بریده‌هایی از کتاب مدیریت به سبک ژاپنی، رمز موفقیت و پیشرفت ژاپنی‌ها

این فریب که کالاهای ساخت خارج از کالاهای ساخت ژاپن پست ترند، افسانه‌ای ساختگی است که توسط رهبران سیاسی ژاپن طرح‌ریزی گردیده، زیرا آنان از این مسئله می‌ترسند که بسیاری از کمپانی‌های ژاپنی عملاً نتوانند با شرکتهای خارجی رقابت کنند، و چنانچه تحت فشار برای رقابت با آنها قرار گیرند، شکست می‌خورند (مک کارن، ۱۹۹۴). رهبری ژاپن برای عامه مردم این تصور را تداعی کرده است که بازارهای این کشور از نظام بازار آزاد تبعیت می‌کنند، درحالی‌که به خوبی می‌دانیم این ممکن است مورد تردید باشد!

-وقتی از اخلاق یک فرد سر در نمی‌آوری به دوستانش نگاه کن.

این کشور حائز اختصاص پنجمین بودجه دفاعی جهان (۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱) می‌باشد؛

«مدیریت» یکی از پایه‌های چهارگانه توسعه در کنار سه پایه «فرهنگ برای خواستن»، «دانش برای دانستن» و «فناوری برای توانستن» است که شدن را میسر می‌سازد. مدیریت قبل از این‌که یک علم باشد، هنر است؛ هنر را نیز بدون استعداد نمی‌توان فرا گرفت

اگر دانش (knowledge) را به سه قسمت Knowhow,KnoWhats knowwhy تقسیم کنیم، مدیریت آمریکایی در اولی، اروپایی در دومی، و مدیریت ژاپنی در سومی قوی‌تر از دیگران هستند. در واقع، در اولی مقصد و چرایی امور مشخص می‌شود، در حالی که در دومی راه و مسیر رسیدن به مقصد، و در سومی چگونه راه رفتن و طی مسیر تعیین می‌گردد.

-آیا می‌دانستید که بوسیدن و دست دادن در ژاپن مرسوم نیست و حتی مادران فرزندان خود را نمی‌بوسند؟

ژاپن امروزه به عنوان دومین قدرت عمده اقتصاد جهانی (از لحاظ تولید ناخالص ملی) محسوب می‌گردد. برتری این کشور در بسیاری از زمینه‌های تکنولوژیکی زبانزد عام و خاص می‌باشد. در سیستم اقتصادی ژاپن رابطه بخش خصوصی و دولتی دارای انسجام بی‌نظیری است

اکثریت مردم ژاپن به خانواده اهمیت زیادی می‌دهند، به عهد خود وفادارند، غیبت نمی‌کنند، دروغ نمی‌گویند

در ژاپن تواضع از مدیر آغاز و در مجموعه رده‌های پایین انتشار می‌یابد. هرگاه یکی از دو طرف فاقد این خصلت باشد، نحوه ارتباط به سرعت به شکل رئیس و مرئوس مبدل، و بالطبع میزان مشارکت افراد در پیشبرد اهداف سازمان در سطح وظیفه، دستور و کنترل تقلیل می‌یابد.

نسل جوان امروزی ژاپن نسبتاً غرب‌گرا است و قید و بندهای نسل‌های گذشته را ندارد. جوانان در حال حاضر وقت بیشتری را با کامپیوتر و یا بازی‌های ویدیویی می‌گذرانند و روابط شخصی از صمیمیت کمتری برخوردار است، و روند روابط خانوادگی رو به تضعیف گذاشته است. ژاپنِ مدرن، بی‌آلایشی سابق خود را از دست داده و به‌جای آن خودبینی در حال جوانه‌زدن می‌باشد و این نگرانی وجود دارد که جامعه ژاپن در حالت گسستگی قرار گرفته باشد و آن نوع همبستگی که زمانی یکی از صفات بارز این جامعه را تشکیل می‌داد در حال نابودی قرار گرفته باشد.

در ژاپن نمی‌توان هیچ‌گونه اساس فلسفی و یا متافیزیک و مذهبی برای اخلاقیات تعیین نمود. اخلاقیات در ژاپن تنها یک الگوی زیستِ اجتماعی واقع‌گرایانه و عمدتاً بر اساس وظیفه، وفاداری نسبت به گروه و مافوق، و سلسله روابط اجتماعی منحصراً ژاپنی استوار است. جوهره این اصول اخلاقی را درون‌گرایی، صفای باطن، آرامش درونی و تاکید بر انگیزه و پرهیز از دنباله‌روی کورکورانه اصول فکری تشکیل می‌دهد.

محققین، ساده زیستن را به‌عنوان یکی از صفات ژاپنی‌ها قلمداد نموده‌اند. هم‌چنین جواب دادن غیرمستقیم، تبسم به جای درگیر شدن در یک بحث منطقی، ابراز احساسات به جای منطق و عینیت‌گرایی، جواب مؤدبانه و به‌ظاهر مثبت به جای پاسخ رک و صریح و ایجاد چالش در طرف مقابل؛ پیروی از "سمبولیزم" در بسیاری از جنبه‌های زندگی و هنر، از دیگر خصیصه‌های ژاپنی‌ها برشمرده شده است.

مدیران ژاپنی تغییر را دوست ندارند و اهمیتی هم ندارد چگونه این مسئله را به طور آشکار خلاف واقع انتشار دهند؛ کارکنان ژاپنی هم مطیع و تابع مدیران خود هستند. آنان ترس فوق العاده‌ای نسبت به مدیران خود نشان می‌دهند؛ به‌ویژه در رفتارهای غیرکلامی خود. مدیران ژاپنی از کارکنان خود بخاطر انجام یک کار خوب، تعریف نمی‌کنند. سازمان‌ها و شرکت‌های ژاپنی از ارتقای زنان به سطوح عالی مدیریتی ممانعت به عمل می‌آورند

بسیاری از شرکت‌های ژاپنی به کارکنان خود اجازه نمی‌دهند دو روز در هفته استراحت کنند و بسیاری از این شرکت‌ها حتی اجازه نمی‌دهند در دوره تولید از تعطیلات هم استفاده کنند.

همبستگی میان کارکنان ژاپنی بر اساس رفاقت و اعتماد متقابل است و نه صرفاً برای تعقیب منافع مالی.

؛ در این‌جا مدیر به طور انفرادی تصمیم‌گیری نمی‌کند، بلکه به افراد تحت سرپرستی خود دستور می‌دهد تا موضوع را بررسی کنند و نتیجه را قبل از اتخاذ تصمیم توسط وی، مورد ملاحظه و بررسی قراردهند و پس از آن اظهارنظر و تصمیم‌گیری گروهی صورت می‌گیرد.

ویلیام اوچی استاد دانشگاه کالیفرنیا در لوس‌آنجلس که تئوری (Z) را ارائه داده است می‌گوید، مدیران مؤسسات و سازمان‌ها باید همان رویه و رفتار پدرانه با کارکنان را که در سازمان‌های ژاپنی راه یافته است اعمال کنند. به نظر وی حمایت از کارکنان در تمام دوران خدمت، ایجاد صمیمیت و تفاهم عمیق در میان آنها، تشریک مساعی در تصمیم‌گیری‌ها، مسئولیت مشترک و خودداری از کنترل و نظارت بر کار اعضای سازمان سبب می‌شود که کارکنان، سازمان را متعلق به خودشان بدانند و صادقانه تمام نیروی فکری، جسمی و روانی خود را به منظور بازدهی بیشتر در سازمان به کار بگیرند.

تئوری Z چگونگی اداره مؤسسات و سازمان‌های ژاپنی را توضیح می‌دهد. بر اساس این تئوری سعی می‌شود که به منظور ایجاد همبستگی و علاقه متقابل بین افراد در یک سازمان، سازمان را به صورت یک خانواده در آورند و نفوذ و رسوخ افراد را در یکدیگر هرچه بیشتر افزایش دهند.

سه عامل اساسی برای دستیابی به پایگاه‌های بالای سازمان به‌ترتیب اهمیت عبارتند از: پیشینه تحصیلی دانشگاهی، سابقه ارشدیت در خدمت، لیاقت و کاردانی فردی.

در ابتدا شرکت‌های ژاپنی کارمندان خود را از میان فرهیختگان دبیرستان‌ها یا دانشگاه‌ها برمی‌گزیند. آنان در یک روز مشترک و عمومی و با حقوق و دستمزد مشابه کار خود را آغاز می‌کنند و پس از آنکه در مجموعه متنوعی از فعالیت‌های شرکت در بخش‌های مختلف آن به کار پرداختند و لیاقت و کاردانی خود را برای گروهی از سرپرستان آشکار کردند، به مقام بالاتر دست خواهند یافت. به‌عبارت دیگر، تازه‌واردان تنها زمانی از نردبان ترقی بالا خواهند رفت که اولاً، در بخش‌های مختلف آن فعالیت کرده باشند، و ثانیاً موافقت همگانی را در زمینه شایستگی شغلی به دست آورده باشند.