بریده‌هایی از کتاب علیه مزخرفات

تا حقیقت بخواهد پاشنه‌هایش را وربکشد، دروغ نصف جهان را چهارنعل طی کرده است

ما معتاد شده‌ایم به اتصال به اینترنت، چک‌کردن‌های بی‌معنی و زندگی با حواسی پرت در جریان‌های بی‌شمار اطلاعات دیجیتالی. خلاصه بگوییم، الگوریتم‌هایی که محتوای رسانه‌های اجتماعی را نمایش می‌دهند کارشان مزخرف‌پراکنی است.

اینکه آدم‌ها قادرند مزخرف بگویند به این معنا نیست که باید مزخرف بگویند، همچنین به این معنی نیست که مزخرفات را نمی‌توان با نیروی حقیقت ریشه‌کن کرد. پس چرا همه‌جا پر شده از مزخرفات؟ ‫دروغ پرواز می‌کند و حقیقت لنگ‌لنگان از پس آن می‌آید

‫«مقدار انرژی لازم برای مقابله با مزخرفات بسیار بیشتر از انرژی لازم برای تولید آن است».

یک کاربر معمولی اینترنت نه آموزش روزنامه‌نگاری دیده و نه حساسیتی برای گزارش دقیق رویدادها دارد. گرچه بیش از هر زمان دیگری به اطلاعات دسترسی داریم، اما این اطلاعات چندان قابل‌اعتماد نیستند.

یک مزخرف‌گویی تمام‌عیار با هدف پرت‌کردن حواس، گیج‌کردن یا گمراه‌کردن انجام می‌شود، این بدان معناست که فرد مزخرف‌گو باید از تأثیر اعمالش بر ذهن ناظر الگویی ذهنی داشته باشد.

پس چرا مزخرفات همه‌جا وجود دارد؟ بخشی از پاسخ این است که همه، از سخت‌پوستان و کلاغ‌ها گرفته تا انسان‌ها، می‌کوشند دیگری را وادار به کاری کنند. بخش دیگر پاسخ این است که انسان‌ها ابزاری شناختی در اختیار دارند که با استفاده از آن تشخیص می‌دهند که چه نوعی از مزخرف‌گویی تأثیرگذارتر خواهد بود.

آدم‌ها همیشه از این شکاف میان معنای واژگانی و ورامعنا برای مزخرف‌گویی استفاده می‌کنند.

گونهٔ مهمی از مزخرف‌گویی کلام طفره‌آمیز نام دارد، که از شکاف میان معنای واژگانی و ورامعنا بهره می‌برد تا از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند.

یک مدیر با گفتن جملهٔ کلیشه‌ایِ «اشتباهاتی صورت گرفته» مراتب عذرخواهی خود را به جا می‌آورد بی‌آنکه کسی را مقصر بداند.

افرادی که مزخرفات را تکذیب می‌کنند نسبت به کسانی که مزخرف‌پراکنی می‌کنند با دشواری‌های بسیار بیشتری روبه‌رو هستند.

دشواری‌های دیگری نیز پیش روی گویندگان حقیقت وجود دارد، ازجمله اینکه روش‌های دسترسی به اطلاعات و اشتراک‌گذاری آن به‌سرعت در حال تغییر است.

طی هفتادوپنج سال، از روزنامه‌ها رسیده‌ایم به برنامه‌های خبرخوان، از برنامهٔ فیس د نیشن۵۰ رسیده‌ایم به فیسبوک، و از گفت‌وگو در دورهمی‌ها رسیده‌ایم به توییت‌زدن‌های چهار صبحی. این تغییرات، برای گسترش سریع حواس‌پرتی‌ها، اطلاعات غلط، مزخرفات و اخبار جعلی، حکم کود تقویتی را دارند.

تولیدکنندگان محتوا، برخلاف روزنامه‌نگاران، معمولاً عناوینی تولید می‌کنند که با داستانی که قرار است تعریف کنند چندان همخوانی ندارد.

رسانه‌های اجتماعی امکان پخش حجم زیادی از اطلاعات دروغ را با سرعت بالا و از کانال‌های متعدد میسر می‌کنند. این بخشی از استراتژی رگبار است. بخش دیگر آن شامل پرهیز از انسجام و یکدستی است. هدف این نیست که یک داستان منسجم و دقیق منتقل شود، هدف این است که شمار زیادی داستان ناهمخوان ارائه شود تا خوانندگان را گیج کند.

گری کاسپاروف۸۶، این موضوع را در پستی توییتری به‌طورخلاصه شرح داد: «هدفِ پروپاگاندای مدرن تنها اطلاع‌رسانی نادرست یا پیشبرد یک برنامه نیست. بلکه هدف آن ازبین‌بردن تفکر انتقادی شما برای نابودی حقیقت است».

در دنیای رسانه‌های اجتماعیِ به‌شدت به‌هم‌پیوسته و کلیک‌محورِ کنونی، انتشار مزخرفات بسیار ساده‌تر از تمامی محیط‌های اجتماعی سابق است. بنابراین هنگام خواندن هر چیزی، باید همیشه حواسمان جمع باشد که مطلبی که می‌خوانیم مزخرف است یا نه.