بریده‌هایی از کتاب ذهن های پراکنده

آنچه بیمار مبتلا به ای‌دی (اچ) دی به‌شکل فلج‌کننده‌ای دشوار می‌یابد، برانگیختن دستگاه انگیزشی مغز در غیاب علاقهٔ شخصی است

طبایعی که همچون طبع من عصبی و شوریده‌حال‌اند، برای پیمودن روزها، مانند اتومبیل به دنده‌های مختلف مجهزند. بعضی روزها کوهستانی و سنگلاخ‌اند و پیمودنشان بی‌نهایت زمان می‌برد. بعضی هم سرازیرند که می‌توان شتابان و آوازخوانان پشت سرشان گذاشت.

ازسوی‌دیگر، زمانی که فردِ مبتلا به ای‌دی (اچ) دی چیزی را واقعاً می‌خواهد، نه صبر و نه اهمال‌کاری، دیگر یارای ایستادگی در برابرش را ندارند. او بلافاصله باید انجامش بدهد، به دستش بیاورد و تجربه‌اش کند.

بزرگسالان مبتلا به ای‌دی (اچ) دی در لحظهٔ عمل یا تصمیم‌گیری، بیشتر از کودکی خردسال متوجه پیامدها نیستند.

ای‌دی (اچ) دی وضعیتی طبیعی نیست؛ بلکه با اقتباس از عبارت مشهور زیگموند فروید، یکی از ملالت‌های تمدن است.

مشخصهٔ اصلی ای‌دی (اچ) دی «بی‌توجهیِ» خودکار و غیرارادی است؛ نداشتن حضور ذهن در لحظه که فرد را کلافه می‌کند. شخص ناگهان به خودش می‌آید و می‌فهمد هیچ‌چیز از آنچه به آن گوش می‌داده نشنیده؛ هیچ‌چیز از آنچه درحال تماشایش بوده ندیده است و هیچ‌چیز از آنچه می‌کوشیده روی آن تمرکز کند، به یاد ندارد. او اطلاعات و جهت‌ها را گم می‌کند؛ اشیا را در جاهای اشتباه قرار می‌دهد و به‌سختی می‌تواند در جریان گفت‌وگو بماند.

افراد مبتلا به ای‌دی (اچ) دی مدام از بقیه می‌شنوند که «زیادی حساس» هستند یا نباید «زیادی زودرنج» باشند؛ درست مثل این است که به کودکی که دچار حساسیت فصلی شده، بگوییم که نباید «زیادی آلرژیک» باشد.

مشکل ای‌دی (اچ) دی این نیست که ندانیم چه باید بکنیم؛ بلکه انجام‌دادن کاری است که می‌دانیم باید بکنیم. دکتر راسل اِی بارکلی، «پاسخ‌دهی تأخیریِ بهبودیافته»

اگر از مبتلایان به ای‌دی (اچ) دی بپرسید انجام فلان وظیفه چقدر طول می‌کشد، زمانی آشکارا کمتر از زمان واقعی لازم برای انجام آن وظیفه را تخمین می‌زنند.

مبتلایان به ای‌دی (اچ) دی بیش‌حساس‌اند؛ این عیب و ضعف آن‌ها نیست؛ چیزی است که با آن متولد شده‌اند. خلق‌وخوی مادرزادیِ آن‌هاست

علم پزشکی همان‌قدر دربارهٔ معنای التیام و رنج و مرگ به ما می‌آموزد که مطالعهٔ خواص شیمیاییِ خاک دربارهٔ ارزش زیبایی‌شناختیِ کوزه‌گری حرف برای گفتن دارد. ایوان ایلیچ، حدود علم پزشکی

مشکل ای‌دی (اچ) دی این نیست که ندانیم چه باید بکنیم؛ بلکه انجام‌دادن کاری است که می‌دانیم باید بکنیم. دکتر راسل اِی بارکلی، «پاسخ‌دهی تأخیریِ بهبودیافته»

شوک ناشی از بازشناختن خود که بسیاری از بزرگسالان هنگام مطالعه دربارهٔ ای‌دی (اچ) دی تجربه می‌کنند، هم‌زمان هیجان‌انگیز و دردناک است. شخص اولین بار منشأ شکست‌ها و تحقیرشدن‌هایش را می‌فهمد. علت همهٔ این‌ها به‌یک‌باره آشکار می‌شود: برنامه‌ریزی‌هایی که هرگز به جایی نرسیده‌اند و عهدوپیمان‌هایی که شکسته شده‌اند، اشتیاق جنون‌آمیزِ آنی که مثل طوفانی شروع می‌شود و انرژی فرد را تحلیل می‌برد و چیزی جز ویرانه‌های احساسی از آن بر جا نمی‌گذارد و نیز بی‌نظمیِ پایان‌ناپذیر فعالیت‌ها، ذهن، خودرو، میز کار و اتاق فرد.

ای‌دی (اچ) دی با حس اضطرار تعریف می‌شود. فرد با استیصالی شدید می‌خواهد آنچه مطلوبش هست، در لحظه دریافت کند که این ممکن است یک شیء باشد یا یک فعالیت یا یک رابطه.

من هراسان از ذهن خودم، همیشه می‌ترسیدم دقیقه‌ای را در خلوت با خود سپری کنم. همیشه باید کتابی توی جیبم می‌بود؛ درست مثل جعبهٔ کمک‌های اولیه تا اگر خدای‌ناکرده جایی منتظر ماندم، ولو یک دقیقه در صف بانک یا صندوق فروشگاه، بتوانم از آن استفاده کنم. همیشه چیزی مقابل ذهنم می‌انداختم تا نشخوار کند؛ گویی ذهنم هیولایی درنده و بدسگال بود که فقط کافی بود یک لحظه چیز دیگری برای جویدن نداشته باشد تا مرا ببلعد.

برنامه‌ریزی‌هایی که هرگز به جایی نرسیده‌اند و عهدوپیمان‌هایی که شکسته شده‌اند، اشتیاق جنون‌آمیزِ آنی که مثل طوفانی شروع می‌شود و انرژی فرد را تحلیل می‌برد و چیزی جز ویرانه‌های احساسی از آن بر جا نمی‌گذارد و نیز بی‌نظمیِ پایان‌ناپذیر فعالیت‌ها، ذهن، خودرو، میز کار و اتاق فرد.

مارسل پروست، در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته ای‌دی (اچ) دی با سه ویژگیِ عمده تعریف می‌شود و حداقل دو تا از این سه ویژگی باید در فردی باشند تا او را مبتلا به ای‌دی (اچ) دی تشخیص دهیم: ضعف در مهارت‌های توجه و تمرکز، نقص در کنترل تکانه و بیش‌فعالی.

وضعیت هیجانی بزرگسالان مبتلا به ای‌دی (اچ) دی نیز دستخوش نوسان‌های سریع و پیش‌بینی‌ناپذیر می‌شود. بدون هیچ دلیل مشخصی بعضی روزها خوب‌اند و بعضی روزها بد. وجه مشترک تمام روزهای خوب و بد، حس زجرآورِ ازدست‌دادنِ چیز مهمی در زندگی است.

التیام‌یافتن ای‌دی (اچ) دی مشابه بهبودیافتن بیماری نیست؛ بلکه فرایند یکپارچه‌شدن است؛ یعنی همان معنای اصلی واژهٔ «التیام».

احساسِ ناآرامی با دوره‌های طولانیِ اهمال‌کاری همراه است.

بزرگسال مبتلا به ای‌دی (اچ) دی وقتی به گذشته‌اش نگاه می‌کند، آن را پُر از برنامه‌های نیمه‌کاره و تصمیم‌های نافرجامِ بی‌شمار می‌بیند.

بزرگسال مبتلا به ای‌دی (اچ) دی به‌خوبی می‌داند که یک سری استعداد، دیدگاه یا ویژگی‌های مثبتِ توصیف‌ناپذیر دارد که اگر مدارهایش درست کار می‌کرد، می‌توانست آن‌ها را به ظهور برساند.

احساس مسئولیت در برابر کل دنیا، فقط منحصر به ای‌دی (اچ) دی نیست؛ اما نوعاً جزو خصوصیت‌های آن است. همهٔ مبتلایان به ای‌دی (اچ) دی در قبال عالم‌وآدم احساس مسئولیت می‌کنند.

بزرگسال مبتلا به ای‌دی (اچ) دی به‌خوبی می‌داند که یک سری استعداد، دیدگاه یا ویژگی‌های مثبتِ توصیف‌ناپذیر دارد که اگر مدارهایش درست کار می‌کرد، می‌توانست آن‌ها را به ظهور برساند. من عادت داشتم به‌شوخی بگویم: «من فقط با نصف مغزم هم می‌تونم فلان کار رو انجام بدم.» معلوم شد که این اصلاً شوخی نبوده است؛ دقیقاً خیلی از کارها را با نیمی از مغزم انجام می‌دادم.

سهولتِ تمرکزکردن روی فعالیتی که شخص به آن علاقه‌مند است، منافیِ وجود ای‌دی (اچ) دی نیست؛ اما شخص مبتلا به ای‌دی (اچ) دی برای تمرکزکردن به انگیزه‌ای بسیار بیشتر از افراد عادی نیازمند است. بی‌اعتنایی به این واقعیت باعث شده است که بسیاری از پزشکان نتوانند ابتلای برخی از افراد را به ای‌دی (اچ) دی تشخیص بدهند.

بزرگسال مبتلا به ای‌دی (اچ) دی وقتی به گذشته‌اش نگاه می‌کند، آن را پُر از برنامه‌های نیمه‌کاره و تصمیم‌های نافرجامِ بی‌شمار می‌بیند. یکی از بیمارانم می‌گفت: «من آدمی با پتانسیل دائمی هستم.» امواج شوروشوق اولیه به‌سرعت فروکش می‌کنند. مبتلایان از دیوارهای سنگ‌چینِ ناتمامی می‌گویند که یک دهه پیش، ساختنشان را شروع کرده‌اند، یا قایق‌های نیمه‌ساخته‌ای که سال‌هاست گوشه‌ای از گاراژ خانه‌شان را اشغال کرده‌اند، کلاس‌هایی که چند جلسه در آن‌ها شرکت کرده و نصفه‌نیمه رهایش کرده‌اند، کتاب‌هایی که تا نیمه خوانده‌اند و نیز سرمایه‌گذاری‌های تجاری‌ای که رها کرده‌اند، شعرها یا داستان‌هایی که هرگز نوشته نشده‌اند و هزاران مسیری که هرگز به مقصد نرسیده‌اند.

به نظر می‌رسید که ای‌دی (اچ) دی بسیاری از الگوهای رفتاری، فرایندهای فکری، واکنش‌های هیجانی کودکانه، اعتیادم به کار و سایر تمایلات اعتیادآور مرا توضیح می‌دهد.