بریده‌هایی از کتاب از چشمه‌ی خورشید

کسی که چهل ساله شود و خیر او بر شرّ غالب نباشد بداند که به آتش می‌رود.

خلبان جنگندهٔ امریکایی که نخستین بمب اتمی را در روزهای پایانی جنگ دوم بر خاک ژاپن، روی هیروشیما، افکند، حدود شش سال پیش در ۸۱ سالگی درگذشت. روز ۶ ماه اوت ۱۹۴۵ که تامس فربی Thomas Wilson Ferebee پرواز مرگبار خود را با هواپیمای B-۲۹ بر فراز ژاپن انجام داد، ۲۶ ساله بود، اما درجهٔ سرگردی و سابقهٔ ۶۴ مأموریت جنگی داشت. فربی که در سال ۱۹۷۰ از نیروی هوایی ممالک متحده بازنشسته شد گفته بود که هرگز برای این مأموریت هولناکش احساس گناه و عذاب وجدان نکرده است.

یکی از مایه‌های فساد اقتصادی، یا از آثار آن، رویهٔ جاافتاده‌ای در وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اداری است که آماکوُداری،‌ یعنی نزول از آسمان، خوانده می‌شود. برابر این سنت ناپسندیده، منصب‌داران و بلندپایگان وزارتخانه‌ها خود را زودتر بازنشسته می‌کنند تا به کارِ نان و آب‌دارِ شرکت‌های اقتصادی که فعالیتشان با این دستگاه‌ها سروکار دارد بپیوندند و اینجا با بهره‌گیری از تجربه و ارتباطات خود پیشرفت کارِ این شرکت‌ها را برای گرفتن مقاطعه‌های چرب و شیرین برای طرح‌هایی که پول آن از بیت‌المال می‌آید آسان کنند

دوستان کرایه‌ای پدیدهٔ تازه و رو به گسترش در ژاپن، بنگاه‌های دوست‌یابی برای شرکت در جشن عروسی مشتریان است. عروس یا داماد می‌توانند به اینها سفارش بدهند که برای جشن عروسی‌شان «مدعوّ» دوست یا خویشاوندنما بفرستند. شمار شرکت‌های تجاری که چنین سفارش‌ها را انجام می‌دهند به بیش از ۳۰ رسیده است. عروس یا داماد از اینها می‌خواهند که برای جشن عروسی‌شان کسانی را با سن و سال و ظاهر مناسب به نام دوست و مهمان آنها بفرستند، تا در برابر خانواده و کسان شریک تازهٔ زندگی‌شان کم نیاورند.

یکی از این شعرها، ساختهٔ سوُ تاکاهاشی از دبیرستان ایالتی اوروکُو در اوکیناوا، می‌گوید: پروردگار این زمین را گرد آفرید پس نمی‌توان کسی را در بن بستی گرفتار کرد

دربار می‌گوید که چندی است که درخواست امپراتور و ملکه را بر چهار محور بررسی می‌کند، که همانا به گور نهادن خاکستر آنها به جای جسدشان، ساده و کوچک بودن مقبره، سپردن خاکستر هر دوی آنها در یک گور، و ساده کردن تشریفات تشییع و تدفین و ترحیم تا نزدیک حدِ معمول برای عامهٔ مردم است. مردم و رسانه‌های ژاپن و ناظران و پژوهندگان از این خواست و پیشنهاد امپراتور و ملکه استقبال کرده و آن را نشانه‌ای از بینش آنها و همراه شدنشان با ضرورت های زمانه دانسته‌اند.

«ژاپنی‌ها آسان‌تر از اقوام دیگر زبان به عذرخواهی می‌گشایند، چرا که فرهنگ آنها بر تعامل و تعادل در روابط انسانی تأکید دارد. از این‌رو عذرخواستنشان کاری از سر توجه و دلسوزی نسبت به دیگران است، نه تنبّه و پذیرفتن خطای خود.» به گفتهٔ کسانی دیگر از محققان، از آنجا که این عذرخواهی‌ها لزوماً به معنی جبران کار و رفتار نابجا نیست، تأکید آنها در این بیان بیش‌تر بر الفاظ است تا بر محتوا. چنین است که عذرخواهی‌ها، که در محیط و روابط داخلی و ملی معتاد و مرسوم است، در روابط با دیگران بیش‌تر مایهٔ سوءتفاهم می‌شود تا رفع و رجوع قضیه و حل مسأله.

چندی پیش رئیس یک شرکت بزرگ و معروف اتوموبیل‌سازی ژاپن در پی بالا گرفتن جنجال پنهان کردن نقص فنی خودروهای این شرکت، که به شماری تصادف‌های مرگبار جاده‌ای نیز انجامیده بود، دستگیر شد. وزیر ساختمان ژاپن گفت که دولت از این پس از این شرکت ماشین و خودرو نخواهد خرید. رئیس این شرکت در چند سالهٔ گذشته پی‌درپی انکار می‌کرد که تصادف‌ها نتیجهٔ نقص در ساخت خودروها باشد، و می‌گفت که صاحبان این وسایل آن را خوب نگهداری و تعمیر نکرده‌اند.

تفاخر فروختن و خریدن کار انگلوساکسون است، چنان که تردید دارم که هیچ زبانی جز انگلیسی الفاظی برای این عناوین و تعارف‌ها داشته باشد.

در حرکت با پلهٔ برقی رسم این است که در سوی راست پله بایستند و مسیر سمت چپ آزاد باشد تا کسانی که در رفتن شتاب دارند بتوانند از آن سو تند بگذرند؛ و سدّ کردن این سمت، بخصوص در ایستگاه‌های قطار، از آداب‌دانی دور است.

در میان موج بحران‌های مالی آغاز دههٔ ۱۹۹۰، عذرخواهی مؤسسه‌های مالی و بانک‌های دست‌اندرکار و منشأ این گرفتاری بیش‌تر قالبی و به این عبارت بود: «از اینکه خاطر مردم و وضع بازار را مشوب کرده‌ایم پوزش می‌خواهیم!» شماری از مدیران این دستگاه‌ها با حرکتی نمایشی از مقام خود استعفا کردند، اما در مقام «رایزن» و با حقوق بالا در همان دستگاه ماندند. کمتر کسی از ناظران صداقت آنان را باور داشت، یا آن را نشانهٔ پایان سوء جریان گسترده در دنیای کسب و کار می‌دانست. بازتاب مقام‌های بالای حکومت هم که مسؤول نظارت بر دستگاه‌های مالی‌اند عاری از صراحت و صداقت بود، چنان‌که وزیر مالیهٔ وقت که با قبول قصور دستگاه خود استعفا کرد چندی بعد در مقام نخست‌وزیر به عرصهٔ سیاست بازگشت.

برابر رسمی که در سیاست ژاپن، بویژه در رویه حزب حاکم محافظه‌کار، معمول شده، فرزند و در مواردی کسی دیگر از خویشان نزدیک سیاستمداری که به سن کهولت رسیده یا درگذشته است به اعتبار شهرت و نفوذ او و بی آن که خود مایه و کفایتی چندان داشته باشند بآسانی جای او را می‌گیرد، و جایگاه‌های انتخابی به مقام‌های موروثی بدل می‌شود. چند سال پیش که نخست‌وزیر وقت ژاپن بناگاه در حین تصدی درگذشت، دختر او که داشت در یکی از دانشگاه‌های خارج درس می‌خواند چُست و چالاک آمد و با حمایت حزب حاکم به جای پدر وارد مجلس قانونگذاری شد.

به کدام بیش‌تر اعتماد و اعتقاد دارید ۱ ـ نخست‌وزیر ژاپن (در آمریکا، رئیس‌جمهور) ۱.۹ (۳۳.۰)

دزد نویسنده امروز، ۱ فوریه ۲۰۰۷، مردی را دستگیر کردند که می‌گوید هدف او نویسنده شدن است و در ۱۲ ماه گذشته ۶۰۰ جلد کتاب از هشت کتابخانه عمومی دزدیده است. توی خانه و ماشین او صدها جلد کتاب پیدا کردند. شمار فراوان کتاب‌هایی که او در مدتی کوتاه از کتابخانه‌ها گرفته و خوانده بود بی‌سابقه بود.