بریده‌هایی از کتاب روایت ذهن نویسا

آفریدن انسجام در روایت خیالین آسان‌تر از آفریدن انسجام در روایت واقعی است. در روایت واقعی، رخدادها از ما اجازه نمی‌گیرند و با ما هماهنگ نمی‌کنند که چه کنند؛ ماییم که باید خط زمانی را میانشان بکشیم و ازشان روایت نهایی را بسازیم. این در حالی است که در روایت خیالی، بسیاری چیزها (مردم می‌گویند همه چیز) در دست من راوی است و هر وقت هر عامل تازه‌ای هم که به شکل فرد، عنصر یا واقعه وارد روایت کنم، یکسره در خدمت پیشبرد طرحم خواهد بود.

آدم‌ها موقع شنیدن داستان و دیدن فیلم، فقط یک مخاطب نیستند، یک مشارکت‌کننده هستند، مشارکت‌کننده‌ای که به طور موقت و موضعی در جهان آن اثر هنری سکنا می‌گزیند.

از سوی آفریننده هم می‌توانیم همین تفکیک را ایجاد کنیم. اگر در جمع‌بندی شواهد به این نتیجه رسیدیم که کسی می‌خواهد باوری را دائم و خلل‌ناپذیر در ذهن مخاطبش بکارد، او را جاعل و شیاد می‌بینیم، اما اگر گمان کردیم که می‌خواهد باوری را در زمانی بسیار موقت و در شرایطی بسیار محدود در ذهن مخاطبش بکارد، آن وقت به او می‌گوییم هنرمند، آفریننده و خلاق

یک نمونۀ خوبْ سریال انگلیسی چهارقسمتی قول است. پس از پخش این سریال از یک شبکۀ تلویزیونی انگلیسی به نام شبکۀ چهار، نظر افکار عمومی در اروپا دربارۀ صهیونیسم و اسرائیل تغییری جدی کرد. ما خیال می‌کنیم و این خیال را باور کرده‌ایم که میان خیال و واقعیت، یا میان قصه شنفتن و باور، پرده‌ای غیرقابل نفوذ وجود دارد، اما این پرده‌ها بسیار تراواتر از آنچه گمان می‌کنیم هستند و دقیقاً به همین دلیل است که ادبیات کارکرد تبلیغی دارد و می‌تواند در از میان بردن یا ایجاد یک باور از بحث‌های فلسفی بسیار کارآمدتر باشد.

ما عالم را در ذهن و با کمک روایت‌ها می‌سازیم یا به بیانی محتاط‌تر بازنمایی می‌کنیم؛ عالم ذهن ما و مخاطبمان عمیقاً متأثر از روایت‌هایی است که با آن‌ها مواجه می‌شویم.

به همین دلیل است که تصویرهای پشت هم در یک روایت فقط وقتی ربط قوی و جدی غیرعلت و معلولی داشته باشند یا بسیار بسیار بی‌ربط باشند از نگاه بیننده در یک رابطۀ علت و معلولی قرار نمی‌گیرند. در غیر این صورت، گنجیدن دو تصویر پشت‌سرهم در یک روایت به ما پیشنهاد می‌کند رابطه‌ای علّی را باور کنیم که معمولاً در آن، تصویر اول علت و دومی معلول است.