بریده‌هایی از کتاب هفت اشتباهی که والدین خوب مرتکب می شوند

تغييری کوچک، مداوم و قاطع می‌تواند به راستی کل سيستم زندگی را دگرگون سازد. البته مهم نيست چه کار می‌کنيد، اما تغيير کلی يک شبه رخ نخواهد داد. ايجاد تغيير مستلزم زمان است.

پاداش به کودک بابت هر موفقيت ناچيز، کمکی به او نمی‌کند. اين کار، کودک را به نوعی از حرکت بازمی‌دارد و لذت کشمکش و دستيابی به موفقيت را از او می‌گيرد.

قابليت فردی و درنتيجه عزت نفس بالا، حاصل مبارزه و تلاش است نه لوس‌بار آمدن

بدون وجود اصول و خطوط راهنما برای زندگی، تفاوت چندانی بين ما و حيوانات وحشی که در جست‌وجوی غذای نوبت بعد خود آماده‌اند هر موجود زنده‌ای را که سر راهشان قرار می‌گيرد، بکشند، وجود نخواهد داشت

چرا بايد کسی مشکلات خانوادگی را به‌جای آن‌که با همسر يا افراد بالغ ديگر درميان بگذارد به فرزندان خود بگويد؟ چون فرزندان آسيب‌پذيرند، نيازمند والدين‌اند و شنونده‌ای ناگزير می‌باشند، چون گفت‌وگو با افراد بالغ ديگر هولناک‌تر از درميان گذاردن اطلاعات خانوادگی با فرزندان است.

آيا واقعا کسانی را که زود به گريه می‌افتند، صبر و تحمل ندارند و متوقع و گستاخند، دوست داريد؟ به‌نظر شما آن‌ها چگونه چنين خلق و خويی را يافته‌اند؟ براساس نظريه اريکسون، والدين چنين افرادی يا بيش از حد آن‌ها را تحت کنترل خود داشته‌اند يا همواره آن‌ها را کودک انگاشته‌اند.

برای موفقيت، برای زندگی و برای خوشبخت بودن به چيزی بيش از کسب نمرات عالی در مدرسه و رفتن به دانشگاه تراز اول نياز است.

در دهه ۱۹۶۰، والتر ميشل، روانشناس دانشگاه استانفورد، تحقيقی اساسی درباره تأخير در ارضای کودکان انجام داد. وی کشف کرد کودکان چهار ساله‌ای که به محض دادن چند تکه شيرينی فورا آن را می‌خوردند، در آينده به‌طور قابل توجهی متفاوت از کسانی بودند که چند دقيقه بيشتر صبر می‌کردند تا شيرينی بيشتری به‌دست آورند. در نوجوانی آن‌ها که توان شکيبايی داشتند، خيلی بهتر قادر به تحمل اوضاع و شرايط گوناگون برای دست‌يافتن به نتيجه بودند، ضمنا به موفقيت‌های بيشتر و بزرگ‌تری نايل می‌گشتند، به لحاظ اجتماعی و احساسی خود را بهتر با شرايط تطبيق می‌دادند، کمتر دچار مشکل می‌گشتند، بيشتر محبوب جامعه بودند و خيلی بيشتر از آن‌ها، که از چهار سالگی صبر نمی‌کردند تا بلکه بتوانند شيرينی بيشتری جايزه بگيرند، شادتر بودند.

بسياری از ما از آن‌چه که به‌عنوان والد در حق فرزندمان انجام می‌دهيم احساس گناه می‌کنيم و سعی‌مان بر اين می‌شود که با بيش از حد مهربان و آسان‌گير بودن در بُعد ديگری از زندگی وی، اشتباهاتمان را جبران کنيم. آيا با همسرتان جدل داشته‌ايد؟ آيا مطلقه هستيد؟ آيا تمامی وقت خود را سرکار می‌گذرانيد؟ خوب، حداقل نتيجه اين شرايط اين است که به کودک خود غذای غيرمفيد می‌خورانيد و او مجاز است هر برنامه تلويزيونی که مايل باشد، تماشا کند. اين کار ظاهرا جبران دوران سختی که تجربه‌اش کرده است می‌شود، نه؟ اين عمل درست نيست! اين کار فقط دردی بر دردهايش می‌افزايد، درواقع تلنبار مشکلات بر روی هم مثل انباشته شدن بهره حساب پس‌انداز بانک است.

هيچ‌کس بدون تحمل رنج، تربيت کودک را پشت سر نمی‌گذارد. اين حقيقت را بپذيريد، و خيلی آسان‌تر خود را پدر و مادر خوبی خواهيد يافت.

وقتی برای کودک خود زمان خواب تعيين می‌کنيد، فقط موضوع زمان خواب نيست؛ بلکه شما با اين قانون به کودک خود می‌فهمانيد که شما مسئول بخش‌هايی از زندگی وی هستيد و هيچ‌گونه ادا و اصول، چانه زدن، گريه و زاری، الم شنگه و حقه‌بازی نمی‌تواند کارساز باشد. به عبارت ديگر، زندگی خود را دوباره می‌سازيد و به اين ترتيب زندگی مشترک سالم و فرزندانی سالم خواهيد داشت. زمانی که به اين مهم دست يافتيد تمامی بحران‌ها و غصه‌ها از زندگی شما رخت برمی‌بندند

از تولد تا هجده ماهگی نيازهای کودک بايد به‌طور مداوم برآورده شود، به‌گونه‌ای که وی تشخيص بدهد می‌تواند موفق شود و می‌تواند به موفقيتش و در عين حال به محيط اطرافش تکيه کند. در ماه‌های آخر اين دوران، شايد از دوازده تا هجده ماهگی، مهم است برخی از نيازهای کودک فورا برآورده نشود. وقتی کودک اندکی منتظر به‌دست آوردن خواسته‌اش بشود حقايق بسيار مهمی را درباره زندگی فرا می‌گيرد: ۱ـ اين‌که او از افرادی که بزرگش می‌کنند جداست. ۲ـ اين‌که او هميشه نمی‌تواند هر آن‌چه که طلب می‌کند، به‌دست آورد. مورد دوم به‌نظر آشنا می‌آيد. زيرا بيانگر آغاز روند فراگيری «تأخير در ارضا» می‌باشد.

وقتی کودکان حد و مرز و نظم داشته باشند، بسيار شادتر و سالم‌ترند.

گاه بهترين معيار کلی در لوس کردن کودک اين است که فرضا شاهد باشيد وی در سن بيست‌وشش سالگی هنوز در خانه شما به سر می‌برد، يا فرزند چهار ساله شما قادر نيست ارضای خواسته‌اش را به تأخير بيندازد. و يا فرزند بيست ساله‌ای که به‌جای مخاطره لازم در زندگی، که سبب آشنايی با دوستانی خوب و صميمی در بيرون از خانه خواهد شد، همه چيز را فقط با شما درميان بگذارد.

همه والدين مايلند راه را کاملاً برای فرزندانشان هموار کنند. اين امری طبيعی است. والدين با صلاحيت، بنا به ضرورت امر، راه ديگر را انتخاب می‌کنند و در برابر اين وسوسه از خود مقاومت نشان می‌دهند؛ چون می‌دانند به مرور زمان هموار کردن همه راه‌های ناهموار، فرزندانشان را فلج می‌کند و مانع رشد آنان می‌شود.

زيرا ازدواج يا هر رابطه طولانی مدت ديگر درواقع به منزله يک موجود زنده است که نفس می‌کشد. و مرتبا خود را بازسازی می‌کند، زخم‌هايش را ترميم می‌کند، رشد می‌کند و متحول می‌شود. به همين دليل بايد تغذيه شود و مورد توجه قرار گيرد، در غير اين صورت پژمرده شده و می‌ميرد. بايد آبياريش کرد؛ آن را هرس و علف‌های هرزش را وجين کرد. به نور آفتاب نياز دارد. برای استراحت و تجديد قوا به زمان نياز دارد. رابطه‌ای که به هر چيز بيرون جز خودش تکيه کند. مطمئنا از هم خواهد پاشيد.

اعتياد جلوی جريان منظم و طبيعی احساسات را می‌گيرد. زيرا امکان ندارد جلوی يکی از احساسات را گرفت و احساسات ديگر را تحت‌تأثير قرار نداد. يعنی زندگی عاطفی فرد از بين می‌رود يا انحراف پيدا می‌کند. از آن‌جا که صميميت عميق‌تر ميان انسان‌ها مستلزم برقراری ارتباط عاطفی است، بنابراين اعتياد سد راه ايجاد صميميت می‌شود.

اگر معنويت مستلزم توانايی برقراری ارتباط با ديگران و تحسين و ايستادگی در برابر شگفتی‌های غيرقابل وصف کائنات باشد، پس مطمئنا اعتياد، مخل معنويت خواهد بود.

کامل زندگی کردن يعنی زندگی با تمامی غم‌ها و يأس‌ها و شادی‌ها و کام‌يابی‌ها، يکی از ارمغان‌های ابتدايی معنوی بودن است. اين حالت در انسان، عمق و شناختی بی‌نظير ايجاد می‌کند و سبب می‌شود بابت هر نعمت يا محنتی شکرگزار باشيم و در پس آن بتوانيم شاد زندگی کنيم و لذت ببريم. معتاد چون سرگرم اعتياد خويش است، اين لذت را درنمی‌يابد.

اگر والدين ناخدای کشتی نباشند، خدمه به لحاظ عاطفی متمرد می‌شوند. اعمال قوانين بی‌شمار و به اجرا گذاردن ناقص آن، نشانه امر غيرعادی است، يعنی درواقع همچون نشانه، علامت، پرچم قرمز يا نوک کوه يخ است که فرياد می‌زند: خطر! اسفبارترين بخش اين سناريو مشاهده والدينی است که کودکان خود را هيولاهای کوچک می‌بينند و از دست آن‌ها عصبانی‌اند، درحالی‌که آن‌ها فقط به نظامی که ساليان سال آشفته و بی‌نظم بوده واکنش نشان می‌دهند. نظمی که در آن رشد می‌يابيم در وجود خود درونی می‌کنيم.

راه‌های متفاوتی برای از بين بردن يک رفتار ناخوشايند وجود دارد. اما تا به امروز مؤثرترين، انسانی‌ترين و محترمانه‌ترين راه تقويت نکردن رفتار نامطلوب است.