بریده‌هایی از کتاب پروین اعتصامی

کتاب عشق را، جز یک ورق نیست در آن هم، نکته‌ای جز نام حق نیست

اینکه خاک سیهش بالین است اختر چرخ ادب پروین است گر چه جز تلخی از ایام ندید هر چه خواهی سخنش شیرین است صاحب آنهمه گفتار امروز سائل فاتحه و یاسین است دوستان به که ز وی یاد کنند دل بی دوست دلی غمگین است خاک در دیده بسی جان فرساست سنگ بر سینه بسی سنگین است بیند این بستر و عبرت گیرد هر که را چشم حقیقت بین است هر که باشی و زهر جا برسی آخرین منزل هستی این است آدمی هر چه توانگر باشد چو بدین نقطه رسد مسکین است

کاش این درد به دل میگنجید

ازین پژمردگی، ما را غمی نیست که گل را زندگانی جز دمی نیست

در کشور وجود، هنر بهترین غناست

مترس از جانفشانی گر طریق عشق میپوئی چو اسمعیل باید سر نهادن روز قربانی

عشق آنست که در دل گنجد

هر که باشی و زهر جا برسی آخرین منزل هستی این است

خاک در دیده بسی جان فرساست سنگ بر سینه بسی سنگین

دبیران خلقت، درین کهنه دفتر نوشتند هر مبحثی را کتابی

بیهوده مکوش ای طبیب دیگر بیمار تو در حال احتضار است باید که چراغی بدست گیرد در نیمه‌شب آنکس که رهگذار است

هیچ خردمند نپرسد ز مست مصلحت مردم هشیار را

آموزگار خلق شدیم اما نشناختیم خود الف و با را

ای عجب! این راه نه راه خداست زانکه در آن اهرمنی رهنماست

گر نروی راست در این راه راست چرخ بلند از تو کند بازخواست

خوش آن رمزی که عشقی را نوید است خوش آن دل کاندران نور امید است

گردد از این درس، هر خردی بزرگ

همیشه دختر امروز، مادر فرداست ز مادرست میسر، بزرگی پسران اگر رفوی زنان نکو نبود، نداشت بجز گسیختگی، جامهٔ نکو مردان

دین از تو کار خواهد و کار از تو راستی این درد با مباحثه درمان نمی‌شود

همه کار ایام، درس است و پند دریغا که شاگرد هشیار نیست

خرم آن طفل که بودش مادر روشن آن دیده که رویش میدید

هر که باشی و زهر جا برسی آخرین منزل هستی این است آدمی هر چه توانگر باشد چو بدین نقطه رسد مسکین است

آدمی دردی کش پیالهٔ شیطان نمی‌شود

از بدسری روزگار بی باک غمگین مشو ایدوست، روزگار است

ترا در عیدها بوسند درگاه مرا بازست در، هرگاه و بیگاه

زان بتاریکی گذاری بنده را تا ببیند آن رخ تابنده را

از مهر دوستان ریاکار خوشتر است دشنام دشمنی که چو آئینه راستگوست

دل ویرانه عمارت کردن خوشتر از کاخ برافراختن است

هفته‌ها کردیم ماه و سالها کردیم پار نور بودیم و شدیم از کار ناهنجار نار یافتیم ار یک گهر، همسنگ شد با صد خزف داشتیم ار یک هنر، بودش قرین هفتاد عار

چراغ دزد ز مخزن پدید شد، پروین زمان خواب گذشتست، وقت بیداریست