بریده‌هایی از کتاب ما ایوب نبودیم

دنیا دیوی وارونه‌کار است که وقتی بفهمد از پونه بدت می‌آید، دم لانه‌ات سبزش می‌کند.

گاهی هم بهترین راه مراقبت از چیزی رها کردنش است. شاید این‌طوری بهتر باشد. اصلاً خدا را چه دیدید؟ شاید از جایی به بعد، رفت و برای خودش مراقب بهتری پیدا کرد.

ما مجبوریم «اجتماعی» باشیم اگر می‌خواهیم از تمام آنچه به موجودیت یک شهر شکل داده مراقبت کنیم

زندگی آدمی دست خودش نیست

معلولیت امر مبارکی نیست اما همیشه باید خوب زندگی کرد.»

غم‌انگیزترین سکانس سینمای جهان را می‌سازد، این‌که تو برابرِ تلاشی که برای زنده ماندن خودت کرده‌ای، برای کسی دیگر هم تلاش کرده باشی و او تو را به یاد نیاورد و هرگز به تو برنگردد، حتی برای خداحافظی یا وداع یا هر چیز.

مراقبت برای آدم مثل سوختی عمل می‌کند که امیدهایش را برمی‌انگیزد و حتی وجود و حضورش در این دنیا را معنا می‌بخشد. مراقبت، به‌خصوص مراقبت از دیگری، مثل نوری در آینه به ما بازمی‌تابد. شاید مراقبت عملی یک‌طرفه نیست؛ یک جور بده‌بستان عاطفی و انسانی است.

طاقت آوردن هم نوعی انتخاب است

ارنستو ساباتو چه زیبا گفته که «نوشتن دست‌کم چیزی را ماندگار می‌کند، عشقی را، عملی قهرمانانه را یا یک لحظه شور و جذبه را.»

کی از دلایل لزوم توجه به مراقبت از پدر و مادر ـ و نه مواظبت از سر رفع تکلیف ــ حسرت و پشیمانیِ گزنده و دیرپایی است که اگر یقین کنی این وظیفه را نادیده گرفته‌ای، درونت را می‌جود. این حسرت و پشیمانی البته همیشه هست، حتی اگر آدم سفت و سخت از پدر و مادرِ بیمارش مراقبت کرده باشد. نه چون هیچ مراقبتی کامل نیست، بلکه شاید چون مرگ همیشه نابه‌هنگام است.

تصمیم گرفتم روان‌درمانیِ خودم را شروع کنم. مراقبت از دخترم میراث مراقبت روان‌درمانگرم از من بود. آن روزها در فرایند روان‌درمانی با ترس‌ها و اضطراب‌هایم روبه‌رو شدم و با این‌که هنوز مادر نبودم، در محیطی امن و مادرانه آرام‌آرام رشد کردم. درمانگرم بی‌قیدوشرط به من مادری یاد داد و کمکم کرد از خواستن، صبوری، پناه دادن و بی‌حساب‌وکتاب دوست داشتن نترسم. امنیت و عطوفتِ حضور او آغوشم را به روی دخترم باز کرد.

وقتی خانم‌دکتر گفت امیدوار نباشیم و از اتاق بیرون رفت، ایستادم پشت پنجره. مثل فیلم‌های درام باران می‌آمد. از جایی که ایستاده بودم گنبد حسینیهٔ ارشاد و نرده‌های دورتادور بیمارستان را می‌دیدم. نرده‌هایی که ما را از تمام دنیا جدا می‌کرد. برخلاف همیشه، دلم می‌خواست با یکی حرف بزنم. بگویم نمی‌خواهم دخترم بمیرد. نمی‌خواهم به قیمت از دست دادنش بروم آن طرف نرده‌ها. دوست داشتم به یکی بگویم تصمیم گرفته‌ام توی همین دنیای غیرمعمولی‌ها بمانم و مراقب دخترم باشم

در تمام آن سال‌ها خودم را وقف مراقبت از جهانی کرده بودم که فکر می‌کردم می‌توانم برای خودم نگهش دارم. این مراقبت در من و برای من این تصویر ذهنی را ساخته بود که در «ازخودگذشتگی» و «صبر» شعلهٔ کوچکی هست که نمی‌گذارد جهانی که آن را دودستی چسبیده‌ایم هرگز از هم بپاشد. اما انگار خیلی روی کلمهٔ «هرگز» حساب کرده بودم. جهان بسیار بیدادگر و نامُداراگر است گاهی و هیچ «هرگز» ی در کارش نیست.

هر یک از ما آهنگ رنج خودش را دارد.

اریک اریکسون، روان‌شناس شهیر، معتقد بود انسان در هر دوره از زندگی‌اش با بحران‌هایی روبه‌روست که لاجرم با یکی از فضایل اخلاقی حل خواهند شد.