بریده‌هایی از کتاب سفر به دور اتاقم

خوشا به حال آن‌که دوستی می‌یابد که قلب و ذهنش با قلب و روح او همنواست، دوستی که به‌واسطهٔ شباهت سلیقه، احساس و دانسته‌هایش به او می‌پیوندد، دوستی که در بند جاه‌طلبی یا منافع شخصی نیست، موجودی که سایه‌سار درختی را به دبدبه و کبکبهٔ دربار ترجیح می‌دهد! خوشا به حال کسی که دوستی دارد!

بزرگ‌ترین هنر انسان نابغه این است که حیوان وجود خویش را خوب تربیت کند، چنان‌که او بتواند به‌تنهایی از عهدهٔ کار خود برآید. در کنار آن، اگر روح موفق شود خود را از بار این ملازم دردسرساز رها کند، می‌تواند تا آسمان‌های برین بالا رود.

بگریز دختر چوپان، شتابان گله‌ات را به پیش بران، خود را در متروک‌ترین و دوردست‌ترین دخمه‌ها نهان کن. بر این زمین غم‌زده دیگر نشانی از آسایش نیست.

به‌راستی آیا می‌توان موجودی را یافت چنان بیچاره و منزوی که حتی آلونکی هم نداشته باشد تا در آن عزلت گزیند و از چشم مردمان پنهان شود؟

خوشا به حال آن نقاشی که عشق به چشم‌اندازها او را یکه و تنها راهی گشت وگذار می‌کند، نقاشی که می‌داند چگونه حس اندوهی را که جنگلی دلگیر یا گذرگاهی متروک بر دلش می‌اندازد به روی بوم ترسیم کند! مخلوقات او از طبیعت تقلید می‌کنند و آن را بازمی‌آفرینند. او دریاهایی نو و غارهایی تاریک و بیگانه با آفتاب خلق می‌کند. به فرمان او، بیشه‌زارانی سرسبز از هیچ سربرمی‌آورند و تصویر لاجورد آسمان در آینهٔ تابلوهایش می‌افتد. او به هنرِ آشفتن بادها آراسته است و می‌داند چگونه توفان‌ها را به غرش درآورد.

کاش آینه‌ای اخلاقی ابداع شود تا همهٔ آدمیان بتوانند خود را با تمام معایب و محاسن خویش درونش ببینند.

شما در هرلحظه از زندگی‌تان لذتی را از کف می‌دهید، بی‌آن‌که حکمتی به کف آرید. پس مرحمت کنید و در این سفر همراهم شوید. ما گلچین‌گلچین پیش می‌رویم و در مسیر سفرمان به ریش مسافرانی می‌خندیم که رم و پاریس را دیده‌اند. هیچ مانعی نمی‌تواند متوقفمان کند. و ما شادمانه تسلیم قوهٔ خیال خویش می‌شویم و تا هرجا که خوش داشته باشد از پی‌اش می‌رویم.

کدام نمایش بیش از بستر من، که گاه در آن خود را به دست فراموشی می‌سپارم، قوهٔ خیال را بیدار می‌کند و اندیشه‌های دلنشین را در ذهن برمی‌انگیزد؟ جناب خوانندهٔ معمولی، هیچ هراسی به دل راه ندهید، اما آیا می‌توانم از کامگاری آن عاشقی بگویم که برای نخستین بار همسری خوددار را در همین بستر در آغوش می‌فشرد؟ لذتی وصف‌ناپذیر که بنده از بخت گمراه هرگز آن را نچشیده‌ام! آیا در بستری مثل این نیست که مادری، مست از شادی زایش پسر خویش، دردهایش را از یاد می‌برد؟ در همین بستر است که لذایذ شگفت، میوه‌های خیال و امید به سراغمان می‌آیند تا ما را منقلب کنند. باری، ما نیمی از زندگی خود را در همین فراغتگاه دلپذیر می‌گذرانیم تا رنج‌های نیمهٔ دیگر زندگی را از یاد ببریم.

مگر حظی گواراتر از این هم هست که آدمی هستی خویش را چنین بگستراند و زمین و آسمان را به تسخیر خود درآورد و کم وبیش وجود خویشتن را مضاعف کند؟

بگریز دختر چوپان، شتابان گله‌ات را به پیش بران، خود را در متروک‌ترین و دوردست‌ترین دخمه‌ها نهان کن. بر این زمین غم‌زده دیگر نشانی از آسایش نیست.

ای کسانی که به زیر سلطهٔ امپراتوری عشق می‌روید یا پیش از این رفته‌اید، بدانید که او نیزه‌های خود را در برابر همین آینه تیز می‌کند و اندیشهٔ ستم‌پیشگی‌های خویش را همان‌جا در سر می‌پرورد.