بریده‌هایی از کتاب حرفه؛ داستان نویس ۱

کلمه‌های یک داستان مدرن ممکن است ظروف سفالی قابل استفاده‌ای باشند که مثل طلا برق می‌زنند، مثل کلمه‌های داستان‌های اسکات فیتزجرالد و ممکن است پرِ آتش‌بازی باشند، مثل کلمه‌های داستان‌های ویلیام فاکنر

نویسنده باید اول از همه خودش داستان را باور کند.

همهٔ ما زیر پوسته‌های پیش‌داوری، ارزش‌های نادرست، بیهودگی و عقاید خودبینانه پنهان شده‌ایم. وقتی بتوانید جای ناراحت شدن فکر کنید، عناصر حیاتی را برای تبدیل شدن به نویسنده‌ای خوب در اختیار خود قرار خواهید داد.

اگر می‌خواهید این چالش را تجربه کنید و داستانی آن‌قدر قدرتمند روی کاغذ بیاورید که بتواند با تلویزیون، سینما و رادیو رقابت کند و توجه خواننده‌ای را که از همه‌سو مورد هجوم است، جلب کند، باید صرفه‌جویی را تمرین کنید.

باید بتوانید در هر مکانی که داستان‌تان آن‌جا اتفاق می‌افتد، زندگی کنید. هوای آن مکان کلمه است

اولین قاعده برای نویسنده‌های تازه‌کار، بسیار ساده، بی‌دردسر و حتا لذت‌بخش است: قبلِ این‌که شروع به نوشتن کنید، بخوانید؛ هم داستان کوتاه و هم رمان. تا حد مستی داستان بخوانید.

نویسنده باید اول از همه خودش داستان را باور کند.

«هنر داستان‌نویسی، هنر کوتاه‌نویسی است»

مجموعهٔ حرفه: داستان‌نویس ترجمه‌ای است از مجموعهٔ Handbook of Short Story Writing. در این مجموعهٔ چهارجلدی، مقاله‌های مستقلی از نویسنده‌ها، منتقدان و مدرسان ادبیات داستانی گردآوری شده است. جلد اول مجموعه به عنوان یک مدخل دربارهٔ «اهمیت داستان»، «نویسندگی به عنوان حرفه» و «ایده‌پردازی» بحث می‌کند. در جلد دوم و سوم مجموعه مسائل تکنیکی به بحث گذاشته می‌شوند و نویسنده‌های مقاله‌ها به شکلی عملی و با مثال‌ها و نمونه‌های قابل درک تلاش می‌کنند تا عناصر داستان را به مخاطب معرفی و چگونگی ساخت‌وپرداخت‌شان را در داستان تشریح کنند. «پی‌رنگ»، «شخصیت‌پردازی» و «زاویه‌دید» مباحث جلد دوم مجموعه را تشکیل می‌دهند و در جلد سوم نیز «صحنه‌پردازی»، «تغییر وضعیت و موقعیت»، «گفت‌وگو» و «توصیف» به بحث و بررسی گذاشته می‌شوند. در جلد چهارم مسائل تکمیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد: ساخت‌وپرداخت «اول، وسط و آخر» داستان، «شگردهای مغفول»، «بازنویسی» و «فروش داستان».

پیش از شروع داستان می‌توانید چند مانع در ذهن‌تان بسازید و به کمک آن‌ها از صرف زمان زیاد برای ویرایش داستان‌تان جلوگیری کنید.

یکی از راه‌های به دست آوردن ایده‌های داستانی این است که همیشه دفترچه‌ای همراه خود داشته باشید و مطالب مجله‌ها و روزنامه‌ها، فکرهاتان، مشاهدات‌تان و هر چیز ثبت‌کردنی دیگر را در آن یادداشت کنید. سعی کنید به این کار عادت و در ذهن‌تان نهادینه‌اش کنید. این‌ها مواد اولیه‌اند. سانسورشان نکنید. جلوشان را نگیرید. بعداً می‌توانید بروید سراغ‌شان، از میان‌شان خوب‌ها را انتخاب کنید، و بقیه را دور بریزید.

بیشتر و پیش‌تر از این‌ها به‌نظر می‌رسد آن‌چه نمی‌گذارد ادبیات داستانی ایرانی در جهتی درست رشد کند و به بلوغ نزدیک شود، سنت نادرستی است که می‌گوید «برای داستان نوشتن یه قلم و کاغذ کافیه»

«اگر نوشتن داستانی برای خودتان ملال‌آور نباشد، خواندنش هم برای دیگران ملال‌آور نخواهد بود.»

آن‌قدر دلم می‌خواست بنویسم که گاهی حتا به دروغ به دیگران می‌گفتم داستانی نوشته‌ام. این نکته‌ای است که به من یادآوری می‌کند همهٔ نویسنده‌ها دروغ‌گوهایی غریزی هستند. یک نویسنده مدام به دیگران می‌گوید داستانی نوشته، در حالی‌که فقط دربارهٔ آن فکر کرده است. در واقع فکر کردن دربارهٔ داستان و عطش برای نوشتنش آن‌قدر ذهن نویسنده را درگیر می‌کند که بالأخره او وادار می‌شود درباره‌اش دروغ بگوید.»

نویسنده مثل مقامی روحانی یا جادوگر یا حتا دانشمندی است که مجذوب معناهایی می‌شود که در ورای ظواهر نهفته است. کشف این معناها کار بسیار باشکوهی است.

چرا داستان می‌نویسی؟ برای پیدا کردن معانی پنهان زندگی

نوشتن فرار از واقعیت نیست، غوطه خوردن در آن است. او تأکید می‌کند نویسنده کسی است که به دنیا امید دارد، انسان بدون امید نمی‌تواند داستان بنویسد.

زندگی باید آموزشی مدام برای نویسنده باشد. او باید یاد بگیرد که هر لحظه از زندگی را بقاپد.

تا وقتی نویسنده‌ای به موفقیت نرسیده، هیچ‌کس دوست ندارد مثل او باشد.

معلم‌های بالزاک او را بچهٔ خنگی می‌دانستند. خانواده‌اش به او گرسنگی می‌داد تا تسلیم شود و فعالیت ادبی‌اش را کنار بگذارد. وقتی نمایش‌نامهٔ منظومش را که نتیجهٔ دو سال کار سخت و مداوم بود، با افتخار برد و برای خانواده‌اش خواند، آن‌ها حین خواندن او خمیازه کشیدند.