بریده‌هایی از کتاب پاسخ های کوتاه به پرسش های اساسی

نتیجه‌ای که او می‌گیرد این است که چون مهبانگ، لحظهٔ آغاز زمان است و پیش از مهبانگ زمان معنایی ندارد، بنابراین خدا وقت نداشته تا بتواند جهان هستی را خلق کند. آنگاه که هاکینگ دیدگاه‌اش را پیش پاپ مطرح می‌کند، پاپ در پاسخ او می‌گوید خدا پیش از مهبانگ داشته دوزخ را برای آنانی که چنین پرسش‌هایی را مطرح می‌کنند، آماده می‌کرده است.

پس چگونه است که عدّه‌ای از هستی یا نیستی چیزی به پیچیدگی خدا حرف می‌زنند، خدایی که خود از اسرار حل‌ناشدنی جهان هستی است. خوانندهٔ تیزبین باید بداند که همهٔ حرف‌های دانشمندان، آنگاه که از قلمرو علم فراتر می‌روند، چه بسا اساس منطقی نداشته باشند. در پندار نمی‌گنجد که جهان هستی، با این همه شکوه، ظرافت، و پیچیدگی، معماری توانا نداشته باشد.

بیشتر مواقع علمی- تخیلی امروز، علم واقعی فردا است.

بنابراین به یاد بسپارید که ستارگان را بنگرید، نه سرتان را به زیر بگیرید و پاهای‌تان را ببینید. بکوشید به هر آنچه می‌بینید معنا ببخشید و از آنچه جهان را هستی می‌بخشد در شگفت آیید. زندگانی هر اندازه هم مشکل باشد، کاری خواهد بود که شما بتوانید انجام دهید و در آن کامیاب شوید. مهم این است که هرگز تسلیم نشوید. افسار خیال‌پردازی را رها کنید. آینده را بسازید.

جهان در حال انبساط نقش خالق هستی را انکار نمی‌کند بلکه بر این که خالق چه زمانی جهان را آفریده باشد، حدّ و مرزی قائل می‌شود.» هاکینگ جایی می‌گوید خدا هست و جایی دیگر می‌گوید خدا نیست

خود هاکینگ از واپسین نظریه‌ای به نام نظریهٔ M صحبت می‌کند که در آن طبیعت یازده بُعد دارد و شرح می‌دهد که به خاطر تاب‌خوردگی بیش‌از اندازهٔ هفت بُعد آن، ما قادر نیستیم این هفت بُعد را تجربه کنیم.

امروزه ما ابزار بزرگتری برای کشف داریم، از جمله شتاب‌دهنده‌های ذره‌ای، اَبَرکامپیوترها، تلسکوپ‌های فضایی، و آزمایش‌هایی چون پژوهش‌های آزمایشگاه رصدخانهٔ امواج گرانشی تداخل‌سنج لیزری. با وجود این، خیال‌پردازی هم‌چنان یکی از قدرتمندترین ابزار ماست. با خیال‌پردازی می‌توانیم به هر نقطه از فضا و زمان که خواستیم برویم. با خیال‌پردازی می‌توانیم آنگاه که با خودرو رانندگی می‌کنیم یا در میهمانی در حالی که تظاهر می‌کنیم داریم به حرف‌های خسته‌کنندهٔ کسی گوش می‌دهیم، در ذهن‌مان شاهد پدیده‌های شگفت‌انگیز طبیعت باشیم.

آنگاه که انسان با امکان مرگ زودرس روبروست، پی می‌برد که کارهای زیادی دارد و نمرده باید انجام‌شان دهد.

حال دانشمندی چون استیون هاکینگ را در نظر بگیرید که به قول خودش بعداز اینشتین، سرشناس‌ترین دانشمند قرن بیستم است

هرگاه بدانیم که شیء چگونه کار می‌کند، خواهیم توانست آن را به کنترل درآوریم.

برای درک سیاهچاله‌ها باید از گرانش شروع کنیم. گرانش را نظریهٔ نسبیت عام اینشتین توصیف می‌کند که فزون بر نظریهٔ فضا و زمان، نظریهٔ گرانش نیز هست. بر رفتار فضا و زمان، دسته معادلاتی به نام معادلات اینشتین حاکم است که اینشتین در سال ۱۹۱۵ آن‌ها را گزارش کرد. هر چند گرانش ضعیف‌ترین نیروهای شناخته‌شدهٔ طبیعت است، اما دو برتری ویژه بر نیروهای دیگر دارد. نخست این که بلندبُرد است. خورشید که ۱۴۹ کیلومتر از ما دور است زمین را روی مدارش نگه می‌دارد، و مرکز کهکشان که با خورشید در حدود ۱۰.۰۰۰ سال نوری فاصله دارد خورشید را روی مدارش نگه می‌دارد. دومین برتری گرانش این است که همواره جاذبه‌ای است، بر خلاف نیروی الکتریکی که هم جاذبه‌ای و هم دافعه‌ای است. این دو ویژگی به این معنی است که برای ستارگان بسیار سنگین، جاذبهٔ گرانشی میان ذرات می‌تواند بر همهٔ نیروهای دیگر چیره شود و سبب رُمبش گرانشی شود.

از تجربهٔ روزمره می‌دانیم که با گذشت زمان همه چیز رو به بی‌نظمی و آشوب می‌رود. این مشاهدهٔ ما قانون خود را دارد که قانون دوم ترمودینامیک است. این قانون می‌گوید که مقدار کل بی‌نظمی، یا آنتروپی، با گذشت زمان همیشه افزایش می‌یابد. با وجود این، این قانون به مقدار کل بی‌نظمی اشاره دارد. نظم هر سامانه‌ای را می‌توان به بهای افزایش بیشتر بی‌نظمی محیط آن، افزایش داد. آنچه گفتیم چیزی است که در هر موجود زنده رخ می‌دهد. می‌توانیم حیات را سامانهٔ نظم‌یافته‌ای تعریف کنیم که بر خلاف تمایلی که به بی‌نظم شدن دارد می‌تواند هم‌چنان به تکامل خود ادامه دهد و تولیدمثل کند. بنابراین این سامانه قادر است سامانه‌های نظم‌یافتهٔ مشابه و مستقلی را بسازد.

خوانندهٔ تیزبین باید بداند که همهٔ حرف‌های دانشمندان، آنگاه که از قلمرو علم فراتر می‌روند، چه بسا اساس منطقی نداشته باشند.

آنجا که حیات باشد، امید هست.

در حال حاضر، جای دیگری نداریم که به آنجا برویم، اما در درازمدت نباید هم و غم‌مان را به زمین یا تنها یک سیاره معطوف کنیم. یگانه امید من این است که پیش از این که تصمیم بگیریم کجا برویم، باید بیاموزیم که چگونه از زمین بگریزیم. ما ذاتاً کاشف بوده‌ایم. کنجکاوی به ما انگیزه می‌دهد و این یکی از صفات منحصربه‌فرد ماست. همین کنجکاوی بود که به ما انگیزه داد تا اقصا نقاط زمین را زیر پا بگذاریم و ثابت کنیم زمین تخت نیست و همین غریزه است که ما را با سرعتی خیالی راهی ستارگان می‌کند تا در آن‌ها سکونت‌گاهی برای خود پیدا کنیم.

آنگاه که کودکی بیش نبودی، چه رؤیایی داشتی، آیا رؤیایت به واقعیت پیوسته است؟ می‌خواستم دانشمند بزرگی شوم. اما در مدرسه دانش‌آموز خوبی نبودم و به زحمت می‌توانستم بالاتر از متوسط باشم. درس‌خواندنم بی‌نظم و دست‌خطم خیلی خوب نبود. اما در مدرسه دوستان خوبی داشتم. ما دربارهٔ همه چیز بحث می‌کردیم و، به ویژه، از منشأ جهان هستی می‌پرسیدیم. اینجا بود که رؤیای من شکل گرفت، و خوش‌شانس بودم که به واقعیت پیوسته است.

زمان زخم رنج‌ها را التیام می‌بخشد

به اعتقاد من، دنیایی که در آن تنها عدهٔ قلیلی قادر باشند علم و تکنولوژی پیشرفته و کاربردهای آن‌ها را درک کنند، دنیای خطرناک و محدودی است. فکر نمی‌کنم که در دنیای در حال توسعه‌ای، به طرح‌های درازمدت چون پاک‌سازی اقیانوس‌ها یا درمان بیماری‌ها اولویت داده شود. بدتر از آن، ممکن است دریابیم که از تکنولوژی به ضرر ما استفاده می‌کنند و ما توان مقابله با آن را نداریم.

امروزه آموزش و پرورش و علوم و پژوهش‌های تکنولوژیکی بیش‌از گذشته در معرض خطر قرار گرفته‌اند. به لحاظ بحران‌های اخیر مالی در جهان و معیارهای اقتصاد ریاضتی، سرمایه‌گذاری در شاخه‌های علوم، به ویژه در علوم پایه به شدت افول کرده است. خطر دیگری که ما را تهدید می‌کند انزوای فرهنگی و جزیره‌نشینی است و روز به روز ما را از کانون‌های پیشرفت دور می‌کند. در زمینهٔ پژوهش، تبادل دانشمند با آن سوی مرزها می‌تواند به تبادل مهارت‌ها سرعت دهد و همکاری با دانشمندانی را که از فرهنگ‌های دیگر با ایده‌های نو می‌آیند، تسهیل بخشد. تبادل دانشمند، در جایی که پژوهش مشکل شده است، به پیشرفت کمک خواهد کرد. متأسفانه، نمی‌توانیم به گذشته برگردیم. امروزه با پیدایش برگزیت و ترامپ که در برابر مهاجرت و توسعهٔ آموزش و پرورش فشار وارد می‌کنند، ما شاهد بی‌مهری فراگیر به متخصصین، از جمله دانشمندان، هستیم. حال برای تضمین جایگاه آیندهٔ آموزش علم و تکنولوژی چه باید کرد؟

هرگاه بدانیم که شیء چگونه کار می‌کند، خواهیم توانست آن را به کنترل درآوریم