیری از جانب خدا نمی‌توان رسید جز با پیروی از خدا و بردباری و رضایت زیرا بردباری و خشنودی قسمتی از پیروی خداست. این را هم بدانید که ایمان نیاورد بنده‌ای از بندگان خدا مگر اینکه راضی باشد از خداوند در باره آنچه خدا نسبت به او انجام داده و با او رفتار کرده، چه مورد پسند او باشد و چه نباشد؛ زیرا خداوند نسبت به کسی که بردبار و خشنود از او باشد جز آنچه صلاح و شایسته او باشد انجام نمی‌دهد، و همان که خدا مقدر کرده برای او بهتر است از آنچه مورد پسند خود او باشد یا آن را خوش نداشته باشد.