بریده‌هایی از کتاب دیوان اشعار امیر خسرو دهلوی

ناله را هر چند می خواهم که پنهان برکشم سینه می گوید که من تنگ آمدم «فریاد کن »

دل ز تن بردی و در جانی هنوز دردها دادی و درمانی هنوز

بیم است که سودایت دیوانه کند ما را در شهر به بدنامی افسانه کند ما را بهر تو ز عقل و دین بیگانه شدم آری ترسم که غمت از جان بیگانه کند ما را

دلبرا عمریست تا من دوست می‌دارم ترا در غمت می‌سوزم و گفتن نمی‌یارم ترا

خبرت هست که از خویش خبر نیست مرا گذری کن که ز غم راهگذر نیست مرا

مگر مجنون شناسد، حال من چیست؟ که در هجران لیلی مبتلا شد

اندوه جدایی ز کسی پرس که یک چند دور فلک از صحبت یارانش جدا داشت

عزم تماشا کرده‌ای آهنگ صحرا کرده‌ای جان ودل ما برده‌ای اینست رسم دلبری

یگانه با تو چنانم که در جدایی تو چو یک تنم که ازو نیمه جدا باشد

مرد صاحب نظر از کوی تو آسان نرود هر که راجان بود، از خدمت جانان نرود آنکه در عشق رخت لاف هواداری زد به جفا از درت، ای خسرو خوبان، نرود

از درونم نمیروی بیرون که گرفتی درون و بیرون را

ترک عاشق کش من، ترک جفا خوش باشد به وفا کوش که از دوست وفا خوش باشد

دلم در عاشقی آواره شد آواره تر بادا

غمت با این و با آن گفتم، نگفتم اگر چه ترک جان گفتم، نگفتم ترا جان گفتم، ای دلبر تو دانی که من این از زبان گفتم، نگفتم به خاموشی بکش مسکین منی را چنین ار یا چنان گفتم، نگفتم خوش آن لحظه که تو گویی به صد ناز «همین داد کان فلان گفتم، نگفتم » به گوشت گر چه گفتم راز خسرو تو گویی «بود آن گفتم، نگفتم »

بت محمل نشین من مگر حالم نمی داند که می بندد برین دل بار و محمل تند می راند

عشق آمد و عقل رخت بر بست

مردمان در من و بیهوشی من حیرانند من در آن کس که ترا بیند وحیران نشود

گزیدهٔ غزل ۲ رخ برفروز و زلف مسلسل گره بزن تا بشکند جمال تو به آزرم و هر مه را به روی خوب تو نسبت کجا رسد ای رویت آفتاب و لبت ش و ک ور شکر شد از خجالت لعل تو آب ور برش و ک و ر چو کشیدی تو رخ وط خط معنبر تو چود و قمر گرفت کردند عاشقان تو تررو و وح روح مجسمی تو نه عقل مصوری ای روح عقل مثل تو نادیده ب و ت بنگر چو دید پیش رخ و قامت توکرد از شرم کار خانهٔ صد ساله ط و ی طی کن حدیث دور زمان جام می بیار تا باغ روح را دهم آبی ز م وی می خور مخور غم دل و دین خسروا دگر بگشا به مدح خسروا فاق ل و ب

ناله را هر چند می خواهم که پنهان برکشم سینه می گوید که من تنگ آمدم «فریاد کن »

هر جانور که باشد بگریزد از بلایی من خود بلای خویشم، از خود کجا گریزم؟

خبرت هست ؟ که از خویش خبر نیست مرا گذری کن که زغم راه گذر نیست مرا

عالم همه یغمای تو خلقی همه شیدای تو آن نرگس رعنای تو آورده کیش کافری

ای صبا گر گذری برسرآن کو برسان خبر ما بر آنکس که ز ما بی‌خبر است مردمان منکر عشقند و منم کشتهٔ او شیوهٔ ما دگر و شیوهٔ مردم دگر است

من گریه خویش دوست دارم

ای گل که چنین در بغلت تنگ گرفته کز خون دلت پیرهنت رنگ گرفته آن سوختگی جگر لاله ازان است کز آه من آتش به دل سنگ گرفته تا دست تظلم نزند کس به عنانش تن داده به مستی و عنان تنگ گرفته از سوزن زنگار گرفته بشناسد بس کز نم گریه مژه ام زنگ گرفته

ابر می بارد و من می شوم از یار جدا

مپرس ای دل که چون می‌باشد آخر جان غمناکت که من دیریست کز یادت فراموش کرده‌ام جان را

آفاق را گردیده‌ام مهر بتان ورزیده‌ام بسیار خوبان دیده‌ام اما تو چیز دیگری

ای راحت و آرام جان با روی چون سرو روان زینسان مرو دامنکشان کارام جانم می‌بری

شبم خیال تو بس، با قمر چه کار مرا