بریده‌هایی از کتاب گفتاری در شرح حکمی زیارت آل یاسین

بسم الله الرحمن الرحیم سَلامٌ عَلی آلِ یسَّ اَلسَّلامُ عَلَیْک یا داعِی اللَّهِ وَ رَبّانِی آیاتِهِ سلام بر آل یاسین سلام بر تو ای دعوت کننده به خدا و عارف به آیاتش اَلسَّلامُ عَلَیْک یا بابَ اللَّهِ و َدَیّانَ دینِهِ سلام بر تو ای واسطه خدا و سرپرست دین او اَلسَّلامُ عَلَیْک یا خَلیفَةَ اللَّهِ وَ ناصِرَ حَقِّهِ سلام بر تو ای خلیفه خدا و یاور حق او اَلسَّلامُ عَلَیْک یا حُجَّةَ اللَّهِ وَ دَلیلَ اِرادَتِهِ سلام بر تو ای حجت خدا و راهنمای اراده‌اش

اَلسَّلامُ عَلَیکَ حینَ تُصبِحُ وَ تُمسی، اَلسَّلامُ عَلَیکَ فی الَّلیلِ إذا یَغشی وَ النَّهارِ إذا تَجَلّی سلام بر تو ای که در هر صبح و شبی سپری می‌کنی. سلام بر تو هنگامی‌که شب عالم را فرامی‌گیرد و هنگامی روز که روشن می‌شود.

اَلسَّلامُ عَلَیْک یا بابَ اللَّهِ و َدَیّانَ دینِهِ سلام بر تو ای واسطه خدا و سرپرست دین او

مهدی موعود عج آخرین ثمره درخت حقیقت انسان کامل است که تجلای طوبای الهی ست.

اَلسَّلامُ عَلَیْک فی آناءِ لَیْلِک وَاَطْرافِ نَهارِک سلام بر تو در تمام آنات و دقایق شب و سرتاسر روز

اَلسَّلامُ عَلَیْک یا وَعْدَ اللَّهِ الَّذی ضَمِنَهُ سلام بر تو ای وعده خدا که تضمینش کرده

اَلسَّلامُ عَلَیْک بِجَوامِعِ السَّلامِ سلام بر تو به همه سلام‌ها.

اَلسَّلامُ عَلَیْک یا بَقِیَّةَ اللَّهِ فی اَرْضِهِ سلام بر تو ای بجای مانده از طرف خدا در روی زمین

در تفسیر آیهٔ «بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَکمْ إِنْ کنْتُمْ مُؤْمِنِینَ وَمَا أَنَا عَلَیکمْ بِحَفِیظٍ؛ اگر ایمان آورده‌اید، آنچه خدا باقی می‌گذارد برایتان بهتر است و من نگهبان شما نیستم»، همین است. نمی‌فرماید بقیه‌الله خیر لناس بقیه‌الله خیر است اگر اهل ایمان باشید. یعنی اهل باطن باشید. بقیه‌الله را فکر نکنید وقتی ظهور پیدا کند برای ما نعمت است و برای ما کمال ایجاد می‌کند. اگر اهل ایمان باشیم بقیه‌الله خیر است. چه درزمانی که ظهور دارد و چه درزمانی که بطون است و کسی که مؤمن بود آن وقت اهل باطن است. دریافت باطنی دارد. رابطه وجودی دارد. خیر یعنی رابطه وجودی. نگران نباشید در زمان ظهور حضرت نبودید. شما یک رابطه باطنی برقرار کردید این رابطه باطنی اعلا است بر رابطه ظاهری. در آموزه‌های دینی هر وقت ظاهر و باطنی گفتند این است که ظاهر ظهور باطن است ظاهر تجلی باطن است. بنابراین اگر ما از هدایت ظاهری به‌ظاهر بی‌نصیب شدیم، اما اگر اهل ایمان باشیم هدایت باطنی برایمان محقق خواهد شد. که هدایت باطنی اعلا است بر هدایت باطنی، عده‌ای در زمان حضرت ولی بودند.

در تفسیر فرات امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «و تواصوا بالحق» که منظور ولایت است. حق می‌شود ولایت، حضرت بقیه‌الله تحقق دهندهٔ حق است

سلام نام خدا است السلام علیک یعنی سلام بر تو؛ یعنی خدا بر تو احاطه پیدا کند؛ یعنی سرتاسر تو همرنگ خدا بشود و تو با خدا قریب بشوی

از آن زمان که شنیدم فمن یمت یرنی را هوای موت به سر دارم و لقات علی جان

اَلسَّلامُ عَلَیْک یا تالِی کتابِ اللَّهِ وَتَرْجُمانَهُ سلام بر تو ای تلاوت کننده کتاب خدا و تفسیر کننده آیات او، اَلسَّلامُ عَلَیْک فی آناءِ لَیْلِک وَاَطْرافِ نَهارِک سلام بر تو در تمام آنات و دقایق شب و سرتاسر روز اَلسَّلامُ عَلَیْک یا بَقِیَّةَ اللَّهِ فی اَرْضِهِ سلام بر تو ای بجای مانده از طرف خدا در روی زمین اَلسَّلامُ عَلَیْک یا میثاقَ اللَّهِ الَّذی اَخَذَهُ وَ وَکدَهُ سلام بر تو ای پیمان محکم خدا که از مردم گرفت و سخت محکمش کرد

امام باقر علیه‌السلام می‌فرمایند: «نحن دلیل الواضح لمن اهتدی». ما دلیل واضح هستیم برای کسی که می‌خواهد هدایت بشود.

«وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیعْبُدُونِ؛ و جن و انس را نیافریدم مگر برای آنکه مرا عبادت کنند» که می‌گویند: ِلیعْبُدُونِ همان لِیَعرِفون است یعنی برای عبادت خلق شدیم پس برای به معرفت رسیدن خلق شدیم.

اَلسَّلامُ عَلَیْک فی آناءِ لَیْلِک وَاَطْرافِ نَهارِک سلام بر تو در تمام آنات و دقایق شب و سرتاسر روز

اَلسَّلامُ عَلَیْک یا خَلیفَةَ اللَّهِ وَ ناصِرَ حَقِّهِ سلام بر تو ای خلیفه خدا و یاور حق او

زیارت آل یاسین بسم الله الرحمن الرحیم سَلامٌ عَلی آلِ یسَّ اَلسَّلامُ عَلَیْک یا داعِی اللَّهِ وَ رَبّانِی آیاتِهِ سلام بر آل یاسین سلام بر تو ای دعوت کننده به خدا و عارف به آیاتش

السُلام عَلَیکَ تَقرَأُ و تُبَین «وقتی‌که می‌خواند و تبیین می‌کند قرآن را» امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: هر کس از دوستان و شیعیان ما که بمیرد و قرآن را خوب بلد نباشد، در قبرش قرآن به او آموخته شود تا خداوند به سبب آن درجه‌اش را بالا برد؛ زیرا درجات بهشت به‌اندازه شمار آیات قرآن است. پس به قرآن‌خوان گفته شود: «اِقرَأْ و َارْقَ» بخوان و بالارو. اینکه می‌گویند صلاة معراج مؤمن است و ظاهر نماز این است که در نماز قرائت می‌کنی و باطن آن این است که اگر این قرائت، قرائت درستی باشد این نماز اِقرأ وَ ارقَ است یعنی قدم‌به‌قدم با خواندن نماز به سلوک و معراج می‌رسد به خاطر همین است که وقتی این مراحل را طی می‌کند کم‌کم به مقام تشهد می‌رسد؛ یعنی حقایق عالم را شهود می‌کند، وقتی‌که به تشهد رسید و به دیدار حقایق عالم رسید و نمازش نماز باطن است، خوانده و بالا می‌رود تا جایی که به دیدار رسیده حالا که به دیدار رسید؛ نوبت سلام کردن می‌شود.

خدا را نمی‌توان دید اما حضرت حجت را که می‌توان دید. آب جیحون را اگر نتوان کشید هم ز قدر تشنگی نتوان برید او تشنگی ما را رفع می‌کند احساس غربت نمی‌کنیم بلکه احساس قربت می‌کنیم. ما تا روز ظهور غریب هستیم روز ظهور از غربت درمی‌آییم و به قربت می‌رسیم چون حضرت حجت داعی الله است به نمایندگی آمده است

در مناجات شعبانیه آمده است که « اِلهی هَب لی کَمالَ الاِنقِطاعِ اِلیکَ وَ اَنِر اَبصارَ قُلوبِنا بِضِیآءِ نَظَرِها اِلَیک؛ خدایا کمال جدایی از مخلوقات را، برای رسیدن کامل به خودت به من ارزانی کن» و تولد حضرت بقیه‌الله هم در شعبان است. شاید معنی‌اش این است که وقتی او را ببینی «کَمالَ الاِنقِطاعِ اِلیکَ» بر تو صورت می‌گیرد و می‌شوی میثم تمار که وقتی علی را می‌دید دیگر هیچ‌چیز نداشت که ببیند و هر چه به او می‌گفتی فقط می‌گفت علی علی علی. پس داعی الی الله کسی می‌تواند باشد که خودش دارندهٔ آن صفت‌ها باشد.

«وَلَایةُ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی» و «کَلِمَةُ لا إلهَ إلّا اللّهُ حِصنی فَمَن دَخَلَ حِصنی اَمِنَ مِن عَذابی بِشُروطِها وَ أنَا مِن شُروطِها»، از این دو روایت می‌فهمیم که حقیقت لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ همان ولایت است و کسی که به مقام و حقیقت ولایت دست پیدا نکند دارای نوعی شرک است که لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ را نفهمیده و خدای دیگری را گرفته است. بدون ولایت توحید به معنای کامل شکل نمی‌گیرد.

استغفار یعنی اینکه بگوییم: خدایا تو از باب غفرانت با من برخورد کن؛ اما توبه برای وقتی است که کسی گناهی کند. استغفار فقط برای گناه نیست شامل همهٔ عبادات است. انسان حتی باید از عباداتش هم استغفار کند و وقتی انسان، انسان کامل را می‌بیند و ادراک می‌کند او را باآن‌همه حسنات و عصمت و پاکی و بدون هیچ کم و کاستی می‌بیند و می‌بیند که او در حین استغفار است حقیقت استغفار و صفت غفار بودن خدا برایش برملا می‌شود.

ما مرگ را نباید نقطهٔ مقابل حیات بگیریم، مرگ همیشه همراه حیات است و کمال حیات است. می‌گویم کمال مزرعه برداشت آن است نه کاشت آن؛ کما اینکه کمال حیات هم مرگ آن است و مرگ نقطه مقابل حیات نیست به همین دلیل است «که کلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ؛ هر نَفْسی چشنده مرگ است»، می‌گویند انسان مرگ را می‌بلعد و مطابق ذائقه و مزاج انسان است. روح انسانی تمایل دارد به اینکه مرگ را بچشد و نکته اینکه خود مرگ هم مخلوق خدا است. وقتی می‌گوید ذائقه الموت. یعنی موت را می‌چشد. موت یک مخلوق و یک‌چیزی است که وجود دارد و نفس آن را طلب می‌کند. از جنس عدم نیست. خودش مخلوق است و خدا خلقش کرده است، مخلوق در عالم ماده است یا عالم غیرمادی؟ می‌گوییم مرگ مربوط به عالم ماده است در عالم ماورای ماده مرگ نیست پس هرچه در عالم ماده است حرکت می‌کند. یعنی آن به آن درحرکت است و تغییر می‌کند و این مرکب کمال پیدا می‌کند.

شیخ صدوق از امام صادق نقل می‌کند و هدی للمتقین الذین یؤمنون بالغیب، هدی للمتقین یعنی کسی که شیعه حضرت علی باشد. کسی حب امیرالمؤمنین در آن نیست یعنی هدایت قرآن در آن نیست. مدام در تردید و بی هدایتی است

بقیه‌الله است؛ یعنی باقی ظهور خدا، نه اینکه خدا نتوانسته ظهور کامل کند بلکه توان درک آن را نداشتیم؛ ولی وقتی حضرت بقیه‌الله می‌آید ظاهر و باطن را یکی می‌کند یعنی باقی ظهور خدا. «فی ارضه» یعنی خدا بقیه‌ای ندارد. مایی که در ملک زمین هستیم و جسمانی هستیم به این بقیه‌الله نیاز داریم. ما نمی‌توانیم ظهور را درک کنیم. حال حضرت حجت بر جسم ناقص زمینی هم ظهور کامل خدا را برملا می‌کند. پس بنابراین خدا در آخر زمان ظهور دارد و آن‌کسی که در آخرالزمان ظهور را درک می‌کند معرفتش هم کامل می‌شود

عرفا وقتی می‌خواهند حرکت را تعریف کنند حرکت را با حب تعریف می‌کنند. می‌گویند حرکت ناشی از جذبهٔ محبوب است. ولایت هم تحقق جذبهٔ محبوب است. دلی که ولایت در آن قرار گرفت یعنی جذبهٔ محبوب قرار گرفته است و حرکت می‌کند و حیات دارد. موجودی که حیات ندارد حرکت هم ندارد. شرط حیات حرکت است و وقتی ولایت در دل کسی قرار گرفت آن دل اهل حرکت است.

ولایت اهل‌بیت و مقام ولایت انسان کامل در ذره‌ذره اجزاء عالم قرارگرفته است و هیچ موجودی نیست مگر تحت این ولایت باشد

ما به‌سوی انسان کامل درحرکت هستیم تمام اجزاء عالم در این حرکت که به سمت تقرب می‌کند بنا به نظریهٔ محکم جناب صدرا رحمة الله علیه همه موجودات عالم دارند تقرب پیدا می‌کنند به سمت تقرب الی الله و به سمت قربت و نزدیکی به خداوند و برای اینکه به خداوند نزدیک بشویم باید به اشرف مخلوقات خداوند به خلیفةالله اعظم نزدیک‌ترین مرتبه به خدا برسیم که این می‌شود حقیقت انسان کامل.

ویژگی‌های ظهور حضرت بقیة‌الله (روحی لمقدمه الفداه) این است که حضرت ظاهر و باطن را یکی می‌کند.