بریده‌هایی از کتاب شرح آن الف

می‌گوید: «یارب! آخر سوختم از این بنده چه می‌خواهی؟» فرمود: «همین که می‌سوزی!»

بنگر که تو دورِ نزدیکی و یا نزدیکِ دوری؟

خاک با او خوش‌تر که زَر با دگران

می‌گوید: «یارب! آخر سوختم از این بنده چه می‌خواهی؟» فرمود: «همین که می‌سوزی!»

کافران را دوست می‌دارم از این جهت که دعویِ دوستی نمی‌کنند می‌گویند: «آری کافریم دشمنیم» اما این که دعوی می‌کند که «من دوستم» و نیست پر خطر است.

«من» کو؟ مرا خبر نیست اگر مرا بینی سلام برسان!

عادت نبشتن نداشته‌ام هرگز سخن را چون نمی‌نویسم در من می‌مانَد

چون در دریا افتادی و شنا نمی‌دانی مرده شو تا آبت بر سر نهد!

تو می‌رنجی ضعیف می‌شوی مرا اگر هزار برنجانند هیچ جز قوی‌تر نشوم و جز عظیم‌تر نشوم.

کافران را دوست می‌دارم از این جهت که دعویِ دوستی نمی‌کنند می‌گویند: «آری کافریم دشمنیم» اما این که دعوی می‌کند که «من دوستم» و نیست پر خطر است.

مرد آن باشد که در ناخوشی خوش باشد زیرا داند که آن مُراد در بی‌مرادی در پیچیده است.

اول بود که ماهی سوی آب می‌رفت این ساعت هر کجا که ماهی می‌رود آب می‌رود.

آن بنده‌ی نازنین ما میان قوم ناهموار گرفتاراست

روی به هر که آریم او روی از همه جهان بگرداند.

خوشی‌های عالَم را قیمت کرده‌اند که هر یکی به چند است ای جان این ناخوشی به چند است؟

شناخت خدا عمیق است؟ ای احمق! عمیق تویی اگر عمیقی هست تویی.

این همه رنج‌ها از آن شد که ورق خود می‌خوانید ورقِ یار هیچ نمی‌خوانید.

«من» کو؟ مرا خبر نیست اگر مرا بینی سلام برسان!

صاحب طبع نمی‌باید صاحب دل می‌باید دل بجوی نه طبع!

اگر تو را روشنایی و ذوقی هست که مشتاقِ مرگ می‌باشی مبارک باد!

دنیا بد است اما در حق آن کس که نداند که دنیا چیست چون دانست که دنیا چیست او را دنیا نباشد.

سخن با خود توانم گفتن با هر که خود را دیدم در او با او سخن توانم گفتن.

من خدا از او نمی‌طلبم او را من از خدا می‌طلبم.

من تو را خواهم که چنینی نیازمندی خواهم گرسنه‌ای خواهم تشنه‌ای خواهم آبِ زلال تشنه جوید.

ماهی است که ماهی را می‌خورد.

اعتقاد و عشق دلیر کند و همه ترس‌ها ببرد. هر اعتقاد که گرم کرد آن را نگه دار و هر اعتقاد که سرد کرد از آن دور باش.

اگر مرا می‌شناسی و مرا دیدی ناخوشی را چرا یاد کنی؟ اگر خوشی به دست هست به ناخوشی کجا افتادی؟ اگر با منی چگونه با خودی؟ و اگر دوست منی چگونه دوست خودی؟ سال‌ها بگذرد که یکی را -‌ از ناگه - دوستی افتد که بیاساید.

و من این مورچه را می‌گیرم می‌بوسم آزار او نمی‌خواهم هر که خواهد که بی‌شرمی را ببیند تا مرا بیند و هر که خواهد که شرمگین بیند تا تو را بیند.

اعتقاد و عشق دلیر کند و همه ترس‌ها ببرد. هر اعتقاد که گرم کرد آن را نگه دار و هر اعتقاد که سرد کرد از آن دور باش.

از همه اسرار اَلِفی بیش بیرون نیفتاد و باقی هر چه گفتند در شرحِ آن «اَلِف» گفتند و آن «اَلِف» البته فهم نشد.