بریده‌هایی از کتاب شهریار

غرور توده مردم یا اشراف به همان نسبت که مخالفانشان زبون شوند فزونی می‌یابد... بدین‌ترتیب میل به آزادی به همان نسبت که یک فرقه را به قدرت می‌رساند آنان را به ستمگری در حقّ دیگران وامی‌دارد. و در خلال این کشاکش‌هاست که افراد ضمن کوشش برای آنکه خویشتن را از هراس برهانند، دیگران را از خود می‌هراسانند و گزندی را که می‌خواهند از خود برانند بر دیگران روا می‌دارند، گویی که ضرورتی هست تا آدمی یا ستمگر باشد و یا ستمدیده

هر گاه کسی بینگارد که منافع جدید باعث خواهد شد که شخصیت‌های بزرگی آزردگی‌های قدیم را فراموش کنند خود را فریب داده است.

«چون هوس‌های آدمی اشباع‌نشدنی است (زیرا سرشتش می‌خواهد که همه چیز را داشته باشد و همه‌ی کارها را انجام دهد و حال آنکه بختش دارایی و توانایی بهرمندی از لذایذ را محدود می‌کند) اندیشه‌ی او پیوسته ناخشنود و از آنچه دارد دلزده است و همین امر او را وا می‌دارد که از حال، بد بگوید و گذشته را بستاید و آینده را آرزو کند بی آنکه در این کارها انگیزه‌ای معقول داشته باشد.»

نمی‌بایست راضی می‌شد، یکی از آن کاردینالی‌هایی که از او صدمه دیده بود یا از او وحشت داشت به مقام پاپی دست یابد، زیرا همان اندازه که نفرت انسان‌ها را خطرناک می‌سازد، وحشت نیز چنین می‌کند.

«چون هوس‌های آدمی اشباع‌نشدنی است (زیرا سرشتش می‌خواهد که همه چیز را داشته باشد و همه‌ی کارها را انجام دهد و حال آنکه بختش دارایی و توانایی بهرمندی از لذایذ را محدود می‌کند) اندیشه‌ی او پیوسته ناخشنود و از آنچه دارد دلزده است و همین امر او را وا می‌دارد که از حال، بد بگوید و گذشته را بستاید و آینده را آرزو کند بی آنکه در این کارها انگیزه‌ای معقول داشته باشد.»

گزندی را که می‌خواهند از خود برانند بر دیگران روا می‌دارند، گویی که ضرورتی هست تا آدمی یا ستمگر باشد و یا ستمدیده

مردم همه آزادی را برای آن می‌خواهند که فارغ از منع و دخالت دیگران به دلخواه خود زیست کنند و در پی آرزوهایشان بروند. ولی چون آدمی برای این که بدین گونه آزاد و مستقل باشد باید دیگران را از استقلال خود محروم کند. آزادی خواهی مایه‌ی میل به فرمانروایی بر دیگران می‌شود. حتی کسانی که جز تنها و آزاد زیستن آرزویی دیگر ندارند، سرانجام در پی تسلط بر دیگران برمی‌آیند.